Bà Eriko Yamatani đến thăm đền Yasukuni. (Nguồn: AFP)Đã có thêm hai bộ trưởng Nội các Nhật Bản thăm đền Yasukuni ở Tokyo trong ngày 23/4, chỉ một ngày sau khi lãnh đạo Nhật Bản và Trung Quốc tổ chức một cuộc gặp song phương, dẫn đến những chỉ trích từ phía Trung Quốc vốn coi đền Yasukuni là biểu tượng cho chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản.
Sau chuyến thăm của bà Eriko Yamatani, người đứng đầu Ủy ban An ninh quốc gia kiêm Bộ trưởng phụ trách quản lý thảm họa, Bộ trưởng Nội vụ, bà Sanae Takaichi, và bà Haruko Arimura, Bộ trưởng phụ trách bình đẳng giới đã đến viếng đền trong bối cảnh xuất hiện các dấu hiệu hòa giải giữa Nhật Bản và Trung Quốc bất chấp căng thẳng vẫn còn liên quan đến vấn đề lãnh thổ và lịch sử.
Trước đó, ngày 22/4, 106 nghị sỹ từ hai đảng cầm quyền và đối lập đã viếng đền trong ngày thứ hai của lễ hội mùa Xuân kéo dài 3 ngày.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tránh viếng ngôi đền này mà thay đó đã gửi cây lễ đến đền hôm 21/4. Tuy nhiên, bất cứ chuyến viếng thăm nào của các bộ trưởng nội các có thể gây ra những tác động nhất định đến nỗ lực của Nhật Bản và Trung Quốc cải thiện quan hệ song phương.
Tại cuộc họp báo sau khi bà Yamatani trở thành bộ trưởng đầu tiên viếng đền, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga đã bác bỏ những lo ngại rằng các chuyến viếng thăm của các vị bộ trưởng này có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ Nhật-Trung. Người phát ngôn Chính phủ Nhật Bản cho biết chuyến thăm của bà Yamatani thực hiện với tư cách cá nhân.
Bà Yamatani nói với báo giới sau chuyến thăm rằng bà đã thể hiện “lòng biết ơn đến các vong linh những người đã chết vì chiến tranh.” Trong khi đó, bà Takaichi muốn bày tỏ “lòng cảm kích” chân thành với sự tôn kính trước những người đã khuất vì chính sách quốc gia.
Ba nữ bộ trưởng này cũng từng viếng đền trong Lễ hội mùa Thu hồi tháng 10/2014. Chuyến viếng đền lần này của họ diễn ra chỉ một ngày sau khi ông Abe gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị cấp cao các lãnh đạo Á-Phi ở Jakarta, Indonesia.
Ở Bắc Kinh, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi cho biết Trung Quốc “kịch liệt phản đối” việc các bộ trưởng viếng đền. Ông cũng cho rằng Nhật Bản phải “đối diện và phản tỉnh sâu sắc về lịch sử xâm lược.”
Cơ quan Ngoại giao Đài Loan cũng bày tỏ lấy làm tiếc về các chuyến viếng đề này và thúc giục các chính trị gia Nhật Bản hãy tự vấn và học hỏi từ lịch sử. Trong bối cảnh tháng Tám năm nay đánh dấu dịp kỷ niệm 70 năm chấm dứt Chiến tranh Thế giới thứ hai, Đài Loan yêu cầu Tokyo kiềm chế trước bất kỳ hành động nào có thể làm tổn thương tình cảm của các nước láng giềng.
Đền Yasukuni từng là căn nguyên của căng thẳng ngoại giao do ngôi đền này thờ cố Thủ tướng, tướng Hideki Tojo và các tội phạm chiến tranh loại A khác, cùng hơn 2,4 triệu người thiệt mạng trong chiến tranh. Các chuyến thăm trước đây của các vị thủ tướng và bộ trưởng nội các đều gây ra chỉ trích từ một số nước láng giềng, đặc biệt là Trung Quốc và Hàn Quốc.
Đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ), đảng đối lập chính, đã chỉ trích các chuyến thăm trên. Chủ tịch các vấn đề Quốc hội, ông Yoshiaki Takaki, cho rằng các nữ bộ trưởng cần “có ý thức về thời điểm” khi các chuyến viếng đền diễn ra ngay sát cuộc gặp cấp cao giữa Thủ tướng Abe và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Ông Abe đã gặp ông Tập lần đầu tiên trong 5 tháng qua bên lề Hội nghị cấp cao Á-Phi. Theo các quan chức Nhật Bản, hai bên đã không thảo luận về vấn đề Yasukuni trong cuộc gặp trên.
Tại cuộc gặp trên, ông Abe khẳng định với ông Tập rằng ông sẽ bảo lưu những lời xin lỗi của các chính quyền tiền nhiệm về Chiến tranh Thế giới thứ hai, bao gồm cả tuyên bố hồi năm 1995 trong đó đã gửi lời xin lỗi chân thành đến người dân các nước châu Á chịu ảnh hưởng bởi chế độ thực dân và xâm lược của Nhật Bản trước và trong chiến tranh./.
