Sáng 2/6, tại Hà Nội, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao tổ chức Hội nghị chuyên đề “Tăng cường giải pháp phòng, chống oan, sai và bảo đảm bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự.”
Hội nghị được truyền hình trực tuyến đến Viện kiểm sát cấp huyện.
Khai mạc Hội nghị, Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, những năm qua, nhất là từ khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 37/2012/QH13, Nghị quyết số 63/2013/QH13 về công tác tư pháp và công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, hàng năm, ngành Kiểm sát nhân dân luôn xác định “chống oan, sai và chống bỏ lọt tội phạm” là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, xuyên suốt và đạt nhiều kết quả tích cực, số vụ bị oan trong 3 năm gần đây có xu hướng giảm dần, chỉ chiếm 0,02% trong tổng số vụ đã giải quyết.
Tuy nhiên, trước tình hình tội phạm diễn biến phức tạp, có xu hướng gia tăng, mặc dù các cơ quan tư pháp đã có nhiều cố gắng, nhưng nhiều lý do chủ quan và khách quan, oan, sai trong giải quyết án hình sự vẫn còn xảy ra ở một số địa phương.
Một số trường hợp xâm phạm nghiêm trọng quyền con người, quyền công dân, gây bức xúc trong dư luận xã hội…
Hội nghị được tổ chức nhằm tiếp tục đề ra và triển khai thực hiện quyết liệt hơn các giải pháp phòng, chống oan, sai trong thời gian tới.
Theo báo cáo, những năm qua, Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao đã chỉ đạo toàn ngành tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành tập trung thực hiện nhiệm vụ phòng, chống oan, sai trong giải quyết án hình sự; đẩy mạnh hoàn thiện thể chế liên quan đến công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát tư pháp trong lĩnh vực hình sự; chú trọng xây dựng, hoàn thiện cơ chế hữu hiệu phòng, chống oan, sai; nâng cao chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa hình sự và tạo môi trường tranh tụng dân chủ, công khai, góp phần làm rõ bản chất vụ án.
Viện đã chỉ đạo toàn ngành thực hiện nhiều biện pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thực hiện quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự; nâng cao hiệu quả hoạt động của Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao; rà soát, giải quyết dứt điểm đơn khiếu nại, tố cáo vi phạm pháp luật trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự, nhất là đối với đơn kêu oan…
Thực hiện nghiêm túc, quyết liệt những giải pháp trên, công tác của ngành đã đạt nhiều kết quả tích cực, nhất là các chỉ tiêu do Quốc hội giao đều vượt, góp phần quan trọng từng bước hạn chế, phòng ngừa oan, sai trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự; trường hợp oan, sai có xu hướng giảm dần và chiếm tỷ lệ nhỏ.
Cụ thể, số người bị bắt, tạm giữ về hình sự sau chuyển xử lý hành chính hoặc trả tự do giảm dần và chiếm tỷ lệ thấp, nhiều địa phương không để xảy ra bắt, giam giữ oan; số hồ sơ có thiếu sót, vi phạm phải trả để điều tra bổ sung giảm và chiếm tỷ lệ thấp. Số bị can đình chỉ điều tra do oan có xu hướng giảm và chiếm tỷ lệ rất nhỏ.
Đặc biệt, một số chỉ tiêu vượt Nghị quyết số 37 của Quốc hội như tỷ lệ truy tố đúng thời hạn đạt trên 99,9%, vượt 9,9%; truy tố đúng người, đúng tội danh đạt trên 99,6%, vượt 4,6%. Các bản án, quyết định có dấu hiệu oan, sai phải hủy để điều tra, xét xử lại ngày càng hạn chế, nhiều địa phương không xảy ra.
Ngành Kiểm sát đã phát hiện nhiều bản án có dấu hiệu oan, sai và kịp thời kháng nghị khắc phục, được dư luận xã hội đồng tình, như vụ ông Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang) bị kết án oan chung thân về tội “Giết người,” vụ Vũ Ngọc Dương (Hà Nội) bị kết án về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản …
Hội nghị tập trung thảo luận, phân tích kỹ tính chất, mức độ của những vi phạm pháp luật, thiếu sót dẫn đến oan, sai; làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tập thể, cá nhân để xảy ra oan, sai; rút ra những bài học kinh nghiệm cho đơn vị và tìm ra các giải pháp thiết thực.
Để phòng, chống oan, sai, nhiều ý kiến cho rằng, ngành kiểm sát phải thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình theo Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014. Chất lượng tranh tụng của Kiểm sát viên tại phiên tòa cần được chủ trọng nâng cao, bảo đảm truy tố, xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Các đại biểu đề nghị cần tăng cường trách nhiệm công tố và kiểm sát điều tra nhằm chống bức cung, dùng nhục hình trong quá trình điều tra các vụ án truy xét về tội giết người, hiếp dâm, cướp tài sản.
Ngành cần đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra nhằm kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh trách nhiệm của cá nhân, tập thể trong những trường hợp để xảy ra oan, sai…/.