Ảnh minh họa. (Nguồn: AFP)Theo phóng viên TTXVN tại Sydney, Chính phủ Timor-Leste đã thông báo cho phía Australia biết nước này muốn chấm dứt thỏa thuận đã ký kết giữa hai nước năm 2006, theo đó phân chia thu nhập từ khu vực dầu và khí Greater Sunrise trên biển Timor.
Trong một tuyên bố chung ngày 9/1, hai nước nhất trí thỏa thuận này sẽ được dỡ bỏ trong vòng 3 tháng. Tuyên bố cũng cho biết hai nước khẳng định cam kết đàm phán về đường biên giới lãnh hải vĩnh viễn theo tinh thần của ủy ban hòa giải. Tuyên bố nêu rõ: “Chính phủ Australia và Timor-Leste tiếp tục cam kết duy trì quan hệ gần gũi và tiếp tục hợp tác về lợi ích phát triển, lợi ích kinh tế chung và lợi ích khu vực.”
Hiện nay Dili và Canberra đang trong tiến trình hòa giải theo Tòa án trọng tài thường trực (PCA) ở La Haye (Hà Lan) xung quanh tranh chấp lãnh hải trên biển Timor, sau khi Chính phủ Timor-Leste yêu cầu PCA giải quyết tranh chấp giữa nước này với Australia về đường biên giới lãnh hải đi ngang qua khu vực có trữ lượng dầu khí lớn ở vùng biển này cuối tháng 8/2016. Phía Australia cho rằng những hiệp ước về ranh giới trên biển đã được kí kết với Indonesia và PCA không có thẩm quyền giải quyết vụ tranh chấp này.
Tuy nhiên, ngày 26/9, PCA cho biết tòa này có đủ thẩm quyền giải quyết và tiến hành giai đoạn hòa giải trong năm 2017 để hai bên thương lượng trước khi tòa phân xử. Trong năm nay sẽ có các cuộc họp kín được tổ chức liên quan vấn đề này giữa đại diện của hai nước và ủy ban hòa giải.
Australia và Timor-Leste bắt đầu trao đổi để giải quyết tranh chấp lãnh hải giữa hai bên ngay từ khi Timor-Leste tách khỏi Indonesia năm 2002. Năm 2006, hai bên ký “Một số thỏa thuận trên biển ở biển Timor,” theo đó ấn định mức phân chia lợi ích từ việc khai thác các mỏ dầu khí nằm trong vùng biển này. Trước đó, Timor-Leste từng đòi hủy bỏ thỏa thuận năm 2006 khi cáo buộc Australia sử dụng gián điệp để thu lợi thương mại trong các cuộc đàm phán năm 2004./.
