Trong suốt cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của mình, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn đặc biệt quan tâm và dành nhiều tâm huyết cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa dân tộc.
Tổng Bí thư là một nhà văn hóa lớn, một tấm gương mẫu mực về thực hành văn hóa, một nhà lãnh đạo hết lòng vì sự phát triển của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Văn hóa còn thì dân tộc còn
Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn đặc biệt quan tâm và dành nhiều tâm huyết cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa dân tộc. Tổng Bí thư đã có nhiều bài viết, bài phát biểu có tính khái quát cao, tổng kết lý luận và thực tiễn, khẳng định vị trí, vai trò to lớn của văn hóa đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong hầu hết các bài phát biểu tại các hội nghị quan trọng của Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư đều dành dung lượng và thời gian để trao đổi, luận giải về văn hóa và khát vọng chấn hưng, phát triển nền văn hóa dân tộc trong bối cảnh đan xen nhiều mâu thuẫn giữa truyền thống và hiện đại, giữa cái cũ và cái mới, giữa hội nhập với phát huy và bảo tồn những giá cốt lõi, nhân văn cao đẹp của dân tộc.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, Tổng Bí thư là một nhà văn hóa lớn, một tấm gương sáng ngời về đạo đức cách mạng. Tổng Bí thư luôn thấm nhuần sâu sắc nhiệm vụ và sứ mệnh mà Đảng, Bác Hồ đã xác định: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi.” Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là một nhà lãnh đạo đã để lại dấu ấn đặc biệt trong lịch sử Việt Nam những năm đầu tiên của thế kỷ XXI trên hầu hết các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực văn hóa.
Với tầm cao trí tuệ, tâm hồn yêu văn học, nghệ thuật đã tạo nên một phong cách rất riêng biệt, đậm chất sỹ phu Bắc Hà gắn với phong cách văn hóa Tràng An, văn hóa Thăng Long, Đông Đô, Hà Nội ngàn năm văn hiến và anh hùng. Tổng Bí thư đã từng căn dặn: “Hạnh phúc của con người không phải chỉ ở chỗ nhiều tiền, lắm của, ăn ngon, mặc đẹp mà còn ở sự phong phú của tâm hồn, được sống giữa tình thương và lòng nhân ái, lẽ phải và công bằng.”
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch khẳng định: Phát biểu mà Tổng Bí thư nhiều lần nhấn mạnh tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn...” là một kim chỉ nam quan trọng, định hướng cho sự phát triển của nền văn hóa dân tộc. Quan điểm ấy cũng đã tiếp thêm động lực để đội ngũ cán bộ làm văn hóa nước nhà luôn nỗ lực, không ngừng tiến lên phía trước, với quyết tâm và khát vọng chấn hưng, xây dựng thành công nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu khẩn trương xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam thời kỳ mới. Việc xây dựng các hệ giá trị chính là cách để chúng ta củng cố vững chắc trận địa tư tưởng, chấn hưng văn hóa, góp phần quan trọng để xây dựng sức mạnh mềm, sức mạnh nội sinh phát triển bền vững đất nước.
Đặc biệt, trong những ngày tháng cuối cùng của cuộc đời, Tổng Bí thư đã đồng ý cho xuất bản cuốn sách: "Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc." Những bài viết, bài phát biểu, bài nói chuyện của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam trong cuốn sách là “Bản Tuyên ngôn,” “Kim chỉ nam” định hướng con đường vận động và phát triển của nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định: Tổng Bí thư đã để lại cho Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch và mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người lao động những tình cảm đặc biệt. Những cống hiến to lớn, đặc biệt xuất sắc của Tổng Bí thư đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung và ngành Văn hóa nói riêng sẽ mãi còn trường tồn với thời gian.
Người chiến sỹ trên mặt trận văn hóa
Nói về sự quan tâm và những đóng góp của Tổng Bí thư với sự phát triển của văn học, nghệ thuật, bà Trần Thị Thu Đông, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam khẳng định: Từ những ngày đầu mới thành lập và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định ba mặt trận rất quan trọng của cách mạng là chính trị, kinh tế và văn hóa. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định vai trò của văn hóa và trọng trách của người làm công tác quản lý văn hóa đối với việc tạo nên sức mạnh cho cuộc kháng chiến, lưu giữ các giá trị lịch sử văn hóa của dân tộc, việc quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.... đồng thời khẳng định: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi.”
Các tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về phát triển văn hóa đã trở thành “Ngọn đuốc sáng,” “Kim chỉ nam” cho việc xây dựng các chiến lược phát triển văn hóa Việt Nam của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong những giai đoạn về sau, trong đó có một trong những người học trò xuất sắc của Người - Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Theo bà Trần Thị Thu Đông, từ năm 1991, Văn kiện Đại hội lần thứ VII của Đảng đã xác định: Tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, phát triển văn hóa và bảo vệ môi trường. Cũng trong thập niên đó, vào năm 1998, Đảng ta đã có một nghị quyết riêng về văn hóa - Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Nghị quyết này lần đầu tiên xác định vai trò của văn hóa đối với phát triển đất nước: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội.
Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn phát triển đất nước, đến năm 2014 dưới sự lãnh đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Ban Chấp hành Trung ương đã tiếp tục có một Nghị quyết mới (Nghị quyết Trung ương 9 khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Phát triển kinh tế phải hướng đến giá trị chân-thiện-mỹ nhằm mục tiêu tối thượng là phục vụ đời sống của con người Việt Nam; văn hóa cần được khai thác như động lực nội sinh quan trọng để phát triển kinh tế, phải được đặt ngang hàng và tương xứng với chính trị và kinh tế; văn hóa và kinh tế có sự tác động biện chứng với nhau, trong đó, kinh tế không thể phát triển nếu không có nền tảng văn hóa, đồng thời văn hóa không chỉ phản ánh kinh tế mà còn là nhân tố tác động đến sự phát triển kinh tế.”
Cách đây vừa tròn một năm, trong bài phát biểu tại Lễ kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, đồng chí Nguyễn Phú Trọng thẳng thắn chỉ rõ: “Những thành tựu văn học nghệ thuật mà chúng ta đã đạt được trong những năm qua chưa thật tương xứng với sự nghiệp đổi mới của đất nước. Chất lượng chưa hài hòa với số lượng, chưa có nhiều tác phẩm tạo được sự thu hút, sự quan tâm rộng lớn của công chúng và có sức lan tỏa làm rung động lòng người, còn ít những tác phẩm đỉnh cao, những văn nghệ sỹ lớn”. Để khắc phục những hạn chế này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đề nghị các văn nghệ sĩ cần cùng nhau trao đổi, thảo luận thẳng thắn, với tinh thần xây dựng, trách nhiệm cao, "tự soi, tự sửa."
Bà Trần Thị Thu Đông cho rằng, trải qua nhiều cương vị công tác, qua các thời kỳ, những bài viết, bài phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thể hiện tư duy sâu sắc, toàn diện, sự am hiểu tường tận của người đứng đầu Đảng ta về vai trò, vị trí đặc biệt của văn hóa, truyền thống lịch sử bao đời của dân tộc Việt Nam đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước, của từng lĩnh vực sáng tạo văn hóa, văn học-nghệ thuật. Nói đến vai trò của văn hóa, hay cụ thể hơn văn học-nghệ thuật là “tiếng nói của tình cảm”, Tổng Bí thư chỉ rõ: “Mỗi tác phẩm văn học, nghệ thuật thật sự có giá trị phải có sức lay động công chúng, độc giả bằng trách nhiệm, tấm lòng, trái tim của người nghệ sỹ."
“Bên cạnh tầm văn hóa, chiều sâu tư duy văn hóa, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng còn là con người văn hóa, đồng thời là chiến sỹ trên mặt trận văn hóa của Đảng,” Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam Trần Thị Thu Đông nhấn mạnh./.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng-Tấm gương sáng để các thế hệ sau học tập
Là nhà lãnh đạo lỗi lạc, trong cuộc sống đời thường Tổng Bí thư luôn giản dị, khiêm tốn, mẫu mực được dân kính, dân yêu, xứng đáng là tấm gương để cán bộ, đảng viên và mọi người dân noi theo.