Người di cư Trung Mỹ vượt đoạn sông Tijuana để tới cửa khẩu El Chaparral, gần biên giới Mỹ-Mexico. (Ảnh: AFP/TTXVN)Trang mạng The Hill số ra gần đây cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có bài phát biểu tại Nhà Trắng vào ngày 23/5 về kế hoạch mới đối với vấn đề nhập cư.
Bản kế hoạch do con rể, đồng thời cũng là cố vấn cấp cao của Tổng thống, Jared Kushner soạn thảo. Dưới đây là 5 điều cần theo dõi về chính sách nhập cư của Tổng thống Mỹ:
Cụ thể và chi tiết
Các quan chức cấp cao của Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã xem trước kế hoạch được phác thảo rộng rãi về việc sẽ chuyển hệ thống nhập cư của Mỹ thành một hệ thống dựa trên cơ sở đóng góp chung nhằm ủng hộ những người lao động có tay nghề cao, song vẫn đòi hỏi những người này cung cấp một vài chi tiết về cách thức thực hiện công việc của họ.
Các quan chức trên không giải thích về việc hệ thống mới sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các chương trình cấp visa làm việc hiện tại, song cho rằng kế hoạch mới này sẽ mang lại lợi ích cho những người tìm kiếm tị nạn hợp pháp, nhưng không cho biết liệu điều đó có dẫn đến yêu cầu thay đổi luật hay không.
Dự kiến trong bài phát biểu sắp tới, Tổng thống Trump sẽ không cung cấp nhiều chi tiết. Giới chức Mỹ cho biết toàn bộ kế hoạch sẽ không được công bố vào ngày 23/5, điều này có thể khiến các nhà lập pháp Đồi Capitol thất vọng khi rất muốn nghe thêm về kế hoạch này.
Chia rẽ từ phía phe Dân chủ?
Các quan chức cho biết kế hoạch của Tổng thống Trump thống nhất các thành viên của đảng Cộng hòa nhằm củng cố vị thế đàm phán của họ với phe Dân chủ.
Nhưng cách tiếp cận đó đã gây nên sự hoài nghi trong Quốc hội, nơi mà sự kiểm soát của đảng Dân chủ đòi hỏi bất kỳ kế hoạch nào cũng cần có sự hỗ trợ của lưỡng đảng để chính thức trở thành luật.
Hai trụ cột chính được đề cập trong đề xuất của kế hoạch-hiện đại hóa an ninh biên giới và hệ thống thị thực dựa trên thành tích - có thể làm hài lòng những thành viên phe Cộng hòa (nhất là số thân thiết với các doanh nghiệp) và một số thành viên phe Dân chủ từ lâu đã kêu gọi những thay đổi như vậy.
Tuy nhiên, nhiều thành viên Dân chủ khác đã lên tiếng ủng hộ hệ thống cấp thị thực nhập cảnh dựa trên mối quan hệ gia đình hiện tại và gần như chắc chắn sẽ yêu cầu nhượng bộ để có được kế hoạch này.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Huckabee Sanders đã đưa ra một vài thông tin cụ thể vào sáng 16/5 về cách kế hoạch của Tổng thống Trump có thể “xoa dịu” sức ép từ đảng Dân chủ.
Trên chương trình “Fox & Friends”, bà Sanders cho rằng không có gì đáng kể trong kế hoạch này đến mức khiến phe Dân chủ cần theo dõi và sự khác biệt lớn giữa đảng Cộng hòa và Dân chủ là “chúng ta thực sự đã đặt ra những gì chúng ta muốn, những gì chúng ta muốn thấy xảy ra trong hệ thống nhập cư của đất nước.”
[Mỹ có kế hoạch cử thêm nhân viên an ninh tới biên giới với Mexico]
Những bình luận như trên đã làm dấy lên nghi ngờ rằng kế hoạch này là một chiến dịch nhằm loại bỏ một số khía cạnh trong các biện pháp nhập cư của Trump, thay vì một đề xuất lập pháp nghiêm túc.
Người không có giấy tờ
Nhiều nghị sỹ Cộng hòa tin rằng cho dù bất kỳ là kế hoạch gì thì ít nhất cũng phải giải quyết chương trình bảo vệ người nhập cư đến Mỹ trái phép khi còn nhỏ (DACA), cung cấp cứu trợ trục xuất và giấy phép lao động cho những người đến Mỹ bất hợp pháp khi còn nhỏ bởi đây sẽ là yếu tố rất quan trọng để đảm bảo sự ủng hộ của đảng Dân chủ và Cộng hòa.
Phát biểu với báo giới ngày 16/5, bà Sanders cho biết DACA đã “cố tình tách khỏi” đề xuất của Nhà Trắng do “sự chia rẽ” khiến kế hoạch có thể thất bại trước khi được thông qua.
Bà Sanders nhấn mạnh bất kỳ lúc nào thúc đẩy kế hoạch này bao gồm nội dung liên quan đến DACA cũng đều thất bại.
Kế hoạch này tập trung vào một phần khác trong việc thay đổi hệ thống nhập cư, và chính quyền Mỹ muốn mọi người không nên từ chối trước khi họ thực sự hiểu về nó.
Phản ứng mạnh từ trong nội bộ?
Tổng thống Trump đã xây dựng thương hiệu chính trị khi thực thi đường lối cứng rắn về vấn đề nhập cư bất hợp pháp.
Trong một bài phát biểu năm 2015, ông đã tuyên bố chạy đua vào Nhà Trắng với những biện pháp mạnh tay đối với "người nhập cư Mexico và các tội phạm khác.”
Tổng thống Mỹ đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia nhằm “vượt ải” Quốc hội để huy động ngân sách xây dựng bức tường biên giới miền Nam với Mexico.
Vì vậy, việc đưa ra một kế hoạch nhằm làm “dịu” hình ảnh có thể gây khó chịu cho một số người ủng hộ nòng cốt của ông, những người coi nhập cư là một “trò đùa” trong cuộc bầu cử năm 2020, là điều cần thiết.
Đặc biệt, kế hoạch mới không kêu gọi cắt giảm số người được phép cư trú vĩnh viễn mỗi năm - vì một số thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa và các nhóm bên ngoài ủng hộ số lượng người nhập cư thấp hơn mức đã yêu cầu.
Vì thế, hiệu quả của đề xuất mới nhất của Tổng thống Mỹ về nhập cư được hỗ trợ bởi cố vấn Nhà Trắng Stephen Miller sẽ giảm gần một nửa.
Các quan chức Nhà Trắng cho biết có sự “lệch pha” giữa hai nhân vật Kushner và Miller trong kế hoạch nhập cư.
Thúc đẩy sự ủng hộ lưỡng đảng?
Bất chấp sự lạc quan của Nhà Trắng, có nhiều sự hoài nghi đối với khả năng đề xuất của chính quyền sẽ thu hút đủ sự ủng hộ để trở thành luật.
Tổng thống Trump đã không thông qua luật nhập cư trong hai năm đầu tiên của nhiệm kỳ, khi cả hai viện của Quốc hội đều do đảng Cộng hòa nắm giữ. Đề xuất mới nhất sẽ phải đối mặt với một cuộc “leo núi” thậm chí còn khó hơn, vì nó phải vượt qua Hạ viện do đảng Dân chủ nắm giữ.
Trong khi sự phản đối của đảng Dân chủ đối với một số khía cạnh, các nhà lập pháp đảng Cộng hòa được báo cáo là không hài lòng với một số câu trả lời của ông Kushner trong một bài trình bày về đề xuất trên vào đầu tuần này.
Thượng nghị sỹ Cộng hòa Lindsey Graham (bang South Carolina), một đồng minh trung thành của Tổng thống Trump, đã nghi ngờ về cơ hội về đề xuất của Tổng thống Mỹ được Quốc hội thông qua sau khi công bố kế hoạch nhập cư của mình để thay đổi hệ thống nhập cư của đất nước.
Phát biểu với báo giới hôm 15/5, ông Graham cho rằng kế hoạch của Nhà Trắng không được “thiết kế” để trở thành luật, kế hoạch của Nhà Trắng đang cố gắng hợp nhất đảng Cộng hòa xung quanh vấn đề an ninh biên giới và nhập cư.
Tuy nhiên, sau đó bà Sanders lập luận rằng kế hoạch của Tổng thống Mỹ có thể cùng tồn tại với luật pháp do đảng Cộng hòa xây dựng, cho thấy họ phục vụ các mục đích khác nhau./.
