Trao đổi về những vấn đề các đại biểu đặt ra liên quan đến kinh tế-xã hội, tại hội trường Quốc hội chiều 25/7, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết trong bối cảnh dịch rất nhiều khó khăn, trung bình mỗi tháng gần 12.000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường.
Đã xuất hiện nhiều hơn những doanh nghiệp quy mô vừa và lớn rút khỏi thị trường. Sáu tháng cuối năm đặt ra rất nhiều thách thức trong phấn đấu đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP.
Thách thức lớn nhất hiện nay phải phấn đấu đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng trong bối cảnh dịch phải vừa nỗ lực khắc phục khó khăn, thách thức cũng như vừa tận dụng các cơ hội mới, điều hành linh hoạt trong ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội.
Theo Bộ trưởng, có 4 bài học rút ra qua quá trình quản lý, điều hành thời gian qua. Thứ nhất là tuyệt đối không chủ quan, lơ là, mất cảnh giác trong phòng, chống dịch. Quyết tâm phải lớn, nỗ lực phải cao, hành động quyết liệt, hiệu quả, khẩn trương nắm chắc tình hình thực tế. Lấy phương châm hành động thần tốc, hiệu quả để lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện. Đẩy nhanh việc tiêm vaccine phòng COVID-19 và coi đây là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu và có tính chất quyết định để ổn định phát triển kinh tế đất nước và hoàn thành được nhiệm vụ, mục tiêu của năm 2021.
Thứ hai là phải thường xuyên rà soát và hoàn thiện thể chế, tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật. Thứ ba là nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo, bám sát tình hình thực tiễn để chủ động, linh hoạt, kịp thời xây dựng các kịch bản chuẩn bị cho mọi tình huống có thể xảy ra. Thứ tư, khơi dậy và phát huy được tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, sức mạnh của con người Việt Nam; chủ động thông tin kịp thời, chính xác về tình hình kinh tế xã hội, dịch bệnh để củng cố niềm tin trong nhân dân, tạo sự đồng thuận trong xã hội và tranh thủ được sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế.
Theo Bộ trưởng, kinh tế của chúng ta vẫn đang đối mặt với những khó khăn, thách thức; nhiều hạn chế, yếu kém cần tập trung xử lý trong 6 tháng cuối năm.
"Thách thức lớn nhất hiện nay phải phấn đấu đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP của cả năm là rất khó khăn," Bộ trưởng nhấn mạnh.
[Đề xuất khu vực kinh tế ngoài nhà nước "giải cứu" các dự án thua lỗ]
Nhập siêu của chúng ta đã bắt đầu xuất hiện trở lại. Xuất nhập khẩu phụ thuộc vào một số ít của thị trường, tỷ trọng xuất khẩu của khu vực FDI còn cao. Các thị trường tài chính, bất động sản, chứng khoán còn tiềm ẩn rủi ro. Sắp xếp về cấu trúc lại doanh nghiệp nhà nước còn chậm. Giá cả một số mặt hàng cơ bản lại tăng, gia tăng khả năng lạm phát và ảnh hưởng đến đầu tư toàn xã hội. Khả năng đứt gãy của chuỗi sản xuất, cung ứng. Chiến lược vaccine của nước ta còn gặp nhiều thách thức; tỷ lệ dân số được tiêm chủng vaccine thấp.
"Nguy cơ có thể lỡ nhịp so với nền kinh tế thế giới vì chúng ta không đủ nguồn cung và công nghệ sản xuất vaccine," Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết.
Về thu hút vốn FDI, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, sự hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài có dấu hiệu suy giảm. Hoạt động đầu tư sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, người dân còn gặp nhiều khó khăn. Lực lượng lao động làm việc trong nền kinh tế giảm, tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động tăng. Đời sống của một bộ phận người dân còn khó khăn, đặc biệt người lao động làm việc trong các khu công nghiệp bị ảnh hưởng của dịch bệnh. Giải ngân đầu tư công còn chậm. Công tác bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng, đấu tranh phòng, chống tội phạm còn nhiều thách thức, nhất là tội phạm lừa đảo, tội phạm mạng.
Tuy nhiên, cơ hội của 6 tháng cuối năm cũng rất nhiều, đặc biệt có được khí thế mới sau Đại hội Đảng lần thứ XIII thành công với quyết tâm mới và có nhiều quyết sách quan trọng. Cùng với các tác động tích cực từ xu thế phục hồi của nền kinh tế thế giới và nhiều chính sách, giải pháp trong bối cảnh dịch COVID-19 được phát huy hiệu quả như việc đẩy mạnh phê duyệt các quy hoạch cũng như các chính sách hỗ trợ hiệu quả đời sống của người lao động, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã...
Giải pháp phát triển thị trường xuất khẩu, củng cố và chiếm lĩnh thị trường nội địa cũng như quá trình chuyển đổi số, nhất là chuyển đổi số cho các doanh nghiệp được đẩy mạnh; tiếp tục thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính về đất đai, xây dựng, đấu thầu, đấu giá, giải phóng mặt bằng, giải ngân vốn đầu tư công...
"Điều quan trọng nhất trong 6 tháng cuối năm đó là phải kiểm soát và đẩy lùi được dịch COVID-19; nhất là tại các khu vực động lực, thành phố lớn, khu công nghiệp. Đây là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, cũng là điều kiện cần quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế," Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, việc triển khai thực hiện các giải pháp cần được phân cấp mạnh mẽ, tạo sự chủ động, linh hoạt, điều chỉnh trọng tâm, hợp lý giữa các mục tiêu kiểm soát dịch với tăng trưởng kinh tế, gắn liền với bối cảnh, tình hình cụ thể của mỗi địa phương. Tổ chức sản xuất kinh doanh an toàn, phấn đấu đạt kết quả cao nhất, không đánh đổi sức khỏe và sự an toàn của người dân đối với tăng trưởng bằng mọi giá.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết Chính phủ đã giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các bộ, ngành nghiên cứu một chương trình phục hồi kinh tế kết hợp sau khi đã hết dịch bệnh. Dự kiến sẽ có đề xuất trình trong quý 4 năm nay.
Về vấn đề một số đại biểu băn khoăn liên quan chỉ tiêu tăng trưởng GDP 6,5 đến 7% trong giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng lý giải: dù có nhiều băn khoăn về khó khăn, thách thức, nhưng chúng ta cũng có rất nhiều dư địa và cơ hội để có thể thực hiện mục tiêu này. Chính phủ kiến nghị sẽ quyết tâm thực hiện đạt được mục tiêu này, tạo nền tảng cho giai đoạn 2021-2025, cũng như các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội mà Đại hội Đảng đã đề ra trong giai đoạn 2030-2045.
Đã xuất hiện nhiều hơn những doanh nghiệp quy mô vừa và lớn rút khỏi thị trường
Về tình hình của các doanh nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, hiện nay, có 870.000 doanh nghiệp nhưng có đến 97% là doanh nghiệp nhỏ và vừa, năng lực yếu, sức cạnh tranh còn thấp. Trong khi đó, chuỗi cung ứng đang bị gián đoạn, các đơn hàng đã giảm mạnh, chi phí sản xuất đang tăng cao do giá nguyên vật liệu đầu vào đang tăng rất cao, chi phí vận chuyển, logistic trong nước cao hơn so với các nước trong khu vực. Cùng với đó là phải chi phí cho phòng ngừa COVID-19, đồng thời tổng cầu thế giới đã giảm mạnh dẫn tới giảm doanh thu giảm. Nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với rủi ro thu hồi nợ, mất khả năng thanh toán, bị gián đoạn hoạt động.
Năm 2020, tỷ lệ doanh nghiệp có lợi nhuận chỉ chiếm 33,86%. Trong 3 tháng đầu năm 2021, chỉ có khoảng 60% doanh nghiệp khu vực tư nhân phát sinh doanh thu, giảm so với cùng kỳ năm ngoái. Trong 6 tháng đầu năm 2021, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tiếp tục có xu hướng gia tăng, tăng 24,9% so với cùng kỳ năm 2020. Trung bình mỗi tháng gần 12.000 doanh nghiệp rút khỏi thị trường. Đã xuất hiện nhiều hơn những doanh nghiệp quy mô vừa và lớn rút khỏi thị trường.
Với tinh thần đồng hành cùng với doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, vừa qua Chính phủ đã ban hành rất nhiều các chính sách để hỗ trợ cho doanh nghiệp. Có thể kể đến các Nghị quyết 41, 42, 84, 68; các Nghị định 52, 44. Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết 116. Các chính sách này để giãn hoãn các khoản thuế, cơ cấu lại các khoản vay nợ, miễn giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ để hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, kể cả gói 26.000 tỷ vừa qua để hỗ trợ người lao động và sử dụng lao động chung quy lại cũng là để hỗ trợ trợ cho doanh nghiệp.
Chính phủ đã chỉ đạo việc tiếp tục cập nhật tình hình doanh nghiệp, đã kịp thời kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành khẩn trương nghiên cứu các giải pháp, chính sách, tiếp tục hỗ trợ cho doanh nghiệp. Hiện nay Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành nghiên cứu về các hỗ trợ tiếp theo.
Về các giải pháp trong thời gian tới, Chính phủ đã chỉ đạo thành lập ngay Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng, do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư là Thường trực. Tổ công tác sẽ tiến hành rà soát các khó khăn, vướng mắc cũng như tháo gỡ các thủ tục của tất cả các dự án thuộc mọi thành phần kinh tế để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi nhất.
Bên cạnh đó là kiến nghị các giải pháp, chính sách có thể giãn hoãn tối đa các khoản thuế, phí phải nộp cho doanh nghiệp; tập trung hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa để tham gia trong chuỗi liên kết, đổi mới sáng tạo; sửa đổi những quy định hỗ trợ cho quỹ hỗ trợ doanh nghiệp, tạo cơ chế luồng tranh cho hàng hóa và doanh nghiệp và người dân.
Một giải pháp khác là đẩy nhanh cơ chế tiêm vaccine cho người lao động các doanh nghiệp trong các khu, cụm công nghiệp, các ngành hàng không, du lịch, dịch vụ lưu trú.../.