Những gì tốt cho trái tim của bạn cũng tốt cho bộ não của bạn. Đây là thông điệp được nhiều chuyên gia chia sẻ, trong đó có Tiến sỹ Albert Hofman, Trưởng khoa dịch tễ học Trường y tế công Harvard T.H. Chan (Mỹ).
Ông giải thích theo cách đơn giản là “không có tuần hoàn máu thì não sẽ không hoạt động,” mặc dù mối quan hệ phức tạp hơn.
Hofman và nhóm của ông đã tiết lộ những tin tức đáng mừng về chứng mất trí nhớ. Họ đã theo dõi sức khỏe của gần 50.000 người trên 65 tuổi ở Bắc Mỹ và châu Âu để tìm hiểu về sự thay đổi của tỷ lệ mắc chứng mất trí nhớ trong 1/4 thế kỷ.
Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng trong 25 năm qua, tỷ lệ này đã giảm 13% qua mỗi thập kỷ. Hofman cho rằng điều này là do sức khỏe tim mạch của con người đang tốt hơn và đặc biệt là sự cải thiện nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Tiến sỹ Hofman cho biết khoảng 30 đến 40% các trường hợp sa sút trí tuệ có liên quan đến các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch của một người.
Nghiên cứu của ông cho thấy tình trạng trên có thể được ngăn ngừa bằng cách dùng thuốc kiểm soát huyết áp và cholesterol, chế độ ăn uống lành mạnh, hoạt động thể chất đầy đủ và đặc biệt là không hút thuốc.
Tình trạng cải thiện sức khỏe tim mạch được chứng minh qua sự sụt giảm đáng kinh ngạc của các cơn đau tim gây tử vong.
Nghiên cứu của Đại học Rutgers, bang New Jersey, Hoa Kỳ, phát hiện ra rằng tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch vành ở những người từ 25 đến 84 tuổi ở Mỹ đã giảm từ 397.623 trường hợp của năm 1990 xuống còn 236.953 trường hợp của năm 2019.
Điều này trùng hợp với xu hướng giảm của tỷ lệ hút thuốc toàn cầu từ năm 1990 - giảm 27% đối với nam và 38% đối với nữ. Chuyên gia cho rằng đây không phải điều ngẫu nhiên, đặc biệt là ở Mỹ, quốc gia đầu tiên triển khai các chiến dịch y tế công cộng nhằm cảnh báo người dân về tác hại của thuốc lá.
Theo chuyên gia, hiện nay chúng ta đang thấy tác động tích cực của những cảnh báo trên bao thuốc lá và lệnh cấm hút thuốc, một hoặc hai thế hệ sau khi các chiến dịch đó diễn ra.
Trong khi đó, kết quả của một nghiên cứu gần đây của Viện Khoa học Y tế Trung Quốc và Trường Cao đẳng Y tế Liên minh Bắc Kinh, được công bố trên JAHA, Tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, cho thấy những ảnh hưởng xấu đến não của bệnh tim mạch vành.
Theo nghiên cứu, nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn nhiều ở những bệnh nhân mắc bệnh tim sớm: từ 45 đến 59 tuổi, nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn 32%, trong khi những người được chẩn đoán trước 45 tuổi có nguy cơ cao hơn 71%.
Tiến sỹ Hofman cho biết đột quỵ cũng có ảnh hưởng trực tiếp và đáng kể lên não, do vậy đó là nguyên nhân trực tiếp quan trọng gây ra chứng mất trí nhớ.
Một nghiên cứu năm 2021 cho thấy gần 20% số người bị đột quỵ sẽ bắt đầu phát triển các dấu hiệu sa sút trí tuệ trong vòng một năm.
Tiến sỹ Hofman cho biết nhận thức được các vấn đề sức khỏe cộng đồng, chẳng hạn như hút thuốc và giải quyết chúng thông qua việc thay đổi chính sách sẽ cho thấy những tác động lớn nhất.
Viện Y tế quốc gia Mỹ: Phát hiện mới về tác nhân gây chứng mất trí nhớ
Giám đốc chương trình thuộc Viện quốc gia về Các chứng rối loạn thần kinh và Đột quỵ của Mỹ nhấn mạnh rằng vai trò của tín hiệu miễn dịch là yếu tố quan trọng để hiểu rõ tình trạng suy giảm nhận thức.
Tiến sỹ Hofman nói một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất chính là việc mọi người tin rằng chứng mất trí nhớ là một căn bệnh không thể tránh khỏi của tuổi già. Ông nói chúng ta phải thay đổi hành vi để tránh điều đó.
Hofman chỉ ra “thành công to lớn trong nửa cuối thế kỷ trước và đầu thế kỷ này trong việc ngăn ngừa cơn đau tim và đột quỵ” và nói rằng chúng ta có thể đạt được thành công tương tự trong việc ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.
Ông nói chúng ta có thể không loại bỏ được chứng mất trí nhớ. Nhưng nếu chúng ta có thể đẩy lùi sự khởi phát của nó, con người có thể sẽ có nhiều năm sống chất lượng hơn và có thể "có một cái chết không đau khổ."
Hofman cho biết mọi người từng sợ ung thư phổi, “nhưng nỗi sợ ung thư đã được thay thế bằng nỗi sợ chứng mất trí nhớ và bệnh Alzheimer, và sự thật đúng là như vậy.”
Mặc dù có những loại thuốc đang được sử dụng có thể giúp loại bỏ nguy cơ trực tiếp của các mảng bám và rối loạn liên quan đến chứng mất trí nhớ, nhưng Hofman cho biết việc điều trị không phải là giải pháp.
“Phòng ngừa là số một. Tôi hy vọng chúng ta có thể đánh bại thái độ tin vào định mệnh. Và chứng mất trí nhớ không phải là một phần tất yếu của quá trình lão hóa,” Hofman nói.
Hofman nhắc nhở rằng chất lượng cuộc sống của bạn sẽ tốt hơn rất nhiều, không phân biệt tuổi tác khi bạn có sức khỏe tốt. Vì vậy, điều cần thiết là chúng ta phải hiểu được giá trị của việc phòng ngừa./.