Vậy là Thủ tướng Anh Theresa May và đảng Bảo thủ đã đi một nước cờ sai trong cuộc bầu cử trước thời hạn mà ban đầu tưởng chừng nắm chắc phần thắng, khi không thể đạt đủ đa số ghế cần thiết tại Quốc hội (326/650) để đứng ra thành lập chính phủ.
Kết quả này báo hiệu Xứ sở sương mù sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trước khi khởi động tiến trình đàm phán rời khỏi Liên minh châu Âu (EU), còn gọi là Brexit - dự kiến diễn ra vào ngày 19/6.
Một kịch bản ngoài dự kiến có thể đẩy nền chính trị nước Anh rơi vào rối loạn, thậm chí cuộc đàm phán Brexit có thể bị trì hoãn vô thời hạn.
[Nước Anh có nguy cơ đối mặt với những bất ổn chính trị]
Kêu gọi bầu cử sớm từng được cho là bước đi chiến thuật của Thủ tướng Anh Theresa May nhằm gia tăng quyền lực cho chính phủ Bảo thủ trước khi bước vào cuộc đàm phán Brexit, bởi bà cho rằng việc đảng Bảo thủ chỉ nắm thế đa số khá mong manh tại hạ viện như trước đây khiến tiến trình đàm phán Brexit bị đe dọa.
Song kết quả bầu cử lần này lại là bước “thụt lùi” đối với đảng Bảo thủ khi họ để mất hơn 10 ghế so với kỳ bầu cử trước.
Trong khi đó, dù chỉ về thứ hai, song Công đảng lại thắng lợi lớn với việc tăng thêm hơn 30 ghế.
Với kết quả này, rõ ràng sự tín nhiệm của cử tri đối với hai chính đảng lớn nhất tại Anh đã thay đổi nhiều so với gần 2 tháng trước, thời điểm bà May bất ngờ kêu gọi tiến hành cuộc bầu cử sớm hơn lịch trình tới gần 3 năm.
Vào thời điểm đó, đảng Bảo thủ được tin tưởng sẽ dễ dàng thắng áp đảo để có thể đứng ra thành lập chính phủ mới. Tới tận cuộc bầu cử địa phương đầu tháng Năm vừa qua, đảng Bảo thủ vẫn chiến thắng vang dội, khiến bà May càng tự tin vào quyết định của mình.
Tuy nhiên, 3 vụ tấn công khủng bố liên tiếp trong vòng 2 tháng, trong đó có 2 vụ ngay tại London, thậm chỉ vụ mới nhất xảy ra chỉ 5 ngày trước cuộc tổng tuyển cử, được xem là một trong những nguyên nhân làm thay đổi cục diện cuộc bầu cử tại Anh.
Dù từng phụ trách vấn đề an ninh và giữ chức Bộ trưởng Nội vụ trước khi trở thành Thủ tướng, song bà May vẫn bị chỉ trích là đã không đưa ra được những biện pháp cụ thể để ngăn chặn các vụ tấn công khủng bố. Điều này khiến cử tri Anh dần mất lòng tin vào Thủ tướng May và đảng Bảo thủ cầm quyền.
Từ mức chênh lệch cao kỷ lục 21% hồi cuối tháng Tư, khoảng cách giữa đảng Bảo thủ và Công đảng đã dần thu hẹp, và tới sát thời điểm bầu cử, kết quả thăm dò cho thấy đảng Bảo thủ chỉ dẫn trước Công đảng khoảng 3%.
Đúng là "chơi dao dễ có ngày đứt tay." Kết quả ngoài dự đoán của cuộc bầu cử hạ viện đã giáng "một đòn đau" vào uy tín của Thủ tướng May và đảng Bảo thủ cầm quyền.
Ngay khi kết quả sơ bộ còn chưa được công bố, hàng loạt ý kiến chỉ trích của giới chính trị Anh đã nhằm vào bà May, thậm chí còn đề cập tới việc bà phải rời khỏi chiếc ghế quyền lực.
Tình trạng quốc hội "treo" khi không đảng nào giành đa số ghế sẽ khiến cho tiến trình thành lập chính phủ mới sẽ khó khăn và phức tạp hơn nhiều, và điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới cuộc đàm phán sắp tới với EU.
Dù bà May tỏ ra vẫn quyết tâm khi cho biết có thể sẽ trực tiếp thỉnh cầu Nữ hoàng Elizabeth II để được phép thành lập chính phủ mới, nhưng kể cả khi được chấp thuận, nhiệm vụ của bà May không hề dễ dàng, bởi bà sẽ phải thuyết phục sự tin cậy cả trong nội bộ đảng Bảo thủ lẫn thương lượng để có sự ủng hộ của các đảng nhỏ trong Quốc hội.
Tuy nhiên, ngay sau khi có kết quả sơ bộ, đảng Dân chủ Tự do Anh đã tuyên bố "không có hiệp ước, không có thỏa thuận, không có liên minh" với bất kỳ đảng nào nhằm giúp thành lập một chính phủ sau bầu cử.
Trong khi đó, thủ lĩnh Công đảng đối lập, ông Jeremy Corbyn đã không ngại ngần tuyên bố sẵn sàng xem xét khả năng thành lập chính phủ thiểu số. Ông Corbyn cũng thẳng thừng kêu gọi Thủ tướng May từ chức khi mà uy tín của đảng Bảo thủ giảm sút rõ rệt qua cuộc bầu cử này.
Cục diện quốc hội "treo" cũng sẽ chắc chắn tác động tiêu cực tới tiến trình đàm phán Brexit.
Chính sách đàm phán mà bà May đang theo đuổi sẽ khó được duy trì khi đảng Bảo thủ không có đủ sức mạnh tại Quốc hội, trong khi việc thống nhất quan điểm chung giữa các đảng phái cho quá trình Brexit vốn đã khó khăn nay sẽ càng khó khăn hơn.
Rõ ràng chính phủ mới sẽ chịu áp lực về thời gian để công bố sớm nhất nội dung đàm phán, vấn đề gây tranh cãi gay gắt kể từ khi Anh chính thức kích hoạt điều 50 Hiệp ước Lisbon.
Dù được đánh giá là một nhà lãnh đạo thể hiện được sự mạnh mẽ trong thời điểm đối mặt với rất nhiều thách thức, nhất là lập trường và quan điểm khá nhất quán và rõ ràng, nhưng sự “thất thế” của đảng Bảo thủ trong cuộc bầu cử vừa qua đã đẩy bà May vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan."
Bởi lẽ liên minh với bất kỳ đảng nào để thành lập chính phủ cũng đồng nghĩa với việc mọi chính sách của bà May cũng như nội dung đàm phán về Brexit đã được đảng Bảo thủ chuẩn bị sẽ phải xác định lại từ đầu và điều này chắc chắn sẽ kéo theo bao nhiêu vấn đề phức tạp.
Một khi tiến trình thành lập chính phủ mới phải kéo dài thì cuộc đàm phán Brexit sẽ bị trì hoãn, kéo theo những hệ lụy đối với nước Anh khi tình trạng "không rõ ràng" hiện nay trong quan hệ với EU đang ảnh hưởng nhất định tới vị thế của London.
Kết quả bầu cử quốc hội ở Anh cũng gây tâm lý lo ngại cho giới chức EU.
Những quan chức hàng đầu EU lo ngại tiến trình đàm phán Brexit sẽ bị trì hoãn, đồng thời sẽ không đạt hiệu quả khi đối tác đàm phán là một “đại diện yếu và không có khả năng hành động."
Thủ tướng Anh đã thất bại trong “canh bạc” của chính mình. Những "nước cờ" tưởng chừng được tính toán kỹ và được cho là "khôn ngoan" của bà May đã bị những yếu tố khách quan không lường trước làm cho trệch hướng.
Không đảng nào giành thể đa số tại Hạ viện đồng nghĩa với việc cơ quan lập pháp này tiếp tục bị chia rẽ, và London chưa thể "toàn tâm toàn ý" tập trung cho các cuộc đàm phán trong 2 năm tới với EU.
Chính trường Anh lại một lần nữa trải qua những bất ổn và xáo trộn như 1 năm trước, khi cử tri nước này chọn con đường rời EU./.