Tại Hội nghị Đánh giá thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát, phòng chống ma túy ở Cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, tổ chức ngày 9/1, đại diện các lực lượng Hải quan, Công an cho rằng cần có cơ chế phối hợp đấu tranh phòng chống ma túy.
Vừa thiếu, vừa yếu
Báo cáo đánh giá tình hình kiểm soát, phòng chống ma túy tại cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài của Cục Hải quan Hà Nội cho thấy, năm 2013, tại cửa ngõ trọng điểm này chỉ phát hiện duy nhất một vụ vận chuyển trái phép các chất ma túy.
Đây là con số ít hơn nhiều so với cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất với 13 vụ và cũng là kết quả rất thấp, dù các đơn vị chuyên trách chống ma túy đã có nhiều cố gắng trong công tác kiểm soát, phòng chống ma túy.
Nguyên nhân đầu tiên khiến số lượng các vụ ma túy bị bắt giữ giữa hai cửa khẩu sân bay lớn của cả nước (Nội Bài-Tân Sơn Nhất) có sự chênh lệch như trên, theo phân tích của cơ quan Hải quan Hà Nội, là những khó khăn về cơ sở, vật chất, lực lượng chó nghiệp vụ.
Hiện nay, hệ thống máy soi hành lý xuất cảnh của cơ quan Hải quan đang phải dùng chung với cơ quan an ninh hàng không.
Trong khi đó, mục đích quản lý giữa hai cơ quan khác nhau nên đối tượng soi chiếu cũng khác nhau. Vì vậy, cơ quan Hải quan đã gặp không ít khó khăn trong việc điều chỉnh máy để phát hiện các hàng hóa đặc thù. Bên cạnh đó, lực lượng chó nghiệp vụ cũng còn ít và thiếu điều kiện tập luyện.
Năng lực, kinh nghiệm vừa thiếu, vừa yếu của đội ngũ cán bộ, công chức trong công tác kiểm soát phòng chống ma túy cũng như việc thiếu thông tin trinh sát về đối tượng ma túy, cũng là những nguyên nhân gây trở ngại không nhỏ cho công tác đấu tranh phòng chống ma túy tại Cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài.
Bên cạnh đó, nhiều cán bộ Hải quan vẫn còn có tâm lý e ngại, sợ trách nhiệm, không dám dừng đối tượng nghi ngờ để kiểm tra vì sợ đối tượng lỡ chuyến bay, điều này có thể dẫn đến để lọt đối tượng vận chuyển ma túy.
Bên cạnh những nguyên nhân trên, hàng loạt trở ngại cho các lực lượng đấu tranh phòng chống ma túy cũng được chỉ ra.
Theo Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hà Nội Nguyễn Văn Hồng, tội phạm về ma túy hiện nay đang thay đổi phương thức hoạt động.
Thủ đoạn cất giấu ma túy có xu hướng ngày càng tinh vi. Chúng thường xuyên thay đổi tuyến vận chuyển, thường quá cảnh sang các tuyến vận chuyển được lực lượng phòng, chống ma túy đánh giá là có rủi ro thấp về vận chuyển ma túy.
Đồng thời, lợi dụng sơ hở của cơ quan Hải quan là thường không soi chiếu, kiểm tra hải quan đối với hành lý của khách quá cảnh.
Trong khi đó, công tác phối hợp, cung cấp, trao đổi thông tin giữa các đơn vị quản lý trên địa bàn cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, cũng như của lực lượng chuyên trách phòng chống ma túy của Bộ Công an, Công an thành phố Hà Nội cũng chưa thực sự thường xuyên.
“Việc cung cấp thông tin hàng hóa của các hãng chuyển phát nhanh, danh sách khách hàng của các hãng hàng không hiện nay chưa được thực hiện thường xuyên, chưa có sự ràng buộc trách nhiệm giữa các đơn vị.
Việc cung cấp thông tin giữa công an cửa khẩu và cơ quan Hải quan cũng gặp nhiều khó khăn do chưa có quy chế phối hợp cung cấp thông tin rõ ràng,” ông Hồng cho biết.
Tăng cường phối hợp đấu tranh
Trước những khó khăn, thách thức đối với công tác kiểm soát, phòng chống ma túy tại cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, Cục trưởng Cục Hải quan Hà Nội Nguyễn Văn Trường cho biết năm 2014, công tác điều tra phòng chống tội phạm ma túy sẽ được Cục Hải quan Hà Nội chú trọng hơn nữa.
Để hoàn thành nhiệm vụ, Cục Hải quan Hà Nội Bài đề nghị các lực lượng chuyên trách đấu tranh phòng chống ma túy của Bộ Công an, Công an Hà Nội và các lực lượng quản lý trên địa bàn sân bay quốc tế Nội Bài tăng cường phối hợp, trao đổi cung cấp thông tin với Cục Hải quan Hà Nội.
Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn, để công tác đấu tranh, phòng chống ma túy hiệu quả hơn, Cục Hải quan Hà Nội cần thay đổi phương thức hoạt động, chủ động hơn trong việc trao đổi lấy thông tin hành khách, chuyến bay bằng các phương tiện đang có.
Hiện Chính phủ đã ban hành Nghị định 27/2011/NĐ-CP về cung cấp, khai thác, xử lý, xử dụng thông tin về hành khách trước khi nhận cảnh Việt Nam qua đường hàng không.
Đây là cơ chế để cơ quan Hải quan tiếp cận thông tin hành khách, chuyến bay. Khi kiểm soát, giám sát hàng hóa tại sân bay Nội Bài, cán bộ hải quan cần đặt yếu tố nghi ngờ đầu tiên là có hàng cấm, có ma túy hay không.
Ông Nguyễn Văn Cẩn cho biết hiện nay, Cục Điều tra chống buôn lậu đang trình Tổng cục Hải quan kế hoạch kiểm soát phòng chống ma túy trên địa bàn Hà Nội và phối hợp với Cục Hải quan Hà Nội, các đơn vị quản lý trên địa bàn xây dựng phương án đấu tranh cụ thể.
Theo đó, Tổng cục Hải quan sẽ phối hợp với các lực lượng đấu tranh phòng chống ma túy của Bộ Công an thành lập tổ làm việc liên ngành tại sân bay Nội Bài để giải quyết những vụ việc nhanh, vượt thẩm quyền ở cơ sở.
Góp ý vào các giải pháp đấu tranh với tội phạm ma túy tại cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, Đại tá Nguyễn Địch Nam, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an) cho rằng: Trong đấu tranh phòng chống ma túy, công tác tuyên truyền rất quan trọng.
Cơ quan chức năng phải vận động công dân Việt Nam không tham gia vận chuyện thuê các chất ma túy, nâng cao nhận thức cho cán bộ trực tiếp làm thủ tục cho hàng hóa xuất nhập khẩu qua đường hàng không.
Trong công tác nghiệp vụ phải làm tốt công tác điều tra cơ bản, nắm thông tin những chuyến bay, đường bay, hãng bay mới; nắm phương thức thủ đoạn mới để phản ứng kịp thời nâng cao hiệu quả phát hiện.
“Có hai “điểm đen” dễ bị các đối tượng lợi dụng vận chuyển ma túy là qua các kho hàng không và chuyển phát nhanh,” Đại tá Nguyễn Địch Nam lưu ý./.
