Căng thẳng Mỹ-Iran leo thang

Chính quyền Mỹ cáo buộc Iran hỗ trợ phong trào Hamas, do đó Mỹ và Qatar đã nhất trí ngăn Iran sử dụng quỹ hỗ trợ nhân đạo trị giá 6 tỷ USD.

Theo tài liệu của Bộ Ngoại giao Mỹ mà Reuters có được, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khẳng định việc dỡ bỏ trừng phạt là vì lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ.

Theo thỏa thuận, 5 tù nhân Iran tại Mỹ và 5 tù nhân Mỹ tại Iran sẽ được hai bên trao đổi, trong đó, tất cả những người Mỹ bị bắt giữ đều là người gốc Iran.

Chính quyền Tổng thống Joe Biden từ lâu đã hứa sẽ khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015, còn được gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).

Mỹ đang tiến hành đàm phán với Iran để vạch ra các bước có thể hạn chế chương trình hạt nhân, trả tự do cho một số công dân Mỹ bị giam giữ và gỡ bỏ phong tỏa một số tài sản của Iran ở nước ngoài.

Vụ kiện trên được Tehran đưa ra từ năm 2016 với cáo buộc Washington vi phạm Hiệp định thân thiện năm 1955 khi các tòa án Mỹ cho phép đóng băng tài sản của các công ty Iran.

Ngày 12/3, Ngoại trưởng Iran Hossein Amirabdollahian tuyên bố nước này và Mỹ đã đạt được thỏa thuận về trao đổi tù binh, đồng thời bày tỏ hy vọng thỏa thuận này sẽ sớm được triển khai.

Theo Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, các lệnh trừng phạt nhằm vào 11 công ty và 20 hãng tàu vận tải có liên quan đến hoạt động giao dịch dầu mỏ và hóa dầu của Iran.

Bốn tù nhân tại Iran sẽ được phóng thích để đổi lấy 4 người bị giam giữ ở Mỹ cùng đó những tài sản của Iran bị ngăn chặn, chủ yếu là ở Hàn Quốc, cũng sẽ được dỡ phong tỏa theo thỏa thuận.

Thông báo của Iran về việc khởi động hàng trăm máy ly tâm để làm giàu urani được đưa ra vài giờ sau khi Mỹ công bố các biện pháp trừng phạt mới đối với xuất khẩu dầu mỏ của Iran.

Đại diện thường trực của Iran tại Liên hợp quốc Majid Takht-Ravanch cho rằng Mỹ đã tiến hành một “cuộc chiến” nhằm vào người dân Iran bằng cách áp đặt các biện pháp trừng phạt.

Ngoại trưởng Iran cho rằng nếu Mỹ hành động "hợp lý" thì việc đạt được một thỏa thuận hạt nhân trong đàm phán ở Vienna sẽ nằm trong tầm tay.

Trong phiên điều trần trước Quốc hội, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhấn mạnh thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 không hoàn hảo, nhưng tốt hơn các phương án khác.

Một trong những nút thắt trong đàm phán hiện nay là việc Iran yêu cầu Mỹ đưa IRGC ra khỏi danh sách "các tổ chức khủng bố" của Washington nhưng Mỹ đã phản đối yêu cầu này.

Hầu hết các quan chức Mỹ bị đưa vào diện trừng phạt lần này của Iran đều phục vụ trong chính quyền của cựu Tổng thống Donald Trump.

Iran tuyên bố việc Mỹ áp đặt biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Tehran thể hiện Washington tiếp tục vi phạm nghị quyết của Liên hợp quốc về thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Một người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh: "Bất kỳ hành động nào đi quá xa đều sẽ đẩy triển vọng quay trở lại thỏa thuận JCPOA rơi vào vùng rủi ro nghiêm trọng.”

Sau khi Iran để ngỏ khả năng đàm phán trực tiếp về vấn đề hạt nhân, Mỹ cũng cho biết nước này sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Tehran về chương trình hạt nhân Iran.

Iran nêu rõ các biện pháp trừng phạt mới này của Mỹ sẽ không mang lại cho Washington lợi thế, cũng như “hoàn toàn không thể hiện sự nghiêm túc và thiện chí” trong mối quan hệ với Tehran.

Ngoại trưởng Iran nhấn mạnh các cuộc đàm phán nhằm hồi sinh thỏa thuận hạt nhân năm 2015, được biết đến là Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA), phải dựa trên "các quyền và lợi ích của các bên."

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh khẳng định các hoạt động làm giàu urani của Iran tồn tại lâu nay và vẫn luôn phục vụ mục đích hòa bình và dân sự, cụ thể hỗ trợ ngành y tế.

Người đứng đầu Tổ chức Bảo vệ Dân sự Iran chuyên phụ trách lĩnh vực an ninh mạng cho rằng, cuộc tấn công do "Israel cũng như Mỹ và các đặc vụ của họ thực hiện.”

Ngày 30/10, các nhà lãnh đạo Mỹ, Đức, Pháp và Anh đã ra tuyên bố chung về hoạt động hạt nhân của Iran, sau cuộc gặp riêng bên lề hội nghị thượng đỉnh G20.

Bộ Tài chính Mỹ thông báo áp đặt một vòng trừng phạt mới đối với các cá nhân và thực thể Iran có liên quan tới chương trình máy bay không người lái của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran.

Mỹ tuyên bố đã chiếm giữ 33 trang web được Liên minh phát thanh và truyền hình Hồi giáo Iran sử dụng và 3 trang web do nhóm vũ trang Kata'ib Hezbollah điều hành.

Phát biểu tại cuộc họp báo, bà Jen Psaki nhấn mạnh: “Chúng tôi hiện không có quan hệ ngoại giao với Iran hay lên bất cứ kế hoạch nào về cuộc gặp ở cấp lãnh đạo.”

Trong khi Mỹ vẫn chưa chắc chắn liệu Iran có thực sự muốn trở lại tuân thủ thỏa thuận hạt nhân hay không thì Iran cũng hoài nghi về việc liệu Mỹ có sẵn sàng hủy bỏ chính sách gây sức ép hay không.

Trả lời phỏng vấn trên chương trình Face the Nation của kênh CBS, Chánh văn phòng Nhà Trắng Ron Klain khẳng định thông tin này là "không đúng sự thật."

Chính phủ Iran cho biết Tehran muốn Mỹ trả tự do cho tất cả tù nhân Iran đang bị giam giữ tại Mỹ vì lý do nhân đạo, song kế hoạch này còn phụ thuộc vào thiện chí từ phía Washington.