Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản (Bộ Tài nguyên và Môi trường) vừa đề xuất xây dựng 2 đề án “Điều tra tổng thể lún mặt đất đồng bằng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng; đề xuất các giải pháp thích ứng” và “Nghiên cứu cơ sở khoa học, xây dựng vận hành mạng lưới quan trắc lún nền đất thích hợp” tại vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Theo ông Trần Tân Văn, Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, các nghiên cứu, điều tra hiện nay đều khẳng định đồng bằng sông Cửu Long đã và đang xảy ra hiện tượng lún nền đất và có xu thế tăng theo thời gian.
Tuy nhiên, đồng bằng sông Cửu Long chưa có bất kỳ hệ thống mốc quan trắc lún nào hoàn chỉnh, kể cả các mốc được lắp đặt ở các độ sâu khác nhau.
Ngoài ra vẫn còn nhiều thách thức, nhiều dạng thiên tai, tai biến địa chất đã và đang xảy ra như biến đổi khí hậu, nước biển dâng, khai thác tài nguyên nước và các hoạt động phát triển kinh tế khác ở thượng nguồn đã làm suy giảm dòng chảy, giảm lượng phù sa, gia cường xâm nhập mặn,...
[Khai thác nguồn nước quá mức, ĐBSCL đang chìm với tốc độ nhanh]
Chính vì vậy, Chính phủ đã giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan, đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản, xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành về các đặc điểm điều kiện tự nhiên; hiện trạng tai biến địa chất, biến đổi khí hậu; đề xuất giải pháp phòng tránh, giảm nhẹ tổng thể cho vùng.
Theo ông Văn, mục tiêu của các đề án trên là thiết lập và vận hành mạng lưới quan trắc lún nền đất thích hợp với đặc điểm địa chất đồng bằng sông Cửu Long; có được nhận thức thực tế, rõ ràng và tin cậy về đặc điểm địa lý tự nhiên, khí hậu, nhân văn, hệ sinh thái các quá trình hiện tại và xu thế biến động trong tương lai.
Nhiệm vụ chính của các đề án trên là thu thập, xử lý các tài liệu địa chất trên toàn bộ khu vực, xây dựng bản đồ cấu trúc nền đất; hệ thống hóa dữ liệu mô phỏng trên mô hình số 3D nền; điều tra xói lở bờ sông bờ biển; điều tra động thái và khai thác nước dưới đất, điều tra khai thác cát sạn sông, biển…
Theo kế hoạch dự kiến, 2 đề án sẽ được thực hiện từ năm 2020 đến 2025.
Đánh giá về các đề án trên, tại buổi báo cáo nhiệm vụ chuyên môn mở mới năm 2020 diễn ra ngày 21/10, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Quý Kiên cho rằng các đề án được Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản đưa ra đúng thời điểm và phù hợp. Ông Kiên cũng nhất trí đưa 2 đề án vào danh mục nhiệm vụ chuyên môn mở mới 2020.
Thứ trưởng Trần Quý Kiên yêu cầu Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản nghiên cứu phương pháp thực hiện phù hợp; phối hợp với các đơn vị liên quan như Bộ Khoa học Công nghệ, Viện Khoa học Tài nguyên nước, Sở Bộ Tài nguyên và Môi trường các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long để thực hiện nhiệm vụ./.