Malinois thuộc dòng chó chăn cừu Bỉ. Từ vài năm trở lại đây, Malinois bắt đầu được đưa về nuôi và huấn luyện nghiệp vụ rộng rãi tại Việt Nam. Với đặc tính thông minh, nghe lời cộng với bản năng mạnh mẽ, Malinois rất thích hợp với các nhiệm vụ canh gác, bảo vệ, tìm kiếm cứu hộ và cứu nạn.
Malinois Bỉ là một dòng chó tuyệt vời. Sử dụng chúng như một chó gia đình, chó làm việc, chó quân đội – cảnh sát, hay chó bảo vệ, nếu có đủ thời gian để huấn luyện chó, người chơi sẽ hoàn toàn mãn nguyện với dòng chó này.
Theo anh Trần Xuân Đạt (sinh năm 1992), thành viên Câu lạc bộ huấn luyện chó Malinois Hà Nội, thông thường, các chú chó sẽ được “đưa vào khuôn khổ” từ rất sớm.
“Từ khoảng 2-2,5 tháng tuổi, chó sẽ được làm quen với những bài tập đầu tiên. Huấn luyện viên sẽ tiến hành điều hướng cho chó bằng thức ăn,” anh Đạt cho biết.
Cụ thể, Malinois con phải nhận diện những khẩu lệnh cơ bản như Đứng, Ngồi, Đi, Nằm. Khi hoàn thành mỗi động tác, chó sẽ được thưởng bằng thức ăn. Giai đoạn đầu tiên này kéo dài vài tháng và được các huấn luyện viên coi là nền tảng cơ sở hết sức quan trọng.
Sau khi quen với khẩu lệnh, các bài tập sẽ được nâng cao dần như tập đi theo chủ, tập cắn hay đánh hơi.
Trong giai đoạn phát triển từ chó con lên chó trưởng thành, Malinois thường có những hành vi không mong muốn: ví dụ như năng động thái quá, sủa người lạ, tiếng động lạ, chạy đuổi vòng tròn các vật chuyển động, nhảy chồm lên người, thậm chí cắn người lạ nếu họ có hành động mà chúng coi là khiêu khích, …
Nhiều chó Malinois sau này được huấn lệnh thành chó nghiệp vụ thần kinh tốt, cân bằng đã là những chú chó con dễ mắc những tật xấu khi còn thơ ấu.
Khi có một người chủ quyết đoán, nhất quán đưa Malinois vào khuôn khổ, dành thời gian cho Malinois tiếp xúc với thế giới bên ngoài, tính cách của Malinois sẽ nhanh chóng được định hình theo chiều hướng rất tốt: Ví dụ tập trung đợi lệnh, không sủa vặt, thân thiện với những chó khác đàn, bình tĩnh khi gặp người lạ, không tranh giành thức ăn – đồ chơi, không săn những con vật nhỏ như mèo…
Malinois là dòng chó rất hiếu động, rất nhiều năng lượng. Chúng chạy, đuổi hàng giờ, đào đất, leo trèo, săn mồi gần như không biết mệt. Khi nuôi chúng, người chủ cần có kế hoạch và phương pháp thích hợp để giúp chúng vận động, tiêu hao năng lượng. Điều này tối cần thiết với Malinois để chúng phát triển khung xương, cơ bắp, thể lực, các giác quan và ổn định tính cách.
Bắt đầu từ 6 tháng tuổi thậm chí sớm hơn, Malinois có thể tham gia khóa huấn luyện tuân lệnh (obedience training) với những lệnh cơ bản như: Ngồi, Nằm, Đợi, Lại đây, Đi cạnh, Tha đồ, Lên xuống cầu thang, Cắn nhả mức độ nhẹ cùng rất nhiều trò khác. Khi huấn luyện Malinois, cần kết hợp giữa học – chơi và nghỉ ngơi. Hết sức tránh quát, đánh Malinois bởi chúng là những con chó rất nhạy cảm. Khi Malinois bị mất tinh thần, không hứng thú học, hoặc thiếu cộng tác, việc huấn luyện sẽ bế tắc.
Malinois có thính giác rất nhạy, bạn không cần quát to để nạt nộ chúng, chỉ cần phát lệnh rõ ràng, kèm theo lời động viên, cử chỉ khen ngợi, chúng hoàn toàn quy phục chủ ở mức độ mà nhiều dòng chó khác khó có thể đạt đến.
Qua 10 tháng tuổi, Malinois có thể tham gia những khóa huấn luyện chuyên nghiệp hơn như: Agility, Frisbee, chó đánh hơi, chó bảo vệ, Mondio Ring, tìm kiếm cứu nạn, biểu diễn xiếc… Cá biệt một số con Malinois có thể huấn luyện làm chó dắt người mù.
Theo các huấn luyện viên từ Câu lạc bộ Huấn luyện chó Malinois Hà Nội, mỗi chú chó đều có một tính cách rất riêng. Để làm tốt công việc, các huấn luyện viên đều phải hiểu hết tính cách của từng cá thể.
Đánh hơi, Vâng lời và Cắn cũng chính là 3 nội dung cơ bản để thử thách dòng chó chăn cừu Bỉ này tại các cuộc thi Quốc tế.
Cụ thể, khi tham gia các kỳ thi này, Malinois sẽ phải tiến hành đi, đứng, ngồi, đi giật lùi... theo hiệu lệnh của người điều khiển.
Riêng phần đánh hơi, chó sẽ phải dò tìm 3 vật dụng được một người “đánh rơi” trên cỏ. Khi phát hiện đồ vật, Malinois sẽ nằm xuống để báo hiệu cho chủ.
Hấp dẫn nhất là màn biểu diễn Cắn. Bài tập "cắn" của những chú chó này lại được chia làm 2 phần: Cắn xa và Cắn gần.
Các huấn luyên viên khi thực hiện bài tập cắn gần sẽ chuẩn bị món đồ chơi là những quả bóng bằng cao su. Khi bóng được ném ra, chú chó sẽ lao đến giằng lấy quả bóng từ tay huấn luyện viên. Khoảng cách từ chú chó đến huấn luyện viên chỉ 1-2m khiến người xem phải "thót tim" mỗi lần chú chó lao đến.
Bài tập cắn xa dành cho những chú Malinois lại như khẳng định tố chất một loài chó cực kỳ mạnh mẽ và khéo léo.
Khi nhận hiệu lệnh của chủ, chú Malinois sẽ lao như bay về phía Helper – người được giao nhiệm vụ đóng vai “quân xanh” cho chó cắn.
Để đảm bảo an toàn, tất cả các Helper đều được trang bị bao tay rất dày, đủ chịu được sức cắn cực lớn của Malinois. Khi chú chó cắn vào bao tay, Helper cũng phải vung tay theo đà cắn của chú chó để đảm bảo chú chó không bị chấn thương do lực phi quá mạnh.
Giá của những chú chó “chất” thuộc dòng Malinois hiện nay không hề rẻ. Điển hình như chú chó Azi của huấn luyện viên Trần Xuân Đạt. Azi được nhập về từ Séc với giá lên tới 11.000 USD.
Thông thường, chủ mới sẽ mất từ 1-2 tuần để làm quen với chó. Nhưng để thực sự “khớp” với nhau, cả hai sẽ phải trải qua quá trình vừa huấn luyện, vừa tìm hiểu có khi kéo dài đến cả năm trời.
Chó Bécgie Bỉ (tên quốc tế là chó Malinois) có nguồn gốc là chó Bécgie Đức, được lai tạo vào cuối những năm 1800, từ chó Bécgie Đức với giống chó chăn cừu bản địa, tạo ra giống chó Malinois. Tuy nhiên, bản thân giống chó Malinois đến tận ngày nay chưa được nhiều tổ chức lớn (trong đó có AKC) công nhận là 1 giống chó độc lập, mà chỉ được coi là một nhánh của chó Becgie Đức, nên người ta thường gọi là chó Bécgie Bỉ. Chó Bécgie Bỉ có thân hình hồng như giống với chó Becgie Đức thời kỳ đầu (vào cuối thế kỷ 18), đầu nhỏ, mõm rất dài, tai hẹp, lưng thằng và hơi cong ở hông.
Chó Bécgie Bỉ cực kỳ thông minh, mạnh mẽ, trung thành, biết tuân lệnh và dễ huấn luyện. Ban đầu chúng được dùng làm chó chăn cừu, sau được phục trong các lực lượng cảnh sát, quân đội ở Bỉ và một số nước châu Âu khác. Giống chó này khá hiếm ở Việt Nam, giá cũng đắt hơn chó Bécgie Đức vài triệu.