Bước sang tuổi 80 nhưng ông Đỗ Văn Liễn, Phó Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Yên Phong, Hội trưởng Hội Khuyến học thôn Phú Mẫn, thị trấn Chờ, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh đã có gần 55 năm gắn bó với công tác giáo dục. Ông cũng là người khởi nguồn phong trào tiếng trống khuyến học ở Phú Mẫn.
Từ năm 1957 đến năm 1992, nhà giáo Đỗ Văn Liễn dạy Toán tại trường Trung học cơ sở thị trấn Chờ (trước đây là trường Trung học cơ sở Hàm Sơn II). Sau khi nghỉ hưu, ông vẫn còn đau đáu về việc học tập của con em địa phương. Do đó, ngay khi Hội Khuyến học thôn Phú Mẫn thành lập (năm 1996), ông mạnh dạn đề xuất phong trào tiếng trống khuyến học, phát động phong trào học tập trong toàn thôn.
Ông Liễn nhớ lại, ý tưởng tiếng trống khuyến học xuất phát từ phong trào tiếng kẻng học bài của Phú Mẫn trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Đây là phong trào đã được Bác Hồ gửi thư khen vào dịp sinh nhật Người năm 1969 bởi thành tích “học tập tốt và chăm sóc trâu bò béo."
Phát huy tinh thần đó, tiếng trống khuyến học thôn Phú Mẫn đã được vang lên nhằm nâng cao ý thức tự giác học bài của học sinh, khơi gợi niềm tự hào về truyền thống hiếu học của thôn cũng như nhắc nhở phụ huynh quan tâm hơn tới việc học của con em.
Cứ đúng 7 giờ hằng ngày, tiếng trống giục học bài lại vang lên từ loa phát thanh đến khắp các ngõ ngách trong thôn: “Đã đến giờ học đêm tại nhà, Hội Khuyến học thôn Phú Mẫn xin thông báo và đề nghị các quý vị phụ huynh học sinh hãy đôn đốc, nhắc nhở, tạo điều kiện cho con em mình ngồi vào bàn học đúng giờ. Tùng! Tùng! Tùng...”. Sau tiếng nhạc hiệu “Hè năm sáu chín/ Bác Hồ gửi thư khen...”, người lớn vặn nhỏ tiếng tivi để dành không gian yên tĩnh cho con em học bài tại nhà.
Để tránh “bệnh hình thức," ngay sau khi phát tiếng trống học bài, ông Liễn cùng các thành viên trong Hội khuyến học thay phiên nhau kiểm tra đột xuất việc học tập của các cháu trong từng xóm, ngõ.
“Gia đình nào còn chưa nhắc nhở con ngồi vào bàn học hoặc các cháu vẫn còn ham chơi, xem tivi sẽ bị ghi tên để phê bình, nhắc nhở. Còn cháu nào thực hiện đúng, nghiêm túc sẽ được ghi nhận, tuyên dương, tặng 5 hoặc 10 quyển vở,” ông Liễn nói.
Nhờ tiếng trống khuyến học, phong trào học tập trong thôn Phú Mẫn phát triển sôi nổi, kết quả học tập của học sinh được nâng lên rõ rệt. Trung bình mỗi năm Phú Mẫn có khoảng 35-40 em đạt điểm cao, đỗ vào các trường đại học công lập. Ngoài ra, ông Liễn cùng Hội khuyến học thôn Phú Mẫn còn tổ chức phát học bổng cho những gia đình khó khăn có các cháu đạt thành tích học tập tốt (trị giá 300.000 đồng/tháng/cháu), giúp các em có thêm động lực, phấn đấu trong những năm học tiếp theo.
Từ hiệu quả phong trào tiếng trống khuyến học thôn Phú Mẫn, ông Liễn tiếp tục đề xuất với chính quyền địa phương nhân rộng mô hình tiếng trống khuyến học thôn Phú Mẫn đến các thôn khác trong thị trấn và dần dần nhân rộng ra khắp huyện. Đến nay, tiếng trống khuyến học đã lan toả đến 14/14 xã, thị trấn trong toàn huyện. Tiếng trống khuyến học đã tạo thành phong trào thi đua học tập sôi nổi trong các gia đình, dòng họ và mỗi học sinh ở Yên Phong.
Dù đã bước sang độ tuổi xưa nay hiếm nhưng hằng ngày ông Liễn vẫn miệt mài trên chiếc xe đạp, tận tụy với công tác khuyến học suốt hơn 20 năm qua. Với vai trò Phó Chủ tịch Hội khuyến học huyện Yên Phong, ông chăm chú theo dõi phong trào học tập của toàn huyện, kịp thời giúp đỡ, nhắc nhở những xã còn yếu. Ông Liễn cũng ghi chép cẩn thận tên của từng học sinh có thành tích học tập tốt vào sổ khuyến học. Trong đó, có nhiều học sinh đạt các giải quốc gia, quốc tế, nhiều thủ khoa, á khoa và nhiều gia đình, dòng họ hiếu học được tôn vinh.
“Thời gian đầu thành lập, phong trào khuyến học còn gặp nhiều khó khăn trong công tác tổ chức, quản lý cũng như hạn chế về kinh phí… Tuy nhiên, sau khi đi vào hoạt động cùng với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và người dân, phong trào của hội phát triển rõ rệt. Hiện nay, hội khuyến học thôn Phú Mẫn có gần 1.000 hội viên tham gia với mức kinh phí duy trì hoạt động hằng năm khoảng 100 triệu đồng,” ông Liễn nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Đăng Đoàn - Bí thư Chi bộ thôn Phú Mẫn đánh giá: Ông Đỗ Văn Liễn là thầy giáo tâm huyết với nghề đồng thời là một Đảng viên gương mẫu, tiên phong trong các phong trào về giáo dục, đặc biệt với công tác khuyến học. Hiện, người dân Phú Mẫn còn nghèo nhưng với truyền thống hiếu học, sự hỗ trợ tận tâm của ông giáo Liễn sẽ là động lực cho con em Phú Mẫn nói riêng, học sinh trên toàn huyện nói chung nỗ lực đi lên từ con đường học hành, góp sức xây dựng quê hương giàu mạnh./.