Ngày 24/10, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản.
Thiếu nhà ở cho người thu nhập thấp
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, trong những tháng đầu năm 2024, nguồn cung của thị trường bất động sản có những chuyển biến tích cực song vẫn còn khá hạn chế.
Cơ cấu sản phẩm nhà ở phần lớn tập trung về phân khúc nhà ở trung - cao cấp, thiếu nhà ở cho người thu nhập thấp. Cơ cấu sản phẩm bất động sản bình dân giảm dần.
Trong số đó, nhà ở thương mại (chung cư, nhà ở riêng lẻ) đang triển khai xây dựng 939 dự án với quy mô khoảng 426.158 căn; có 33 dự án với quy mô khoảng 9.101 căn đã hoàn thành; 60 dự án với quy mô khoảng 31.673 căn được cấp phép mới.
Đất nền đang triển khai xây dựng 528 dự án với quy mô khoảng 65.321 ô/nền, có 48 dự án hoàn thành với quy mô khoảng 4.537 ô/nền; được cấp phép mới 24 dự án với quy mô khoảng 5.456 ô/nền.
Tính đến 31/8/2024, dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh bất động sản đạt 1.274.233 tỷ đồng (tăng hơn 29% so với cùng kỳ năm trước).
Trong quý 3/2024, giá bất động sản tại một số địa phương vẫn có xu hướng tăng, đặc biệt tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các đô thị lớn.
Nguồn cung bất động sản, nhà ở để đáp ứng nhu cầu đại bộ phận người dân, các đối tượng thu nhập thấp, thu nhập trung bình tại các khu vực đô thị (đặc biệt là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh) còn thiếu.
Tại một số địa phương, khu vực có hiện tượng đấu giá quyền sử dụng đất với kết quả trúng cao gấp nhiều lần giá khởi điểm, rồi có thể “bỏ cọc” sau khi trúng nhằm mục đích thiết lập mặt bằng giá ảo tại khu vực để kiếm lời.
Thủ tục mua, thuê nhà ở xã hội còn phức tạp
Giá bán bất động sản tăng một phần do biến động tăng đối với chi phí liên quan đến đất đai gần đây cũng như tác động khi áp dụng phương pháp tính và bảng giá đất mới.
Đến nay, các địa phương đã quy hoạch 9.757ha đất làm nhà ở xã hội, có 622 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 565.177 căn (hoàn thành 79 dự án với quy mô 40.679 căn; đã khởi công xây dựng 131 dự án với quy mô 111.687 căn; đã được chấp thuận chủ trương đầu tư là 412 dự án với quy mô 411.076 căn).
Tuy nhiên, mới có 83 dự án tại 63 tỉnh/thành phố đủ điều kiện vay vốn ưu đãi từ gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, trong đó, 15 dự án được cam kết cấp tín dụng 4.200 tỷ đồng, 57 dự án chủ đầu tư không có nhu cầu vay vốn và có 6 dự án đang được thẩm định, 5 dự án không đáp ứng điều kiện cho vay.
Người mua nhà tại 32/83 dự án nhà ở xã hội đã được vay vốn theo cả Chương trình 120.000 tỷ đồng với tổng dư nợ là 2.099 tỷ đồng với 5.236 khách hàng, trong đó dư nợ phát sinh chủ yếu tại ngân hàng chính sách xã hội (2.019 tỷ đồng) do lãi suất cho vay ưu đãi hơn.
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã triển khai thực hiện đề án "Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất," trong đó đang hoàn thành việc đầu tư dự án thí điểm thiết chế công đoàn Hà Nam, bao gồm các hạng mục hạ tầng kỹ thuật, nhà đa năng và 5 block nhà ở 5 tầng với 244 căn hộ; hoàn thiện thủ tục đưa vào khai thác, sử dụng hạ tầng kỹ thuật và công trình nhà đa năng thiết chế công đoàn tại Tiền Giang (giai đoạn 1); tổ chức khởi công xây dựng trung tâm văn hóa, thể thao thuộc thiết chế công đoàn tại Trà Vinh.
Báo cáo của Bộ Xây dựng nhận định cơ chế, chính sách và nguồn vốn tín dụng ưu đãi dành cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chưa đủ hấp dẫn. Nguồn vốn đầu tư xây dựng nhà ở xã hội từ ngân sách còn hạn chế. Thủ tục mua, thuê nhà ở xã hội còn phức tạp, nhất là việc xác nhận các giấy tờ chứng minh về điều kiện nhà ở, thu nhập và cư trú.
Về chính sách hỗ trợ nhà ở mục tiêu, các địa phương đã hỗ trợ cho 19.468 hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo, đạt khoảng 63% so với kế hoạch năm 2024; bố trí ổn định cho khoảng 21.000 hộ thuộc vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, di cư tự do, khu rừng đặc dụng; hỗ trợ được hơn 18.204 căn nhà cho các hộ nghèo vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã giúp đỡ xây mới và sửa chữa được 340.000 căn nhà Đại đoàn kết cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn.
Quan tâm đến người có công
Tại cuộc họp, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận về một số vấn đề trong triển khai chính sách nhà ở, tình hình thị trường bất động sản thời gian qua, khi nhiều cơ chế chính sách, pháp luật liên quan đến lĩnh vực nhà ở, thị trường bất động sản như đất đai, đầu tư, xây dựng, đầu tư công, quy hoạch... được sửa đổi, bổ sung, ban hành liên tục và có nhiều điểm mới.
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh chính sách nhà ở có ý nghĩa toàn diện về chính trị, kinh tế, xã hội, đã được hiến định. Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách liên quan.
Thời gian qua, các bộ, ngành thành viên Ban Chỉ đạo đã tham gia nhiều ban chỉ đạo, tổ công tác liên ngành và tạo bước tiến rất lớn trong triển khai chính sách nhà ở, đặc biệt là thể chế hóa trong Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Các tổ chức tín dụng.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Nội vụ để nghiên cứu, đề xuất, lấy ý kiến các bộ ngành, địa phương về phương án sắp xếp, kiện toàn Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản với các tiểu ban, tổ công tác liên ngành trực thuộc.
Trước mắt, Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính hoàn thiện đề án, chương trình nhà ở cho người có công cần sửa chữa hoặc xây mới, bố trí phân bổ kinh phí để thực hiện trong năm 2025.
“Đối tượng người có công phải được quan tâm, chú trọng khi điều tiết thực hiện các chương trình hỗ trợ nhà ở mục tiêu,” Phó Thủ tướng nói.
Bộ Xây dựng đề xuất Ban Chỉ đạo thành lập các đoàn công tác liên ngành tiến hành kiểm tra việc thực hiện pháp luật liên quan đến chính sách nhà ở, thị trường bất động sản, nhà ở xã hội, hỗ trợ nhà ở mục tiêu tại một số địa phương trọng điểm như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bắc Ninh.
“Trong đó cần đánh giá thực chất tình hình thị trường bất động sản tại các địa phương, nơi nào thiếu nhưng không làm, nơi nào thừa mà không bán được cũng như trách nhiệm của bộ, ngành, địa phương trong dự báo cung cầu, điều tiết cơ cấu các phân khúc sản phẩm bất động sản,” Phó Thủ tướng nêu rõ.
Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng rà soát hồ sơ, thủ tục hành chính của dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện đồng thời các thủ tục trong một bộ hồ sơ duy nhất để giảm thời gian, chi phí.
Theo Phó Thủ tướng, một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến cung cầu thị trường bất động sản là vướng mắc từ các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án. Vì vậy, các địa phương phải khẩn trương rà soát toàn bộ, phân loại và chỉ rõ biện pháp xử lý thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của Trung ương, địa phương.
Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng phối hợp với Ngân hàng Nhà nước thống kê, báo cáo tình hình tín dụng trong lĩnh vực bất động sản, đánh giá tác động đối với nền kinh tế, đề xuất những quyết sách, biện pháp mới, đủ mạnh, mấu chốt để khơi thông thị trường bất động sản.
Trong năm 2025, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng quán triệt với các địa phương trong thực hiện chủ trương, chính sách pháp luật của nhà nước về nhà ở, thị trường bất động sản thống nhất, thông suốt, “phân cấp mạnh cho địa phương nhưng chính sách, văn bản quy định, quy trình, thủ tục phải rõ,” Phó Thủ tướng nói./.
Thiếu nguồn cung, nhà ở xã hội vẫn xa đích
Với tiến độ thực hiện các dự án hiện nay thì mục tiêu hoàn thành 130.000 căn nhà ở xã hội được Chính phủ đặt ra trong năm 2024 rất khó đạt khi chỉ còn chưa đầy 3 tháng nữa là kết thúc năm.