Để phát huy lợi thế về thủy sản, Phú Yên đang đặt ra định hướng tái cơ cấu theo hướng tập trung nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững trong nuôi trồng, khai thác, chế biến thủy sản nhằm đặt mục tiêu từ nay đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 bình quân giá trị sản xuất mỗi năm tăng từ 8% đến 9%, chiếm tỷ trọng 36% đến 37% tổng giá trị sản xuất của ngành nông nghiệp.
Ông Lê Văn Trúc, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Yên cho biết các hoạt động tái cơ cấu ngành thủy sản ở Phú Yên đã được thực hiện từ năm 2014.
Tuy nhiên, đặc biệt từ năm nay, địa phương sẽ tập trung nâng cao giá trị gia tăng các sản phẩm chủ lực trong nuôi trồng và khai thác gồm cá ngừ đại dương, tôm hùm, tôm thẻ chân trắng.
Tỉnh cũng xây dựng thương hiệu các sản phẩm này nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh trong nước và quốc tế.
Theo đó, ở các vùng ven biển thị xã Sông Cầu, huyện Tuy An và huyện Đông Hòa đã tập trung sản xuất thâm canh các đối tượng nuôi chủ lực như tôm hùm, tôm thẻ chân trắng, tôm sú, cá biển... trên diện tích mặt nước quy hoạch 3.038ha.
Tại đây, nông dân đang tích cực áp dụng các mô hình nuôi theo VietGAP, GlobalGAP; tăng cường hệ thống quan trắc cảnh báo môi trường, phòng ngừa dịch bệnh thủy sản và hệ thống kiểm nghiệm hướng tới nâng cao chất lượng sản phẩm, hạn chế rủi ro cho người nuôi trồng.
Trong hoạt động khai thác, toàn tỉnh Phú Yên hiện có hơn 6.150 tàu cá. Để ổn định sản lượng và nâng cao hiệu quả kinh tế đồng thời góp phần bảo vệ nguồn lợi, tỉnh có định hướng giảm dần tỷ trọng, tiến tới ổn định sản lượng khai thác ven bờ (từ 6 hải lý trở vào); chuyển các hoạt động khai thác gần bờ sang khai thác bằng tàu công suất lớn xa bờ; tập trung khai thác các đối tượng có giá trị kinh tế cao, thị trường tiêu thụ tốt như cá ngừ đại dương, cá thu…; phát triển khai thác hải sản xa bờ theo tổ đội, liên kết theo chuỗi giá trị.
Để nâng cao giá trị và đảm bảo sự phát triển bền vững trong tái cơ cấu, tỉnh Phú Yên xác định cần ứng dụng công nghệ cao trong chế biến, nhất là bảo quản sau thu hoạch thủy sản.
Ông Nguyễn Tri Phương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho hay công nghệ bảo quản sau thu hoạch các sản phẩm thuỷ sản ở Phú Yên hiện nay còn lạc hậu, nhất là việc bảo quản cá ngừ đại dương của ngư dân trên biển dẫn đến thất thoát trên 25% giá trị sản phẩm. Nếu có sự đột phá trong áp dụng công nghệ sau thu hoạch, giá trị của ngành thủy sản sẽ được nâng cao hơn nhiều lần.
Được sự hỗ trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ, tỉnh Phú Yên cũng đang thí điểm triển khai đổi mới công nghệ bảo quản cá ngừ đại dương và tiến tới mở rộng ra bảo quản tôm hùm theo công nghệ CAS - đây là công nghệ cấp đông tiên tiến nhất thế giới do Công ty ABI (Nhật Bản) chuyển giao. Hướng đi này không chỉ góp phần nâng cao giá trị của cá ngừ mà còn mở ra nhiều hướng phát triển mới trong chế biến xuất khẩu cho doanh nghiệp.
Ông Lê Văn Hồng, Giám đốc Công ty cổ phần Bá Hải, đơn vị được chọn áp dụng thí điểm công nghệ này khẳng định nếu áp dụng công nghệ mới này chất lượng và giá trị sản phẩm được nâng lên rất nhiều. Do đó, định hướng mặt hàng xuất khẩu của công ty cũng sẽ thay đổi.
Mục tiêu của công ty là phát triển các mặt hàng tươi và cấp đông ăn liền (sashimi, sushi) chất lượng cao hướng tới thị trường xuất khẩu là Nhật Bản khoảng 50%, Hoa Kỳ khoảng 40% còn lại là các thị trường khác.
Năm 2014, tỉnh Phú Yên bắt đầu thực hiện tái cơ cấu ngành thuỷ sản, nhưng với hướng đi phù hợp đã cho thấy những tín hiệu khả quan. Cụ thể, giá trị sản xuất cả năm của ngành thuỷ sản đạt 3.213 tỷ đồng; sản lượng khai thác đạt 49.000 tấn.
Riêng cá ngừ đại dương hơn 4.000 tấn; sản lượng nuôi trồng đạt hơn 10.000 tấn, tôm hùm là 630 tấn. So với năm 2013, giá trị sản xuất tăng 0,4%; sản lượng nuôi trồng tăng 4,7%.
Mặc dù vậy, tỉnh cũng còn gặp không ít thách thức trong thực hiện tái cơ cấu. Hiện với 28.759 lao động tham gia hoạt động trong ngành thủy sản nhưng phần lớn lại chưa được đào tạo nghề.
Mặt khác, các cơ sở dịch vụ hậu cần nghề cá như cảng cá ngừ chuyên dụng, chợ đấu giá cá ngừ… vẫn đang trong giai đoạn quy hoạch xây dựng…
Để khắc phục những khó khăn trên, theo Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Lê Văn Trúc cho biết từ nay đến năm 2016, tỉnh sẽ ưu tiên cho đào tạo nguồn nhân lực để đáp yêu cầu của tái cơ cấu. Đồng thời, triển khai các dự án đầu tư hạ tầng vùng nuôi, bến cá, khu neo đậu tránh trú bão và các cơ sở dịch vụ hậu cần đễ hỗ trợ sản xuất kinh doanh thủy sản.
Để thực hiện việc này, tỉnh sẽ huy động tổng hợp cả trong và ngoài nước, sự hỗ trợ của trung ương, nguồn kinh phí của tỉnh, nhưng chủ yếu vẫn là huy động nguồn lực to lớn của các tổ chức và cá nhân hoạt động trong ngành thủy sản.
Cùng với những thế mạnh vốn có để phát triển ngành thủy sản và những bước chuyển mạnh mẽ trong khai thác, nuôi trồng, chế biến sẽ hứa hẹn sự thành công trong tái cơ cấu ngành thủy sản của tỉnh Phú Yên trong thời gian tới./.