Ngoại trưởng Julie Bishop ngày 28/3 buộc phải tiến hành đối thoại khẩn cấp với Đại sứ Trung Quốc tại Australia do những lo ngại liên quan quyết định rút lại Hiệp định dẫn độ giữa hai nước tại Quốc hội của Chính phủ Liên bang có thể gây chia rẽ quan hệ với Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất của Australia.
Trong cuộc gặp với bà Bishop tại nhà Quốc hội Australia, Đại sứ Trung Quốc Cheng Jingye bày tỏ thất vọng trước quyết định của Chính phủ Australia trong bối cảnh phía Trung Quốc trông đợi thỏa thuận này được thông qua có thể chuyển giao những người bị giam giữ kể từ năm 2008.
Bộ trưởng Tư pháp Michael Keenan, người cũng tham dự cuộc gặp, đã tìm cách trấn an Đại sứ Cheng Jingye rằng hoạt động thực thi luật pháp chung giữa hai nước sẽ không bị ảnh hưởng.
Thỏa thuận dẫn độ Australia-Trung Quốc được nguyên Thủ tướng Australia John Howard ký năm 2007 và Chính phủ Australia thảo luận nhiều lần từ năm 2013-2016 nhưng chưa được thông qua.
Trung Quốc hiện ký thỏa thuận dẫn độ với các nước Tây Ban Nha, Italy, Pháp, Brazil, Bồ Đào Nha, Romania, Campuchia, Mexico, Nam Phi, Pakistan, Philippine, Indonesia, Peru, Lithuania, Nga và Lào.
Nếu thông qua, Australia là nước đầu tiên trong nhóm “Five Eyes” (gồm Australia, Canada, New Zealand, Anh và Mỹ) thông qua thỏa thuận dẫn độ chính thức với Trung Quốc.
Trong cuộc họp báo cùng ngày , người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh bày tỏ hy vọng Australia sẽ sớm thông qua hiệp định dẫn độ song phương, sau khi phe đối lập tại Quốc hội nước này phản đối kế hoạch phê chuẩn hiệp định.
Bà Hoa Xuân Oánh nhấn mạnh việc hiệp định sớm có hiệu lực sẽ mang lại một sự đảm bảo về mặt thể chế đối với những hoạt động hợp tác song phương trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xuyên biên giới, thúc đẩy hợp tác thực thi pháp luật và tư pháp giữa hai nước. Trung Quốc hy vọng Australia có thể đẩy nhanh tiến trình phê chuẩn hiệp định sớm nhất có thể.
Chính phủ Australia đã đột ngột rút lại Hiệp định dẫn độ Australia-Trung Quốc gây tranh cãi, vốn vừa được đệ trình để Quốc hội thông qua, do sự phản đối mạnh mẽ từ các nghị sĩ. Các nghị sĩ của cả Liên đảng Tự do-Quốc gia cầm quyền và Công đảng đối lập cho rằng không nên cho phép đưa người phạm tội trở lại Trung Quốc, do hệ thống luật pháp của Bắc Kinh gây tổn hại tới nhân quyền.
Trong năm 2016, Công đảng đối lập đã thổi bùng những quan ngại liên quan tới việc thông qua thỏa thuận này, đồng thời kêu gọi xem xét chỉnh sửa lại thỏa thuận sao cho phù hợp với luật pháp quốc tế. Nghị sĩ Phụ trách đối ngoại của Công đảng Penny Wong (Pen-ni U-ong) khẳng định quyết định của đảng này không nhằm vào Trung Quốc.
Theo nghị sĩ này, Công đảng hiểu rõ rằng Chính phủ Trung Quốc muốn thông qua hiệp định vào thời điểm hiện nay, song thỏa thuận này cũng như một số thỏa thuận khác cần phải được xem xét lại.
Giới phân tích chính trị cho rằng Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull đã không lường trước được thái độ của Quốc hội và quá tự tin về việc hiệp định dẫn độ có thể được thông qua sau cuộc gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường mới đây./.