Bê bối chính trị - đóng cầu George Washington gây kẹt xe nghiêm trọng hồi tháng Chín vừa qua - vừa mới bị phanh phui có thể sẽ ngáng trở Chris Christie, Thống đốc bang New Jersey trên con đường trở thành ứng viên sáng giá của đảng Cộng hòa cho cuộc đua trở thành Tổng thống Mỹ năm 2016.
Không chỉ vì sức lan tỏa của vụ bê bối lan rộng và hậu quả của nó là nghiêm trọng mà động cơ và bản chất của vụ việc đều đánh thẳng vào những mặt trước nay vẫn được cho là ưu điểm của ông, từ hành động tuyên chiến với tham nhũng chính trị cho tới tinh thần hợp tác giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ vì cái chung.
Xuất hiện cả giờ đồng hồ trong cuộc họp báo được hầu hết các kênh truyền hình ở Mỹ tường thuật trực tiếp, liên tục khẳng định vụ việc chỉ diễn ra sau lưng, vị Thống đốc là người của đảng Cộng hòa nói không mảy may biết chuyện cho tới khi nó vỡ lở, cho biết đã sa thải trợ lý, nhưng chưa hẳn ông Christie đã thuyết phục được mọi người tin ông thành thật, vô can.
Bởi trợ lý thân cận của ông, bà Phó Chánh văn phòng Bridget Anne Kelly chính là người đã yêu cầu tạo ra sự cố giao thông ở một thành phố do người của Dân chủ làm thị trưởng để dằn mặt, và gây tiếng xấu cho ông này vì không ủng hộ sếp của mình trong chiến dịch tranh cử vào ghế thống đốc bang. Bức thư điện tử viết ngày 13/8/2013 có đoạn “Tới lúc cho giao thông ở Fort Lee gặp rắc rối rồi đấy”.
Người nhận yêu cầu và thực hiện lại chính là bạn học hồi trung học của ông Christie, ông David Wildstein, Giám đốc phụ trách vốn dự án thuộc Cảng vụ hai bang New Jersey và New York. Và người đưa ông Wildstein vào vị trí này lại là một nhân vật do Thống đốc Christie bổ nhiệm.
Người nhận yêu cầu và thực hiện lại chính là bạn học hồi trung học của ông Christie, ông David Wildstein, Giám đốc phụ trách vốn dự án thuộc Cảng vụ hai bang New Jersey và New York.
Hậu quả của vụ việc được đạo diễn và thực hiện bởi trợ lý và bạn bè của Thống đốc Christie là rất nghiêm trọng.
Ngày 9/9/2013, lấy lý do bên đầu New York đang tổ chức sự kiện giải quần vợt Mỹ mở rộng (US Open), hai trong số ba cửa kiểm soát phí giao thông qua cầu George Washington nối liền hai bang đột nhiên bị đóng lại, khiến cho giao thông qua lại hai khu vực sầm uất nhất của hai bang New Jersey là Fort Lee và New York là Manhattan bị dồn lại, đình trệ suốt một ngày.
Cây cầu George Washington còn nằm trên tuyến đường liên bang I95, là một trong các cửa ngõ cho giao thông từ các bang qua New Jersey đổ về New York từ phía Nam, trong đó có Maryland, Virginia, Philadenphia, Washington D.C... với lưu lượng xe lên tới hàng trăm ngàn xe mỗi ngày. Còn bản thân Fort Lee là thành phố đông đúc và sầm uất bậc nhất của New Jersey, đồng thời sắm vai trò thành phố vệ tinh của New York.
Trở lại với vụ đóng hai làn xe trên cầu George Washington hồi tháng 9, giao thông qua cầu không chỉ bị đình trệ, mà cả khu vực quanh cầu thuộc thành phố Fort Lee được miêu tả là giống như một bãi đỗ xe khổng lồ, do các phương tiện giao thông không thể thoát ra khỏi khu vực. Ngay cả các phương tiện xe cấp cứu, cứu hỏa, cảnh sát không thể lưu thông. Một phụ nữ được cho là đã qua đời do xe cứu thương chở bà bị kẹt, không kịp tới bệnh viện.
Thẩm phán Tòa án Liên bang ở New Jersey cho biết sẽ điều tra vụ việc theo đề nghị của Thanh tra Cảng vụ, và việc một phụ nữ thiệt mạng có thể sẽ được tính đến.
Đòn nặng giáng vào tham vọng trở thành Tổng thống
Dù kết quả có thế nào thì đây cũng là một đòn đau giáng vào tham vọng trở thành Tổng thống Mỹ của Thống đốc Christie, bởi việc ca tụng các thế mạnh của ông giờ đây trở nên lố bịch.
Hai năm qua, ông Christie nổi lên như một trong các chính khách hàng đầu của Mỹ nói chung và đảng Cộng hòa nói riêng. Chiến thắng của ông là một pha ghi điểm ngoạn mục của đảng Cộng hòa, bởi đối thủ thất bại năm đó là Thống đốc đương nhiệm Jon Corzin, người của đảng Dân chủ, và bang New Jersey vốn là cứ địa của đảng Dân chủ trong các cuộc bầu tổng thống Mỹ. Tháng 11 năm ngoái, Thống đốc Christie đã tái đắc cử một cách dễ dàng khi không chỉ được ủng hộ mạnh mẽ bởi các cử tri Cộng hòa bảo thủ, mà tỉ lệ cử tri Dân chủ ngả về phía ông cũng tăng lên từ 8% lên 36% sau bốn năm. Các chính sách được lòng dân của ông tập trung vào việc đánh tham nhũng chính trị, nô lệ tình dục, tội phạm, buôn lậu vũ khí...
Tại Đại hội Đảng Cộng hòa năm 2012, ông Christie được chọn mặt gửi vàng, đăng đàn đọc một trong các bài phát biểu quan trọng –động thái thường chỉ dành cho các nhân vật được cho là có tương lai chính trị sáng lạn, và dự báo ông sẽ được ủng hộ để ra tranh cử Tổng thống năm 2016. Trên tờ Tạp chí Time sau đó, nhiều bài viết ca ngợi ông, thậm chí tuyên bố thân hình đồ sộ (hiện nặng khoảng 130kg) không phải là trở ngại để ông trở thành nhà lãnh đạo nước Mỹ.
Sau cơn bão Sandy tàn phá nhiều bang và thành phố ở Mỹ hồi tháng 10/2012, trong đó có New Jersey, ông Christie được ca tụng như là một người có khả năng hợp tác với đảng Dân chủ một cách nhiệt thành và hiệu quả. Ông xuất hiện bên cạnh Tổng thống Obama thị sát các nơi thiệt hại. Ông không ngần ngại ca ngợi vị Tổng thống đến từ đảng Dân Chủ là người “rất thoải mái để làm việc cùng” trong bối cảnh ứng viên Tổng thống của đảng Cộng hòa Mitt Romney đang cố gom từng lá phiếu bằng cách chỉ trích ông Obama nhiều mặt, trong đó có thiếu hợp tác với phe Cộng hòa ở Quốc hội.
Dư luận và truyền thông Mỹ chấm điểm cho Christie qua sự kiện này, coi ông là người có thể giải quyết được tình trạng chia rẽ giữa hai đảng nếu được trao quyền lực, và có thể trở thành đối thủ tương xứng với bà Hilary Clinton, người dự kiến sẽ ra tranh cử Tổng thống cho đảng Dân chủ năm 2016.
Nhưng giờ đây, khi chỉ vì dằn mặt một Thị trưởng của đảng Dân chủ, mà đã ra một quyết định bị nhiều người cho là hèn hạ và đầy nguy hiểm, và dù cho rằng tất thảy là do trợ lý âm thầm gây nên, liệu đảng Cộng hòa có còn tin ở Christie cho chiến dịch giành lại quyền lực năm 2016 khi mà đảng này đã tám năm qua thua Dân chủ ngay từ khi chọn người qua bầu cử sơ bộ?