Ngày 1/11/1949, cơ quan chuyên trách về công tác đối ngoại của Đảng được thành lập với tên gọi là Phòng Lào-Miên Trung ương, tiền thân của Ban Đối ngoại Trung ương.
Từ đó, ngày 1/11 hằng năm trở thành Ngày truyền thống của Ban Đối ngoại Trung ương.
Trong từng thời kỳ, từng giai đoạn lịch sử của cách mạng Việt Nam, công tác đối ngoại đảng luôn có một vị trí, vai trò đặc biệt và có những đóng góp quan trọng, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chiến lược của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Đối ngoại Đảng phát huy vai trò chủ động, tích cực
70 năm qua là quá trình xây dựng, trưởng thành, phấn đấu miệt mài của nhiều thế hệ cán bộ làm công tác đối ngoại của Ban Đối ngoại Trung ương trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của dân tộc, đóng góp xứng đáng vào thành tựu đối ngoại to lớn của Đảng, Nhà nước; làm tốt chức năng là cơ quan tham mưu, tổ chức thực hiện công tác đối ngoại của Đảng, tham gia chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động đối ngoại nhân dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng và nhân dân giao phó.
[Đưa quan hệ của Việt Nam với các nước đi vào chiều sâu]
Trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đối ngoại đảng đã rất chủ động mở rộng quan hệ với các chính đảng, các phong trào tiến bộ trên thế giới; tuyên truyền, tranh thủ được sự giúp đỡ to lớn, hiệu quả của các nước xã hội chủ nghĩa; sự đoàn kết, ủng hộ mạnh mẽ của phong trào cộng sản, công nhân quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc và bạn bè quốc tế, tạo nên mặt trận nhân dân thế giới rộng lớn chưa từng có trong lịch sử nhân loại giúp đỡ, ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta, góp phần quan trọng đưa các cuộc kháng chiến cứu nước đến thắng lợi, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội.
Nguyên Ủy viên Trung ương Đảng Khóa 8, 9, 10, nguyên Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Nguyễn Văn Son nhớ lại trải qua các cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp, rồi chống đế quốc Mỹ, trên các kênh đối ngoại Đảng và đối ngoại nhân dân, Ban Đối ngoại Trung ương đã có những đóng góp quan trọng vào việc củng cố và tăng cường quan hệ với các nước láng giềng, các nước xã hội chủ nghĩa, mở rộng quan hệ với các nước, các khu vực khác nhau trên thế giới; phát triển sâu rộng quan hệ với các phong trào nhân dân vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, góp phần làm nên Mặt trận nhân dân thế giới chưa từng có ủng hộ và giúp đỡ Việt Nam.
Bước vào công cuộc Đổi mới, với đường lối đổi mới toàn diện, Đảng Cộng sản Việt Nam đã từng bước hình thành và hoàn thiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.
Đối ngoại Đảng đã phát huy vai trò chủ động, tích cực trong việc góp phần phá thế bao vây, cô lập và cấm vận, vượt qua những biến cố và sóng gió của phong trào cộng sản, công nhân quốc tế, của lịch sử thế giới; phối hợp hiệu quả trong việc tham mưu, đề xuất đường lối, chủ trương, chính sách đối ngoại.
Đối ngoại Đảng cũng có nhiều đóng góp quan trọng trong việc duy trì và thúc đẩy môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ; tranh thủ các điều kiện thuận lợi cho công cuộc phát triển đất nước.
Trong suốt 70 năm qua, các thế hệ cán bộ của Ban Đối ngoại Trung ương luôn vững vàng, kiên định, phấn đấu tâm huyết, trách nhiệm, tiếp nối nhau xây dựng và phát huy truyền thống vẻ vang của Ban Đối ngoại Trung ương, đó là truyền thống “Tuyệt đối trung thành, chủ động, sáng tạo,” truyền thống “Đoàn kết nhất trí, thương yêu lẫn nhau,” truyền thống “Vượt mọi khó khăn, tận tụy cống hiến,” luôn nỗ lực, phấn đấu, cống hiến để xứng đáng là cơ quan tham mưu của Trung ương Đảng về các vấn đề đối ngoại.
Đến nay, Ban Đối ngoại Trung ương đã được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Sao Vàng; Đảng, Nhà nước Lào tặng Huân chương Tự do hạng Nhất.
Tới đây, Ban sẽ vinh dự đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh, phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước, thể hiện sự ghi nhận đối với bề dày truyền thống, những đóng góp to lớn, bền bỉ, liên tục của Ban Đối ngoại Trung ương và các thế hệ cán bộ làm công tác đối ngoại đảng vào sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc.
Nhân dịp 70 năm Ngày truyền thống, Ban Đối ngoại Trung ương được Đảng, Nhà nước Lào trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất, Vương quốc Campuchia trao tặng Huân chương Hữu nghị hạng Nhất.
Đây là sự ghi nhận những đóng góp quan trọng và liên tục của Ban Đối ngoại Trung ương đối với sự phát triển không ngừng của mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản Việt Nam với Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Đảng Nhân dân Campuchia, giữa Chính phủ và nhân dân các nước Việt Nam, Lào, Campuchia.
Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Truyền thống của Ban Đối ngoại Trung ương, bà Sounthone Xayachak, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào bảy tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới lãnh đạo Ban và toàn thể cán bộ của Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam qua các thời kỳ đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ, ủng hộ kịp thời Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào về mọi mặt, góp phần tích cực vào sự phát triển của Ban trong suốt thời gian qua.
Bà Sounthone Xayachak tin tưởng vững chắc rằng trong thời gian tới Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục giành nhiều thành tựu mới, to lớn hơn nữa trên mặt trận đối ngoại.
Bên cạnh đó, để ghi nhận, đánh giá cao những đóng góp, hợp tác, hỗ trợ hiệu quả của các bộ, ban, ngành trong công tác đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước, ngoại giao nhân dân, nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống, Ban Đối Ngoại Trung ương đã công bố Quyết định trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp đối ngoại Đảng” tặng 186 lãnh đạo và cán bộ thuộc 47 ban, bộ, ngành Trung ương đã có thành tích đóng góp cho sự nghiệp đối ngoại của Đảng.
Dịp này, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) có 4 cán bộ, phóng viên được trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp đối ngoại của Đảng.”
Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Hoàng Bình Quân chia sẻ 70 năm qua, Ban Đối ngoại Trung ương đã có những cống hiến và trưởng thành là nhờ sự quan tâm, giúp đỡ, phối hợp của các bộ, ngành mà trực tiếp là các lãnh đạo, cán bộ của các bộ, ban, ngành, đoàn thể các địa phương và bạn bè quốc tế. Trao Kỷ niệm chương là tấm lòng, sự ghi nhận, đánh giá cao của Ban Đối ngoại Trung ương với các cơ quan và các lãnh đạo, cán bộ.
Không ngừng đổi mới tư duy đối ngoại
Hiện nay, sự nghiệp đổi mới của Đảng và đất nước ta đang bước vào một giai đoạn phát triển mới, công tác đối ngoại nói chung và công tác đối ngoại đảng nói riêng sẽ có những yêu cầu, nhiệm vụ mới cao hơn.
Để phát huy truyền thống 70 năm xây dựng và phấn đấu, từng bước trưởng thành cùng sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, Trưởng ban Đối Ngoại Trung ương Hoàng Bình Quân cho biết thời gian tới, tập thể Ban Đối ngoại Trung ương nỗ lực phấn đấu, không ngừng đổi mới tư duy đối ngoại, chủ động, linh hoạt, sáng tạo để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Trung ương giao phó.
Ban Đối ngoại Trung ương chú trọng thực hiện tốt những trọng tâm như, tăng cường, nâng cao chất lượng nghiên cứu, công tác nắm bắt tình hình, dự báo tình hình, nhất là dự báo chiến lược, tổng hợp, cùng các cơ quan liên quan kịp thời tham mưu, đề xuất các chủ trương, đối sách, tạo cơ sở tin cậy để lãnh đạo cấp cao quyết định các chủ trương, giải pháp, chính sách đối ngoại.
Hoạt động của Ban Đối ngoại Trung ương đồng thời chú trọng đến công tác tổng kết lý luận và thực tiễn, phối hợp với các cơ quan liên quan đề xuất, tham mưu đường lối, chủ trương đối ngoại, nhất là những chủ trương mới, nội dung đột phá trong văn kiện Đại hội XIII của Đảng sắp tới.
Các mối quan hệ đối ngoại của Đảng vừa tăng cường chiều sâu vừa mở rộng quan hệ đối ngoại đảng theo đúng tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị số 32 của Bộ Chính trị về “tăng cường và nâng cao hiệu quả quan hệ đối ngoại Đảng trong tình hình mới,” tổ chức hiệu quả các hoạt động đối ngoại Đảng, góp phần củng cố sự tin cậy, tạo nền tảng chính trị vững chắc cho quan hệ nhà nước, đối ngoại nhân dân.
Công tác chỉ đạo tích cực đổi mới, không ngừng nâng cao hiệu quả và hướng dẫn các hoạt động đối ngoại nhân dân, phát huy đầy đủ và mạnh mẽ hơn nữa đóng góp của đối ngoại nhân dân trong tình hình mới.
Các cấp ủy và tổ chức đảng phối hợp chặt chẽ trong công tác hướng dẫn, kiểm tra thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách đối ngoại của Đảng; đôn đốc thực hiện hiệu quả các thỏa thuận cấp cao; giúp Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý hiệu quả các hoạt động đối ngoại, không ngừng nâng cao tính thiết thực, hiệu quả của các hoạt động đối ngoại.
Ban Đối ngoại Trung ương tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan làm công tác đối ngoại, tạo sự gắn bó thống nhất, chặt chẽ, đồng bộ và toàn diện giữa đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân.
Phát huy đầy đủ truyền thống vẻ vang của các thế hệ đi trước, cán bộ làm công tác đối ngoại đảng không ngừng nỗ lực rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, năng lực chuyên môn cao, phong cách chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới./.