Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo ngày 22/8 thông báo Mexico và Mỹ có thể giải quyết các vấn đề song phương còn tồn đọng trong quá trình tái đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) trong tuần này.
Bộ trưởng Ildefonso Guajardo và người được chỉ định làm trưởng đoàn đàm phán của Mexico trong Nội các của Tổng thống đắc cử López Obrador là Jesús Seade đã có cuộc họp kéo dài năm tiếng đồng hồ với Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer tại Washington để thảo luận các vấn đề còn tồn tại bất đồng giữa hai bên, như quy định xuất xứ đối với ngành ôtô và điều khoản tự động hết hạn sau 5 năm.
Phát biểu với báo giới, Bộ trưởng Ildefonso Guajardo cho biết thời điểm Canada quay lại bàn đàm phán NAFTA phụ thuộc vào kết quả đàm phán các vấn đề song phương giữa Mexico và Mỹ. NAFTA bao gồm Mexico, Mỹ và Canada.
Trong khi đó, ông Jesús Seade đánh giá sau khi Mexico và Mỹ đạt được đồng thuận trong các vấn đề song phương vào tuần này, nhiều khả năng các bên liên quan sẽ đạt được một thỏa thuận sơ bộ về NAFTA trước ngày 31/8.
[Tổng thống Mỹ tuyên bố không vội đạt được NAFTA sửa đổi]
Theo các nguồn tin bên kề cuộc họp, Mexico có khả năng chấp thuận nâng tỷ lệ hàm lượng nội địa khu vực trong ngành công nghiệp ôtô từ 62,5% hiện nay lên ít nhất 70%, cũng như 40% giá trị của mỗi xe ôtô được sản xuất tại các khu vực có mức lương thấp nhất là 16 USD (có nghĩa là sản xuất tại Mỹ và Canada) và một lộ trình 5 năm để triển khai các quy định này.
Trong vòng bốn tuần qua, Mexico và Mỹ đã nối lại đàm phán tại Washington mà không có sự tham dự của Canada, trong đó tập trung thảo luận về các vấn đề khó trong NAFTA như quy định xuất xứ ôtô, điều khoản tự động hết hạn sau 5 năm theo đề xuất của Mỹ, cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại, tiếp cận thị trường và đầu tư.
Trước đó, Bộ trưởng Ildefonso Guajardo cho biết với 10 chương mới dự kiến sẽ được hoàn tất, tiến trình nâng cấp NAFTA sẽ đạt được 2/3 quãng đường. Trong khi đó, đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết đàm phán lại NAFTA đang bước vào giai đoạn cuối và hướng tới một thỏa thuận cơ bản về NAFTA mới trong tháng Tám này.
Việc tái đàm phán NAFTA được bắt đầu vào tháng 8/2017 theo đề nghị của Tổng thống Donald Trump, người đã tuyên bố rời khỏi hiệp định này nếu không đạt được lợi ích cho Mỹ.
Mặc dù có nhiều tín hiệu lạc quan, nhưng Văn phòng của Đại diện thương mại Mỹ Lighthizer vẫn thận trọng đánh giá rằng những vấn đề then chốt chưa được giải quyết và chưa có thỏa thuận nào đạt được đến thời điểm hiện nay. Có nhiều đồn đoán gần đây cho rằng hai bên sẽ đạt được một thỏa thuận “bắt tay nhau,” song các chuyên gia đánh giá điều quan trọng là các nhà đàm phán Mỹ và Mexico sẵn sàng đi xa đến đâu nếu đạt được đồng thuận.
Đến nay, hai bên đã có những tiến triển trong đàm phán về lĩnh vực ôtô nhưng vẫn còn nhiều lo ngại về “điều khoản hoàng hôn” do Mỹ đề nghị cần có trong NAFTA “mới,” tức là cho phép NAFTA tự động hết hạn sau 5 năm trừ khi được các bên gia hạn. Đây là điều khoản mà cả Canada và Mexico đều phản đối ngay từ khi bắt đầu bước vào đàm phán với Mỹ, do lo ngại việc đó sẽ ảnh hưởng đến tính bền vững của NAFTA “mới” cũng như gây lo ngại cho giới đầu tư giữa các bên./.