Tìm kiếm một thỏa thuận ngân sách chi tiêu giúp Chính phủ Mỹ mở cửa hoạt động đầy đủ trở lại sẽ là "trận chiến lớn đầu tiên" của Quốc hội Mỹ nhiệm kỳ mới, giữa Hạ viện do phe Dân chủ chiếm đa số và Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát, khi cơ quan này bắt đầu làm việc vào ngày 3/1.
Hai viện Quốc hội Mỹ sẽ họp ngắn trong ngày 2/1 để đánh dấu ngày làm việc cuối cùng của Quốc hội nhiệm kỳ 2017-2018. Sau đó, bắt đầu từ ngày 3/1, Quốc hội do phe Cộng hòa nắm quyền kiểm soát cả hai viện sẽ được thay thế bằng Quốc hội mới do đảng Dân chủ chiếm đa số Hạ viện và đảng Cộng hòa chiếm đa số Thượng viện theo đúng kết quả bầu cử hồi tháng 11/2018.
Trong ngày làm việc đầu tiên, Hạ viện theo kế hoạch sẽ họp để thông qua một gói ngân sách sẽ giúp chấm dứt tình trạng một số cơ quan chính phủ "đóng cửa" suốt hơn 1 tuần qua do không có ngân sách hoạt động.
Kế hoạch ngân sách của đảng Dân chủ bao gồm một dự thảo cấp tiền cho Bộ An ninh Nội địa theo mức hiện tại tới hết ngày 8/2 và cấp 1,3 tỷ USD cho việc xây hàng rào biên giới và 300 triệu USD cho các hạng mục an ninh biên giới khác như trang bị camera và thiết bị công nghệ.
Phần thứ 2 của đề xuất là việc cấp quỹ cho các cơ quan liên bang hiện đang không có ngân sách bao gồm các bộ Tư pháp, Thương mại và Giao thông cho tới ngày 30/9. Tuy nhiên, dự thảo này không cấp 5 tỷ USD để xây bức tường biên giới Mỹ-Mexico như mong muốn của Tổng thống Donald Trump.
[Mỹ: Đàm phán ngân sách giữa hai đảng vẫn tiếp tục bế tắc]
Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng triển vọng qua cửa Quốc hội của bản dự thảo ngân sách này khá "u ám" khi phe Cộng hòa vẫn nắm quyền kiểm soát Thượng viện.
Kế hoạch chi tiêu này do đó sẽ là "chiến trường" đầu tiên của Quốc hội mới giữa Hạ viện do bà Nancy Pelosi, nghị sỹ đảng Dân chủ dự kiến trở thành Chủ tịch Hạ viện Mỹ từ ngày 3/1, dẫn đầu và Thượng viện do Thượng nghị sỹ Mitch McConnell, thủ lĩnh phe đa số tại Thượng viện, đứng đầu.
Ông McConnell trước đó đã tuyên bố Thượng viện sẽ không thông qua một biện pháp ngân sách nào không được Tổng thống Donald Trump ủng hộ.
Trong khi đó, tối 1/1, Nhà Trắng đã thẳng thừng bác bỏ sáng kiến của phe Dân chủ là "không có tương lai" do "không chi tiền để bảo đảm an ninh quốc gia và bảo vệ các gia đình Mỹ khỏi các vấn nạn như tội phạm, buôn người và thuốc phiện."
Thư ký Nhà Trắng Sarah Sanders nêu rõ Tổng thống Trump giữ vững lập trường tìm kiếm một giải pháp giúp chính phủ mở cửa trở lại song không ảnh hưởng tới an ninh của nước Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1/1 đã mời lãnh đạo đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ tại lưỡng viện Quốc hội nhóm họp để tìm giải pháp chấm dứt tình trạng một số cơ quan chính phủ "đóng cửa" suốt hơn 1 tuần qua.
Giới quan sát cho rằng điều này cho thấy Tổng thống Trump đang tìm cách hòa dịu để thuyết phục các nghị sỹ đảng Dân chủ ngồi vào bàn thương lượng sau những tuyên bố gay gắt hồi cuối tuần qua.
Cho đến nay, nỗ lực hiện thực hóa kế hoạch xây dựng bức tường biên giới của ông Trump đã vấp phải sự phản đối của các nghị sỹ đảng Dân chủ, khi đề xuất chi 5 tỷ USD để xây dựng bức tường nói trên đã không được Quốc hội Mỹ thông qua.
Đáp lại, Tổng thống Mỹ quyết định không ký duyệt ngân sách liên bang đã hết hiệu lực hôm 21/12 và khiến 9 bộ cùng hàng chục cơ quan, trong đó có Bộ An ninh nội địa, Bộ Tư pháp, Bộ Thương mại, Bộ Nông nghiệp Mỹ và Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA), ngừng hoạt động từ ngày 22/12.
Nếu hai bên không sớm đạt được thỏa thuận ngân sách chính phủ liên bang, tình trạng đóng cửa tại một số cơ quan bộ ngành của Mỹ sẽ còn tiếp diễn./.