Xưởng X46 nay là Nhà máy X46 thuộc Cục Kỹ thuật - Cơ sở công nghiệp bảo đảm kỹ thuật, bảo đảm trang bị đầu tiên của Quân chủng Hải quân được thành lập ngày 26/4/1955 với nhiệm vụ: Đóng mới, sửa chữa tàu thuyền, vũ khí, khí tài, trang bị kỹ thuật cho Cục phòng thủ bờ biển.
Để có được sự phát triển, trưởng thành như ngày hôm nay, trong suốt 60 năm qua Nhà máy đã kế thừa và phát huy bản chất tốt đẹp truyền thống vẻ vang của Quân đội đoàn kết một lòng, thống nhất ý chí, đề cao trách nhiệm, ra sức khắc phục khó khăn, gian khổ vượt qua mọi thử thách hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Nhân dịp này, Nhà máy đã được tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhât.
Ngay ngày đầu mới thành lập, Xưởng đã thực hiện nhiệm vụ sửa chữa các tàu thu được của Pháp và đóng mới 20 ca nô gỗ. Đây thực sự là một thử thách quá lớn đối với tập thể cán bộ, công nhân mới được điều động từ các xưởng quân giới trở về, chưa am hiểu về kỹ thuật tàu thuyền, cơ sở vật chất kỹ thuật máy móc nghèo nàn, không có phụ tùng thay thế, Xưởng phải tổ chức lặn mò, tìm kiếm, tháo gỡ vũ khí, trang bị, phụ tùng từ các tàu của Pháp bị đánh chìm trên sông Lô, song Thái Bình …, cử cán bộ đến nhiều cơ sở tìm hiểu nghiên cứu các loại tàu, thuyền, ca nô, đã sửa chữa hàng chục tàu, thiết kế và đóng mới thành công 20 ca nô gỗ trang bị sung 12,7mm và đại liên Macxim, lắp máy ô tô GMC
Đây là chiến công to lớn của cán bộ, công nhân Xưởng X46 lúc bấy giờ, là yếu tố quyết định cho việc thành lập 2 thủy đội Sông Lô và Bạch Đằng, những đơn vị tàu chiến đấu đầu tiên của Hải quân Nhân Dân Việt Nam.
Với thành tích khắc phục khó khăn, lao động sáng tạo trong xây dựng cơ sở sản xuất, sửa chữa và đóng mới tàu thuyền, bảo đảm kỹ thuật, bảo đảm trang bị trong những năm tháng đầu hình thành Quân chủng Hải quân; năm 1958, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký quyết định tặng thưởng Huân Chương Chiến Công hạng Nhất cho tập thể Xưởng 46. Đây là vinh dự cao quý đầu tiên mà cán bộ, chiến sỹ, công nhân viên của Xưởng đã xây dựng và được Đảng, Nhà nước, Quân đội trao tặng.
Cuối những năm 50, đầu tập kỷ 60 thế kỷ 20, Hải quân nhân dân Việt Nam được trang bị thêm nhiều tàu thuyền, phương tiện kỹ thuật hiện đại, nhiệm vụ bảo đảm kỹ thuật, duy trì sức sống cho toàn bộ lực lượng tàu thuyền, vũ khí khí tài của Quân chủng rất nặng nề, cán bộ, công nhân Xưởng 46 đã phát huy tinh thần lao động sáng tạo, hăng say học tập, nghiên cứu tiếp cận khoa học kỹ thuật mới, sửa chữa hàng trăm lần chiếc tàu (riêng 3 năm 1961 – 1963 đã sửa chữa 142 lần chiếc tàu chiến đấu trong đó có 13 chiếc hư hỏng nặng).
Đặc biệt đã sửa chữa bảo đảm tốt trang bị, vũ khí, kỹ thuật cho các tàu tham gia chiến đấu trận đầu thắng lợi của Hải quân Việt Nam ngày 2 và 5/8/1964 với tàu Maddox và Không quân Mỹ. Kết quả đó đã khẳng định trình độ và khả năng từng bước làm chủ kỹ thuật tàu thuyền của Xưởng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị Hải quân bảo vệ chủ quyền trên biển.
Trong điều kiện Không quân và Hải quân Mỹ đánh phá ác liệt, tàu thuyền chiến đấu ở các chiến trường không thể tập trung về Hải phòng sửa chữa được; Xưởng đã thành lập nhiều Tổ cơ động vào Quảng Bình, Vĩnh Linh, Nghệ An, Thanh Hóa và ra tận các đảo khu vực Đông – Bắc, sửa chữa khôi phục tại chỗ từng chiếc tàu ngay trong các trận đánh. Những người lính thợ của Xưởng còn trực tiếp tham gia các trận chiến đấu ngoan cường đánh trả máy bay địch, nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh để bảo vệ công xưởng, bảo vệ tàu.
Để đánh chặn lực lượng biệt kích Mỹ - Ngụy xâm nhập trinh sát, phá hoại hậu phương miền Bắc bằng đường biển, Xưởng 46 được giao nhiệm vụ chế tạo tàu chiến đấu loại nhỏ, tốc độ cao đánh và truy kích địch; với quyết tâm cao chỉ trong 5 tháng, Xưởng đã đóng mới 4 tàu lắp súng DKZ và vũ khí đặc biệt mang ký hiệu VT2 được mệnh danh là quả đấm thép của Tư lệnh Hải quân.
Để ngăn chặn đường vận tảu của ta trên biển, không cho các tàu quốc tế ra vào các cảng biển, đế quốc Mỹ tiến hành 2 lần chiến dịch phong tỏa Thủy lôi và bom từ trường vào hầu hết hệ thống giao thông đường thủy ở miền Bắc; cán bộ, công nhân Xưởng 46 đã nghiên cứu, thiết kế chế tạo thành công phương tiện rà phá Thủy lôi đầu tiên có ký hiệu HDL-9. Trên cơ sở đó; chế tạo các thiết bị, ca nô và tàu phóng từ lớn, có hiệu quả cao trong rà phá bom từ trường, góp phần quan trọng trong việc đánh bại chiến dịch phong tỏa đường biển lần thứ nhất và lần thứ 2 của đế quốc Mỹ ở miền Bắc.
Xưởng đã cải tiến hàng loạt Thủy lôi HMA3, VTK1, KH1, KH2, 1.880 quả Thủy lôi cải tiến và hàng trăm tấn vũ khí gọn nhẹ cung cấp cho chiến trường. Bằng vũ khí này, Đoàn 126 Đặc công Hải quân đã sử dụng và đánh trên 300 trận, đánh chìm và đánh hỏng nặng 336 tàu chiến, tàu vận tải quân sự của địch trên mặt trận Cửa Việt - Đông Hà. Cùng thời gian này Xưởng còn đóng 20 ca nô phục vụ chiến dịch đường 9 Nam Lào.
Trong chiến dịch mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước; Xưởng 46 là cơ sở bảo đảm kỹ thuật cho phần lớn tàu thuyền chiến đấu và vận tải chi viện chiến trường của Quân chủng Hải quân.
Công nghệ cao và các hệ thống quản lý tiên tiến dần dần được đưa vào áp dụng trong điều hành, sản xuất. Hiện nay Nhà máy đã áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2000 do tổ chức DNV UKAS của NaUy cấp chứng chỉ trong quá trình quản lý và điều hành sản xuất. Cùng với việc sử dụng nhiều máy móc thiết bị công nghệ hiện đại, áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến trên thế giới như: Cắt Plasma, sử dụng phần mềm trong phóng dạng, cắt tự động trên máy CNC, mát hàn TIG, MIG ... việc tin học hóa cũng được đẩy mạnh, các Phòng, Phân xưởng, Ban, Đội đều được trang bị máy tính với số lượng lớn, toàn bộ Nhà máy đã được nối mạng nội bộ và hệ thống mạng Internet tốc độ cao, bộ phận kỹ thuật được trang bị phần mềm SHIPCONSTRUCTOR là phần mềm đóng tàu vào loại hiện đại trên thế giới; riêng cơ quan Tài chính, Vật tư, Kế hoạch Sản xuất Kinh doanh được trang bị phần mềm chuyên dụng về quản lý.
Trong nhiều năm qua; Đảng bộ Nhà máy X46 luôn luôn vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; nhiều năm liền đạt Trong sạch vững mạnh và được Đảng ủy Quân Chủng tặng bằng khen, giấy khen "Đảng bộ Trong sạch vững mạnh tiêu biểu”, đơn vị Vững mạnh toàn diện, được tặng cờ “Đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua”, danh hiệu “Đơn vị quyết thắng”, cờ “Đơn vị văn hóa”, cờ “Đơn vị thực hiện xuất sắc cuộc vận động quản lý, khải thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và an toàn giao thông.”
Với những thành quả đạt được, liên tục từ năm 2010 đến nay Nhà máy là đơn vị Vững mạnh toàn diện và được Tư lệnh Quân chủng tặng danh hiệu “Đơn vị quyết thắng”. Nhiều năm liền Đảng bộ đạt Trong sạch vững mạnh được Đảng ủy Quân chủng và Cục Kỹ thuật biểu dương, khen thưởng.
