Địa đạo Khu ủy Trị Thiên Huế đã được xếp hạng là Di tích lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1996. (Ảnh: Tường Vi/TTXVN)
Ngày 5/10, Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên-Huế tổ chức Lễ khánh thành công trình tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử cách mạng Địa đạo Khu ủy Trị Thiên Huế tại khu vực Khe Trái, phường Hương Vân, thị xã Hương Trà.
Sau hai năm thi công, công trình đã được hoàn thành với kinh phí hơn 6 tỷ đồng. Công trình gồm các hạng mục chính như tu bổ, phục hồi 3 cửa hầm địa đạo theo nguyên trạng bằng bêtông cốt thép; phục dựng, tôn tạo bếp Hoàng Cầm; phục dựng, tôn tạo 2 hầm cảnh vệ số 1 và số 3; xây dựng hệ thống giao thông hào bao quanh; xây dựng mới nhà bia tưởng niệm; dựng bia đá tự nhiên nguyên khối, khắc chữ theo nội dung tưởng niệm của di tích…
Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Thừa Thiên-Huế Phan Thanh Hải cho biết Địa đạo Khu ủy Trị Thiên Huế là một trong những di tích lịch sử cách mạng có ý nghĩa quan trọng đối với Thừa Thiên-Huế nói riêng và cả nước ta nói chung. Việc tu bổ, tôn tạo di tích Địa đạo Khu ủy Trị Thiên-Huế là bước đi quan trọng và có tính định hướng cao trong việc bảo tồn và phát huy những giá trị lịch sử văn hóa của vùng đất Thừa Thiên-Huế.
Trong thời gian tới, Sở đề nghị Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên-Huế và các đơn vị hữu quan tiếp tục đề xuất các phương án để phát huy hơn nữa giá trị của di tích này, xây dựng nơi đây trở thành điểm tham quan du lịch hấp dẫn, đồng thời là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng, truyền thống yêu nước cho thế hệ hôm nay và mai sau.
[UNESCO đồng hành cùng Thừa Thiên-Huế bảo tồn di sản văn hóa]
Địa đạo Khu ủy Trị Thiên được khởi công đào vào tháng 8/1967 để thực hiện ý đồ chiến lược của Trung ương, nhằm mở hướng tiến công ở Đường 9, tạo điều kiện cho các chiến trường phát triển, nhất là chiến trường Trị Thiên Huế. Khu ủy Trị Thiên Huế đã quyết định đào địa đạo tại khu vực Khe Trái nhằm tạo thế liên hoàn giữa vùng núi, đồng bằng và đô thị, phá thế kìm kẹp, chia rẽ của địch. Đồng thời làm căn cứ chỉ huy, tạo điều kiện thuận lợi cho Bộ Chỉ huy Quân khu trực tiếp chỉ đạo các mũi tiến công vào thành phố Huế trong dịp Tết Mậu Thân 1968.
Việc đào địa đạo được tiến hành tuyệt đối bí mật, trong điều kiện hết sức khó khăn và nguy hiểm, dụng cụ thô sơ nhưng được triển khai khẩn trương với nhân lực chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số cùng các chiến sỹ Công an trinh sát. Sau một thời gian triển khai gấp rút, địa đạo đã được hoàn tất, trở thành “đại bản doanh” trụ sở của Bộ Chỉ huy Quân khu Trị Thiên Huế. Đến tháng 5/1968, Bộ Chỉ huy Khu ủy Trị Thiên Huế đã quyết định chuyển lên miền núi A Lưới, tại địa đạo chỉ còn lại lực lượng vũ trang của huyện Hương Trà.
Về kết cấu địa đạo Khu ủy Trị Thiên có hình chữ Y, gồm có 3 cửa ra vào, nằm trên triền dốc 2/3 của đồi 160, có tổng chiều dài hơn 100m. Trong lòng địa đạo có phòng ngủ, phòng hội họp, trụ mắc võng. Bên ngoài địa đạo có bếp Hoàng Cầm, hầm cảnh vệ, trận địa pháo, giao thông hào...
Tại Địa đạo này đã diễn ra nhiều cuộc họp quan trọng của Khu ủy Trị Thiên Huế, đưa ra nhiều quyết sách quyết định đến các trận đánh lớn trên chiến trường Trị Thiên, đặc biệt là thắng lợi của cuộc tổng tấn công và nổi dậy Xuân 1968. Địa đạo Khu ủy Trị Thiên Huế đã được xếp hạng là Di tích lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1996.
Trải qua năm tháng, dưới tác động của thiên nhiên, một số cửa địa đạo đã bị vùi lấp. Năm 1997, Bảo tàng Tổng hợp tỉnh (nay là Bảo tàng Lịch sử Thừa Thiên-Huế) tiến hành khai thông địa đạo và phát hiện một số hiện vật có giá trị lịch sử. Để bảo tồn và phát huy giá trị di tích Địa đạo Khu ủy Trị Thiên Huế phục vụ du khách tham quan, nghiên cứu, tỉnh Thừa Thiên-Huế đã quyết định triển khai dự án bảo tồn, được triển khai từ năm 2020./.
