Tại Hội nghị Thượng đỉnh Kinh doanh 2022 do tạp chí The Australian Financial Review tổ chức, Giám đốc điều hành Tập đoàn Macquarie - bà Shemara Wikramanayake và Giám đốc điều hành công ty tài chính Morgan Stanley - ông James Gorman đã lên tiếng cảnh báo về những nguy cơ có thể xảy ra từ quá trình chuyển đổi quá nhanh sang năng lượng tái tạo của ngành công nghiệp Australia nói riêng và thế giới nói chung.
Theo hai chuyên gia này, việc các chính phủ và ngành công nghiệp nỗ lực thay thế năng lượng hóa thạch bằng các nguồn năng lượng tái tạo sạch và xanh hơn là một điều đáng hoan nghênh.
Chúng mang lại những cơ hội mới cho các tổ chức tài chính. Tuy nhiên, một quá trình chuyển đổi quá nhanh và chưa đầy đủ có thể đẩy giá năng lượng, vốn đang ở mức cao, tiến lên một ngưỡng mới.
Tốc độ chuyển đổi năng lượng của Australia
Trong bài viết đăng tải trên trang Australia Financial Review, nhà báo Tony Boyd cho rằng bình luận của hai chuyên gia đã làm tăng thêm tính phức tạp trong một cuộc tranh luận ngày càng gay gắt về tốc độ chuyển đổi năng lượng của Australia, đặc biệt là sau khi hai quỹ quản lý tài chính lớn là Mike Cannon-Brookes và Brookfield Asset Management vừa đấu thầu thành công quyền sở hữu tập đoàn năng lượng AGL vào tháng trước.
Cannon-Brookes và Brookfield đã gây bất ngờ khi tiết lộ kế hoạch sẽ đóng cửa các nhà máy nhiệt điện than của AGL ở bang Victoria và New South Wales, sớm hơn dự kiến từ 10 đến 12 năm.
Bất chấp đánh giá của Cơ quan điều hành thị trường năng lượng Australia rằng kế hoạch hệ thống tích hợp sử dụng nguồn năng lượng cũ và năng lượng tái tạo mới sẽ kịp thời đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của Australia, Bộ trưởng Năng lượng Angus Taylor đã lên tiếng cảnh báo giá năng lượng sẽ tăng nhanh chóng và có khả năng gây bất ổn trong mạng lưới điện quốc gia, nếu AGL đóng cửa các nhà máy nhiệt điện quá sớm.
Tại Hội nghị Thượng đỉnh Kinh doanh 2022, ông Gorman đã mở đầu nhận định của mình bằng cách tuyên bố ông là giám đốc điều hành duy nhất của một tổ chức tài chính Phố Wall đã công khai chỉ trích việc Mỹ rút lui khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu. Ông khẳng định sự ủng hộ đối với hiệp định này, vì đây là một diễn đàn để thế giới thảo luận về quá trình khử cacbon và các bên duy nhất không tham gia là Nicaragua và Syria.
[Liên hợp quốc khuyến nghị về chuyển đổi sang năng lượng tái tạo]
Ông Gorman nói Morgan Stanley có kế hoạch sử dụng 1.000 tỷ USD trong nguồn tài chính bền vững đến năm 2030 dành cho việc đầu tư vào các dự án chuyển đổi năng lượng.
Nhà lãnh đạo của Morgan Stanley nhận định việc chuyển đổi năng lượng tái tạo không đơn giản là yêu cầu các nhà máy sử dụng nguồn năng lượng hóa thạch dừng hoạt động.
Ông Gorman nói: “Chúng ta đang chứng kiến điều đó ngay bây giờ với Đức, ở châu Âu, và Nga. Họ không thể chỉ cắt nguồn năng lượng đó đi. Vì vậy, bạn phải làm việc với các công ty khi họ thực hiện những chuyển đổi này. Đây là một quá trình chuyển đổi kéo dài nhiều thập kỷ mà thế giới đang trải qua và công chúng không nên phải lo lắng về chi phí năng lượng tăng, nếu chúng ta buộc phải thay đổi ngay lập tức.”
Ông Gorman nói thêm: “Quá trình đó phải xảy ra một cách có đo lường và chúng tôi đang làm việc với các công ty, để tài trợ cho quá trình chuyển đổi của họ khi chúng tôi quyết định sẽ theo đuổi hướng đi này.”
Bà Wikramanayake, trong phiên tọa đàm cùng với Giám đốc điều hành Ngân hàng Commonwealth Bank của Australia (CBA) - ông Matt Comyn, và Giám đốc điều hành Hãng hàng không Qantas Airways - ông Alan Joyce, lý giải quá trình chuyển đổi năng lượng phải là một quá trình có trật tự.
Bà Wikramanayake nói: “Một mặt, đó là một thách thức lớn mà chúng ta phải đối mặt và chúng ta sẽ không có giải pháp để đạt được mục tiêu của năm 2050 ngay lúc này trên tất cả các lĩnh vực. Mặt khác, nếu chúng ta đóng cửa các nguồn năng lượng truyền thống, giao thông, v.v., chúng ta sẽ gặp phải một sự gián đoạn lớn và điều đáng lo ngại là chúng ta sẽ mất đi sứ mệnh của sự chuyển đổi đó. Người tiêu dùng sẽ phải trả các khoản tiền khổng lồ cho chi phí năng lượng, mất việc làm...”.
Rủi ro từ tiến trình chuyển đổi năng lượng quá nhanh
Bà Wikramanayake cho rằng cuộc xung đột Nga-Ukraine có khả năng khiến cho tiến trình chuyển đổi năng lượng trở nên khó khăn hơn. Bà nói: “Tôi nghĩ rằng có rủi ro đánh mất sứ mệnh chuyển đổi. Hiện tại, chúng ta đang nhìn thấy các yếu tố khác đẩy giá năng lượng tăng lên. Chúng ta đã nói về tình hình Ukraine-Nga và tầm quan trọng của Nga trong nguồn cung hàng hóa. Nhưng ngoài yếu tố này, cũng như tác động của dịch COVID-19, chúng ta cũng thấy rằng nhu cầu sử dụng nhiên liệu đang tăng vọt vì sự thiếu hụt nguồn cung và nhu cầu sử dụng nhiều năng lượng hơn.”
Bà Wikramanayake nhận định: “Vì vậy, nếu bạn gặp phải những cú sốc nhỏ nhất về nguồn cung trong môi trường đó, mức tăng giá cả sẽ trầm trọng thêm. Chúng ta đang trải qua thời kỳ giá năng lượng thực sự cao và giá năng lượng có thể duy trì ở mức này nếu cuộc xung đột Nga-Ukraine diễn biến không tốt hoặc nếu chúng ta đang thực hiện quá trình chuyển đổi năng lượng quá nhanh.”
Bà Wikramanayake cho biết Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã dán nhãn khí đốt là nhiên liệu chuyển đổi từ nhiệt điện than sang năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, tập đoàn Macquarie đang hướng sự tập trung nhiều vào nguồn năng lượng khí hydro.
Tìm kiếm giải pháp
Giám đốc điều hành Tập đoàn Macquarie nói: “Chúng tôi đang tập trung rất nhiều vào khía cạnh giải pháp, vì vấn đề lớn là chúng ta thiếu các giải pháp để thực hiện quá trình chuyển đổi này, cho dù trong vấn đề năng lượng, chúng ta đã đi được một chặng đường dài về gió và năng lượng Mặt Trời. Chúng ta đã giảm chi phí năng lượng xuống rất nhiều. Đã có một khối lượng rất lớn năng lượng sạch được cung cấp, nhưng không liên tục. Vì vậy, chúng ta cần một số biện pháp củng cố để ổn định điều đó. Vậy, đó có phải là công nghệ pin mới không? Hay đó có phải là khí hydro, như cách New Zealand đang làm không?"
Ông Comyn cho biết CBA đang làm việc với Cơ quan nghiên cứu khoa học Australia CSIRO để phát triển các kịch bản cho quá trình chuyển đổi năng lượng dành riêng cho Australia, quốc gia có sự kết hợp năng lượng khác với mọi quốc gia khác trên thế giới.
Ông chia sẻ việc lập kế hoạch kịch bản cần đặt ưu tiên vào xem xét các con đường khử cacbon tối ưu. Ông nói: “Chúng tôi muốn làm việc với các công ty lớn khác, có sự tham gia và hỗ trợ từ chính phủ và cả giới học thuật, bởi vì đây không chỉ là vấn đề về khí thải. Cần tính toán được những tác động kinh tế xã hội là gì. Làm thế nào để chúng ta thực sự có thể nhìn nhận một cách toàn diện về quá trình chuyển đổi năng lượng và hòa hợp với các vấn đề xã hội?”
Giám đốc điều hành CBA chia sẻ ông muốn ngân hàng thương mại lớn nhất Australia có thể “làm việc với tập hợp các dữ liệu tốt nhất mà họ có thể có và hy vọng điều đó sẽ giúp hướng dẫn, cũng như cung cấp thông tin về chính sách cho các doanh nghiệp, để mang lại kết quả tốt nhất.”
Khoảng trống chính sách
Giám đốc điều hành Qantas, ông Alan Joyce nói có cơ hội dành cho Australia để phát triển toàn bộ ngành công nghiệp dựa vào nông nghiệp, trở thành nguồn cung cấp nhiên liệu carbon thấp cho ngành hàng không. Ông tiết lộ, mỗi năm, hãng hàng không Qantas đã tiêu tốn tới 4 tỷ AUD (2,8 tỷ USD) cho chi phí nhiên liệu.
Tuy nhiên, ông cho biết đã có trao đổi với cả hai đảng chính trị lớn nhất của Australia, nhưng rất ít tiến triển. Ông nói: “Thật không may, tôi nghĩ rằng trong vài năm qua, tất cả chúng ta đều biết không có được sự chắc chắn về chính sách năng lượng, điều này đã gây ra một số vấn đề về các dự án đầu tư và cách để Australia đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.”
Giám đốc Qantas kỳ vọng sẽ sớm có giải pháp thích hợp cho quá trình chuyển đổi năng lượng với sự chung tay của cả giới chính trị, chính phủ và doanh nghiệp./.