Khi ông Roberto Azevedo rời khỏi vị trí Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) trong ngày 31/8, cơ quan này sẽ phải đối mặt với các cuộc khủng hoảng mà không có người đứng đầu.
Đây là một tình thế mà các chuyên gia cảnh báo rằng có thể kéo dài trong nhiều tháng.
Bất kỳ một lãnh đạo tương lai nào của WTO đều sẽ phải đứng trước các cuộc đàm phán thương mại bị đình trệ và nỗ lực hạn chế căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.
Ngoài ra, WTO cũng phải hỗ trợ các quốc gia thành viên vượt qua sự suy giảm kinh tế toàn cầu nghiêm trọng do dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 gây ra.
WTO liên tục gặp phải những “phàn nàn” của Mỹ và Washington đã “vô hiệu hóa” Cơ quan giải quyết tranh chấp của WTO, đồng thời cảnh báo sẽ rởi khỏi tổ chức này.
[WTO bất đồng về lựa chọn nhà lãnh đạo tạm quyền]
Nhiều nhà quan sát quan ngại rằng quan điểm “cứng rắn” của Mỹ có thể ảnh hưởng tiêu cực tới tiến trình bổ nhiệm tân Tổng Giám đốc của WTO, dẫn tới nguy cơ tổ chức này sẽ không có người đứng đầu trong tương lai gần.
Theo ông Manfred Elsig, Giáo sư về quan hệ quốc tế của Viện Thương mại Thế giới tại Bern (Thụy Sỹ), Mỹ yêu cầu tân Tổng Giám đốc của WTO phải chia sẻ mối quan tâm của Mỹ, trong đó phần lớn là về việc khắc phục những quan ngại liên quan tới Trung Quốc.
Ông Elsig cho rằng Tổng Giám đốc WTO được lựa chọn thông qua đồng thuận nên quan điểm “cứng rắn” của Mỹ sẽ khiến việc bầu cử trở nên phức tạp hơn.
WTO đã đưa ra một thời hạn đối với việc lựa chọn một trong tám ứng cử viên để thay thế ông Azevedo trong một vài tháng.
Tuy vậy, ông Elsig cảnh báo rằng tiến trình này đã bị “đổ bể” và có thể nhiều thành viên WTO mong muốn chờ đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ với hy vọng Chính phủ Mỹ sẽ thay đổi quan điểm về vấn đề này.
Trong số tám ứng cử viên nói trên, ông Liam Fox là cựu Bộ trưởng Thương mại Quốc tế và cựu Bộ trưởng Quốc phòng của Vương quốc Anh cam kết sẽ bổ nhiệm 50% lãnh đạo cao cấp của WTO là nữ giới.
Một ứng cử viên đáng chú ý khác là ông Amina Mohamad, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Kenya với kinh nghiệm từng lãnh đạo các cơ quan quan trọng nhất của WTO là Đại hội đồng, Cơ quan giải quyết tranh chấp và Cơ quan đánh giá chính sách ngoại giao.
Ngoài ra, bà Yoo Myung-hee - người đã trở thành nữ Bộ trưởng Thương mại đầu tiên của Hàn Quốc vào tháng 3/2019 - cũng là một ứng cử viên sáng giá khác./.