Sau nhiều ngày trông ngóng của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, Hội nghị về công tác tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản cũng đã được Ngân hàng Nhà nước tổ chức với sự tham gia của khoảng 20 doanh nghiệp bất động sản và đại diện nhiều bộ, ngành.
Theo giới phân tích, cuộc họp diễn ra sáng ngày 8/2 rất quan trọng với doanh nghiệp cũng như toàn thị trường bất động sản.
Quy định về dự án rủi ro
Phát biểu tại hội nghị ông Phạm Thiếu Hoa - Tổng Giám đốc Vinhomes chia sẻ mỗi dự án bất động sản có nhiều chi phí phát sinh, nhưng không phải chi phí nào cũng được ngân hàng chấp nhận. Trước đây thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn hoạt động tốt thì doanh nghiệp còn tận dụng nguồn vốn này để giải quyết chi phí ban đầu. Nhưng nay thị trường trái phiếu doanh nghiệp khó khăn, nên mong muốn ngân hàng xem xét giải ngân chi phí ban đầu.
Về lãi suất, đại diện Vingroup cho rằng với các dự án đã đầy đủ cơ sở pháp lý nên không có rủi ro gì, do đó ngân hàng không nên xếp vào diện rủi ro.
Cũng theo ông Hoa, trên quan điểm tiếp cận thận trọng do lo ngại rủi ro yếu tố thị trường, các ngân hàng yêu cầu tài sản đảm bảo trên vốn vay của các doanh nghiệp bất động sản cao hơn các lĩnh vực thông thường. Ngoài ra, có trường hợp phải bổ sung thêm tài sản đảm bảo khác.
[Dư nợ tín dụng bất động sản năm 2022 đạt khoảng 2,58 triệu tỷ đồng]
Từ những vướng mắc trên, lãnh đạo VinGroup kiến nghị các ngân hàng nên xem xét dự án nào có pháp lý đầy đủ thì áp dụng tài sản đảm bảo tương tự như các ngành nghề khác. Rủi ro hay không là tùy vào từng dự án, từng doanh nghiệp.
Lãnh đạo tập đoàn Hưng Thịnh Land cũng thừa nhận, việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp bị ảnh hưởng do mất niềm tin của người dân, trái chủ nên "bị tắc". Trong bối cảnh đó, Hưng Thịnh Land đề xuất Ngân hàng Nhà nước xem xét nới lỏng room tín dụng.
Đại diện Hưng Thịnh Land cũng bày tỏ mong muốn được các ngân hàng giãn nợ, cơ cấu nhóm nợ và giảm lãi suất cho vay bởi mặt bằng lãi vay đối với lĩnh vực bất động sản đang ở mức cao. Điều này ảnh hưởng tới giá thành sản phẩm của doanh nghiệp.
Đại diện cho các doanh nghiệp bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội cho biết năm 2023 là năm quyết định sống còn của các doanh nghiệp bất động sản nên cần được giải quyết nút thắt về dòng tiền để đảm bảo thanh khoản.
Theo ông Châu, cái khó khăn nhất của các doanh nghiệp bất động sản việc tiếp cận với khoản tín dụng mới và việc "nhảy" nhóm nợ. Ông chia sẻ, các doanh nghiệp bất động sản không sợ lãi suất vay cao mà vấn đề là chưa tiếp cận được.
Ông Châu cho rằng việc bị "nhảy" nhóm nợ khiến các doanh nghiệp bất động sản không thể vay được tín dụng. Do đó, nếu ngân hàng nới lỏng đối với nợ nhóm 2-3 mà dự án có khả thi thì nên giải ngân cho doanh nghiệp. Nếu muốn các khoản nợ không "nhảy" nhóm thì chỉ có cách cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ.
Ông Châu đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét một gói tín dụng tương tự như gói 30.000 tỷ đồng năm 2013.
Trả lời vấn đề này, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho rằng gói 30.000 tỷ đồng chỉ có thể đáp ứng trong hoàn cảnh “rất đặc biệt” và không thể lạm dụng việc đó.
Không siết tín dụng bất động sản
Tại Hội nghị, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, lĩnh vực bất động sản là một trong những ngành có đóng góp lớn cho nền kinh tế. Thị trường bất động sản có sự liên thông với các ngành kinh tế khác.
Thời gian qua, thị trường bất động sản xuất hiện mất cân đối cung cầu, dư thừa phân khúc cao cấp, thiếu nhà ở cho người thu nhập trung bình và thấp, xảy ra tình trạng sốt đất cục bộ, sai phạm của một số doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp dẫn tới khủng hoảng mất niềm tin trên thị trường này… Tuy nhiên, nhiều ý kiến lại cho rằng do ngành ngân hàng siết tín dụng với lĩnh vực này.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú cũng khẳng định, Ngân hàng Nhà nước chưa có văn bản và phát ngôn nào khẳng định siết chặt tín dụng bất động sản. Ngân hàng Nhà nước chỉ có các văn bản chi đạo kiểm soát chặt cấp vốn cho các lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro trong bất động sản. Còn đối với tín dụng phục vụ mục đích chính đáng của người mua nhà đều được đảm bảo công bằng như các lĩnh vực khác.
Trên thực tế, tốc độ tăng trưởng tín dụng bất động sản là cao nhất trong các ngành, lĩnh vực và chiếm tỷ trọng cao nhất trong các lĩnh vực. Theo Phó Thống đốc, năm 2022, thậm chí có những doanh nghiệp bất động sản tăng tín dụng tới hơn 300%, có những tập đoàn tín dụng tăng 68%-70%, trong khi tín dụng bình quân chung toàn nền kinh tế chỉ tăng 13%-14%.
Cũng tại hội nghị, ông Nguyễn Thanh Tùng - Tổng Giám đốc Vietcombank cũng cho đến hết ngày 31/12/2022, dư nợ bất động sản chiếm trên 20% dư nợ của ngân hàng, bao gồm cả cho vay doanh nghiệp phát triển và cá nhân. Trong năm 2022, tín dụng bất động sản tăng 17%. Do vậy ngân hàng đã không để lĩnh vực bất động sản thiếu room.
Trong đó, cho vay đối với cá nhân chiếm 90% và 10% cho với các doanh nghiệp đầu tư bất động sản. Đáng chú ý, dư nợ bất động sản khu công nghiệp tăng 4 lần trong năm 2022 do tiềm năng của ngành nghề này.
Đại diện Vietcombank cũng cho biết, ngay trước cuộc họp này, Tổng giám đốc các ngân hàng thương mại đã nhóm họp và thống nhất giảm lãi suất huy động nhằm giảm lãi suất cho vay nói chung và lãi suất cho vay bất động sản nói riêng.
Ông Lê Ngọc Lâm, Tổng Giám đốc BIDV cũng cho biết tính đến hết năm 2022 tổng dư nợ cho vay bất động sản tại ngân hàng này là 275.000 tỷ đồng, chiếm 18% tổng dư nợ tín dụng.
“Tỷ trọng cho vay bất động sản chiếm khá lớn trong danh mục, tương ứng tỷ lệ tăng 20% so với năm trước. Tuy nhiên, chúng tôi tập trung vào phân khúc khách hàng cá nhân khoảng 217.000 tỷ đồng. Hiện nay chúng tôi vẫn cho vay và không giảm hay kiểm soát đối với dư nợ này,” ông Lâm nhấn mạnh.
Về ý kiến của doanh nghiệp đối với chi phí đền bù, lãnh đạo BIDV cho rằng việc này tuỳ thuộc “khẩu vị” của từng ngân hàng. BIDV sẵn sàng ngồi với doanh nghiệp để xem xét tháo gỡ.
Kết luận hội nghị, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho hay, thị trường bất động sản gặp rất nhiều khó khăn vướng mắc, trong đó có vướng mắc về tín dụng. Để tháo gỡ khó khăn cho thị trường cần rất nhiều chính sách khác nhau, trong đó có chính sách tín dụng.
Thống đốc cũng chia sẻ những kiến nghị của các doanh nghiệp và ngân hàng tại hội nghị đã phản ánh khá đầy đủ dưới góc độ người cho vay và người đi vay. Thống đốc chỉ đạo các ngân hàng ngồi lại với doanh nghiệp để tìm hiểu những khó khăn cụ thể, không nói chung chung. Chủ động kiểm soát chặt chẽ dòng tiền, đẩy mạnh cho vay người mua nhà, tăng cường kiểm tra việc cấp tín dụng đối với các doanh nghiệp, tập đoàn, dự án sân sau. Các ngân hàng cần phải quan tâm lưu ý việc này.
Về cho vay ưu đãi nhà ở xã hội, Thống đốc yêu cầu các ngân hàng thương mại có giải pháp tín dụng phù hợp, kịp thời báo cáo Thống đốc về những khó khăn, vướng mắc; báo cáo các Bộ, ngành địa phương hỗ trợ các doanh nghiệp giải quyết những vướng mắc mang tính pháp lý, thủ tục… làm thế nào tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp những vẫn phải đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng.
Đối với các doanh nghiệp bất động sản, Thống đốc khuyến cáo cần phải hết sức chú trọng việc quản trị dòng tiền, phải có tính dự báo, nhìn xa, chủ động. Ngoài ra cần phải có các giải pháp đẩy mạnh, quản trị lại doanh nghiệp để có năng lực tài chính và khả năng trả nợ ngân hàng. Nâng cao năng lực tài chính, đa dạng hoá nguồn huy động vốn, giảm phụ thuộc tín dụng ngân hàng.
“Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm đến nhà ở cho công nhân, nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội, mong các doanh nghiệp tích cực tham gia phân khúc này. Bản thân Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ ưu tiên tín dụng cho phân khúc này,” Thống đốc nhấn mạnh./.