Với 30 đơn vị hành chính, mỗi ngày lượng rác thải sinh hoạt thành phố Hà Nội thải ra là khoảng 5.400 tấn, cao điểm lên tới trên 7.000 tấn, trong khi tại các quận mới như Tây Hồ, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai, Long Biên, Hà Đông tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải mới chỉ đạt được trên 70%.
Đây chính là căn nguyên dẫn đến tình trạng ở một số nơi, người dân Thủ đô đang khốn khổ vì hàng ngày phải chịu đựng sự ô nhiễm bởi các điểm tập kết rác thải sinh hoạt bị ùn ứ do không kịp thu gom xử lý và do cả sự tắc trách của một số cán bộ, công nhân môi trường đô thị.
Tại tuyến đường Nguyễn Khang, đoạn đối diện với trạm y tế phường Yên Hòa (quận Cầu Giấy, Hà Nội) cứ buổi chiều hằng ngày luôn có từ 3-5 thùng rác, thậm chí có thời điểm lên tới cả chục thùng tập kết, tất cả đều chất đầy các loại rác thải sinh hoạt.
Điều đáng nói là những thùng rác tập kết tại đường Nguyễn Khang thường xuyên ở tình trạng không che phủ bạt nên bốc mùi hôi thối ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân trong khu vực.
Anh Ngô Sỹ Long, cán bộ của trạm y tế phường Yên Hòa, cho biết rác thải tập kết ở đây gây ảnh hưởng lớn đến vệ sinh môi trường khu vực. Khu vực này thường xuyên có nhiều người qua lại, nhất là trong các đợt phát thuốc cho người già, tiêm chủng, nhỏ vitamin cho trẻ em..., người dân phải xếp hàng đứng đợi, hứng chịu mùi xú uế của rác, nhất là vào những ngày nắng nóng, việc phát tán mùi rác càng mạnh mẽ hơn. Còn khi trời mưa lớn, nước bẩn từ thùng rác thải rỉ ra đường, làm tăng nguy cơ phát tán bệnh tật.
Cũng ở tình cảnh tương tự, một số hộ dân ở ngõ 629, phố Kim Mã (quận Ba Đình, Hà Nội), cho biết nhiều năm nay phải chịu cảnh ô nhiễm do những thùng đựng rác thải gây ra. Không chỉ gây ô nhiễm môi trường, những thùng rác thải được tập kết ven đường còn làm mất mỹ quan đường phố, tiềm ẩn nhiều hiểm họa đối với người tham gia giao thông, nhất là vào buổi tối.
Chị Nguyễn Thị Vân, người dân ngõ 629 bức xúc: "Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị tới các cấp di chuyển điểm tập kết rác thải đi nơi khác, nhưng từ nhiều năm nay chưa được cấp có thẩm quyền giải quyết, không biết người dân ở đây phải chịu cảnh ô nhiễm đến khi nào."
Đó chỉ là hai trường hợp điển hình của tình trạng một số thùng thu gom rác thải mất vệ sinh trên địa bàn Thủ đô, đang có tác dụng ngược, khiến nhiều người dân phải chịu cảnh ô nhiễm.
Ông Phạm Văn Đức, Phó Tổng giám đốc công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Môi trường Đô thị Hà Nội, cho biết đơn vị được giao quản lý đảm bảo môi trường tại các quận Hoàn Kiếm, Đống Đa, Ba Đình, Hai Bà Trưng và Long Biên.
Theo quy định, với những thùng thu gom rác được tập kết tại vị trí quy định, sau khoảng hai tiếng sẽ được xe chuyên dụng đến chở đi. Các thùng rác khi tập kết đều phải che phủ bạt để tránh phát tán ô nhiễm.
Cũng theo ông Phạm Văn Đức, việc người dân phản ánh ô nhiễm là có cơ sở vì không phải lúc nào công nhân cũng thực hiện đúng quy trình. Tuy nhiên, cũng không ít gia đình, hộ dân do làm ăn, buôn bán không muốn những thùng rác án ngữ "mặt tiền," nên thường có ý kiến.
Thực tế thì công ty môi trường không được phép tùy tiện chọn địa điểm đặt thùng rác mà phải xin ý kiến của phường, tổ dân phố. Trong trường hợp những tổ đội, tập kết rác sai vị trí sẽ bị thanh tra nội bộ của công ty phạt. Ngoài ra, với việc tập kết rác sai quy định, còn bị thanh tra xây dựng của quận, công an khu vực xử lý do vi phạm trật tự an toàn giao thông.
Hiện tại, công tác thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn thành phố Hà Nội đã được xã hội hóa, tổng cộng có 26 đơn vị tham gia, trong đó có nhiều công ty tư nhân, công ty cổ phần.
Mặc dù là lĩnh vực công ích, nhưng khi doanh nghiệp tham gia sẽ có bài toán lỗ lãi. Có lẽ xuất phát từ vấn đề doanh thu, lợi nhuận nên một số doanh nghiệp tham gia lĩnh vực thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn Hà Nội đã nghĩ ra những cách làm ngang tắt, tự ý rút bớt quy trình, không tuân thủ các quy định về vệ sinh môi trường đối với việc tập kết rác chờ xử lý để giảm ngày công lao động, dẫn đến ô nhiễm môi trường.
Tình trạng này đòi hỏi các cơ quan chức năng liên quan của thành phố Hà Nội cần thường xuyên kiểm tra, kịp thời chấn chỉnh những doanh nghiệp chưa chấp hành tốt các quy định về thu gom, xử lý rác thải, nhằm bảo vệ môi trường sống cho người dân.
Năm nay, thành phố Hà Nội tiếp tục chọn là "Năm trật tự văn minh đô thị," với quyết tâm xây dựng thành phố ngày càng sáng xanh, sạch đẹp hơn. Bên cạnh việc xây dựng thêm những nhà máy xử lý rác; bổ sung thêm xe vận chuyển rác..., thì với những kiến nghị của người dân về đảm bảo vệ sinh môi trường xung quanh địa điểm tập kết rác thải, cũng cần được các cơ quan chức năng của thành phố quan tâm xem xét, nghiên cứu để tìm ra phương thức thu gom, xử lý rác một cách hợp lý, khoa học hơn, nhằm hạn chế phát sinh ô nhiễm môi trường ngay từ chính những công cụ phục vụ bảo vệ môi trường./.