Nhà nghiên cứu cấp cao Veeramalla Anjaiah thuộc Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á (CSEAS) có trụ sở tại Jakarta cho rằng Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ tuần này thể hiện rõ cam kết lâu dài của Washington đối với ASEAN.
Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Jakarta, học giả nổi tiếng người Indonesia này nhận định hội nghị có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ, cũng như tăng cường quan hệ cá nhân giữa Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và các nhà lãnh đạo ASEAN.
Ông nhấn mạnh: "Chính quyền của Tổng thống Joe Biden muốn gửi thông điệp đến các nhà lãnh đạo ASEAN rằng Washington nghiêm túc trong việc can dự và phát triển quan hệ chặt chẽ với các quốc gia thành viên ASEAN.”
Ông đồng thời lưu ý rằng Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là ưu tiên an ninh quốc gia của Hoa Kỳ và ASEAN có vai trò quan trọng tại khu vực này.
Nhà nghiên cứu Anjaiah khẳng định rằng trọng tâm chính của hội nghị là tăng cường quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ. Ông đánh giá hội nghị cấp cao lần này là “bước tiến lớn đầu tiên” dưới thời Tổng thống Biden trong việc tăng cường quan hệ giữa Hoa Kỳ và các nước ASEAN.
[Hoàn tất công tác chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ]
Theo ông, việc Tổng thống Biden tổ chức hội nghị cấp cao trực tiếp với các nhà lãnh đạo ASEAN là “bước đi đúng hướng.” Nếu Tổng thống Biden tham dự Hội nghị cấp cao Đông Á ở Campuchia, Hội nghị cấp cao Diễn đàn hợp tác châu Á-Thái Bình Dương (APEC) ở Thái Lan và Hội nghị thượng đỉnh Nhóm Các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) ở Indonesia vào cuối năm nay, điều đó sẽ cho thấy mối quan hệ vững chắc giữa Hoa Kỳ và ASEAN.
Hiện Hoa Kỳ đang phát triển Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (IPEF) đầy tham vọng, cung cấp các hình thức khác nhau về thương mại công bằng và bền vững, phục hồi chuỗi cung ứng, xây dựng cơ sở hạ tầng và khử carbon, thuế và chống tham nhũng. Các nước ASEAN có thể lựa chọn các hình thức mà họ quan tâm.
Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Washington cũng hướng tới thúc đẩy một khu vực tự do và rộng mở, kết nối, thịnh vượng, an toàn và linh hoạt hơn. Hoa Kỳ hoàn toàn ủng hộ sự thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN trong các vấn đề khu vực và nâng cấp quan hệ với ASEAN từ quan hệ đối tác chiến lược lên quan hệ đối tác chiến lược toàn diện (CSP). ASEAN - hiện có quy chế CSP với Australia và Trung Quốc - đang xem xét cấp quy chế CSP cho Hoa Kỳ và Ấn Độ trong tương lai.
Nhà báo kỳ cựu này nhắc lại rằng Hoa Kỳ đã cam kết hỗ trợ toàn diện các nước ASEAN trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19. Cho tới nay, nước này đã tài trợ 190 triệu liều vaccine cho các nước Đông Á và Thái Bình Dương, trong đó có ASEAN. Washington cũng đã hỗ trợ 112 triệu USD cho ASEAN để chống đại dịch.
Tháng 10 năm ngoái, Hoa Kỳ đã phân bổ 40 triệu USD nhằm thúc đẩy nghiên cứu chung và tăng cường năng lực hệ thống y tế thông qua sáng kiến Tương lai y tế Hoa Kỳ-ASEAN.
Một hợp tác quan trọng khác là Văn phòng khu vực Đông Nam Á thuộc Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ đã mở cửa tại Hà Nội (Việt Nam) vào tháng 8 năm ngoái.
Bên cạnh đó, đề xuất tài trợ ứng phó với đại dịch toàn cầu của Washington vẫn đang chờ Quốc hội Hoa Kỳ phê duyệt. Sau khi được thông qua, nước này có thể cung cấp thêm kinh phí cho ASEAN để chống lại đại dịch COVID-19.
Về triển vọng hợp tác giữa hai bên trong lĩnh vực phòng chống đại dịch, chuyên gia Veeramalla Anjaiah cho rằng, với tư cách là Chủ tịch G20, Indonesia có thể thúc đẩy chương trình nghị sự phục hồi đại dịch toàn cầu bình đẳng và mạnh mẽ hơn, bao gồm tiếp cận vaccine, xét nghiệm và điều trị tại Hội nghị thượng đỉnh G20 vào tháng 11 tới. Hoa Kỳ chắc chắn sẽ ủng hộ sáng kiến của Indonesia.
Mặt khác, Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN-Hoa Kỳ có thể tạo cơ hội tốt cho các nước ASEAN vận động để đảm bảo chuỗi cung ứng không bị gián đoạn trong thời kỳ đại dịch./.