Theo trang Đa chiều, thỏa thuận giữa công ty công nghệ Trung Quốc Bytedance (công ty mẹ của TikTok) với Công ty phát triển phần mềm Oracle của Mỹ khiến số phận của TikTok ở Mỹ dường như đã có bước ngoặt tốt.
Ngày 16/9, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ sự không hài lòng đối với thỏa thuận này và nói rằng ông vẫn chưa phê chuẩn bất kỳ thỏa thuận nào. Điều này phù hợp với ý định ban đầu của ông Trump khi ký lệnh cấm TikTok ở Mỹ.
Khi đó, Tổng thống Trump viện dẫn an ninh quốc gia là lý do lớn nhất, đồng thời tuyên bố nếu người Mỹ mua TikTok, thì họ sẽ phải trả cho chính phủ Mỹ một khoản “phí trung gian." Mặc dù cách làm này chưa từng có tiền lệ ở Mỹ, song lập trường cứng rắn của ông Trump không hề nới lỏng liên quan đến điều này.
Những tin tức mới nhất được tiết lộ cho thấy sự hợp tác giữa Oracle và TikTok không phải là một thương vụ mua bán ồn ào. Thay vào đó, với tư cách là “nhà cung cấp công nghệ đáng tin cậy," Oracle cung cấp các dịch vụ kỹ thuật cho hoạt động của TikTok trên lãnh thổ Mỹ, do đó xóa bỏ những “lo ngại” của chính phủ Mỹ về an ninh quốc gia. Hình thức hợp tác này tương tự như vụ công ty Apple của Mỹ và công ty phát triển công nghệ Big Data ở tỉnh Quý Châu để tuân thủ “Luật An ninh mạng” của Trung Quốc.
Luật này quy định rằng “tất cả các dữ liệu về khu vực hoặc công dân Trung Quốc có liên quan đến các vấn đề an ninh quốc gia được định nghĩa rộng rãi phải được lưu trữ trên các máy chủ trong lãnh thổ Trung Quốc, còn nhà điều hành dịch vụ lưu trữ và điện toán đám mây (icloud) phải là doanh nghiệp địa phương."
Trong phản hồi mới nhất, TikTok cũng tái khẳng định rằng họ đang thảo luận về phương án hợp tác với một số công ty để giải quyết mối lo ngại của chính phủ và người dân Mỹ về bảo mật dữ liệu người dùng nước này, song các phương án trên không liên quan đến nghiệp vụ và mua bán công nghệ và cũng vẫn chưa ký kết thỏa thuận cuối cùng. Việc ký kết thỏa thuận cần đồng thời được sự chấp thuận của các cơ quan hữu quan của Trung Quốc và Mỹ theo quy định của pháp luật.
Đương nhiên, quyết định cuối cùng vẫn nằm trong tay Tổng thống Mỹ Donald Trump. Đối với TikTok, kết quả tạm thời là thời cơ nghỉ ngơi hiếm hoi trong cuộc đọ sức Trung-Mỹ.
Giáo sư Gong Jiong thuộc Khoa Kinh tế Đại học thương mại kinh tế đối ngoại Trung Quốc cho biết đến nay vẫn chưa thể kết luận được lập trường của Chính phủ Mỹ đã dịu bớt hay chưa. Nhưng bất luận ra sao, so với việc TikTok vội vàng thoái vốn kinh doanh tại Mỹ trước sức ép của chính phủ nước này thì phương án hiện tại là tương đối có lợi cho Bytedance.
Ngoài ra, về lý do tại sao Oracle đánh bại được công ty phần mềm nổi tiếng Microsoft và trở thành bên duy nhất đàm phán với TikTok, ông Gong Jiong cho rằng đây là kết quả của cuộc đọ sức thương mại.
Oracle chủ yếu cung cấp các dịch vụ như phần mềm cơ sở dữ liệu và điện toán đám mây, nên không thể khoanh tay ngồi nhìn các đối tác kinh doanh bỏ đi sau khi Microsoft mua lại hoàn toàn TikTok, bản thân giữa Microsoft và Oracle đã tồn tại cạnh tranh thương mại rất lớn.
[TikTok thông báo về thỏa thuận "tuyệt vời" với Oracle và Walmart]
Ông Gong Jiong cho rằng có rất nhiều biến số trước khi thỏa thuận này được quyết định. Mặc dù các điều khoản của thỏa thuận đáp ứng các yêu cầu của Mỹ về an ninh quốc gia, nhưng không ai có thể đoán được ông Trump sẽ đưa ra quyết định như thế nào. Xét từ tình hình hiện nay, khả năng Tổng thống Trump “buông tay” không lớn.
Hành vi kinh tế là rất mong manh khi đối mặt với chính trị, khi Trump quyết tâm đánh bại hoàn toàn các doanh nghiệp Trung Quốc, nếu một lý do không đủ thì ông sẽ tìm một lý do khác, thậm chí không cần lý do. Khi bàn về khả năng thỏa thuận này cuối cùng có được thực hiện hay không, ông Gong cho rằng có hai vấn đề cần tính đến, một là vấn đề an ninh quốc gia, hai là vấn đề liệu công ty ở Mỹ có tên là "Trung Quốc" hay là “Mỹ”?
Rõ ràng, đối với những lo ngại về an ninh quốc gia, thỏa thuận này đã đưa ra giải pháp, đó là một phương án có thể làm hài lòng tất cả các bên, ngoại trừ chính phủ Mỹ. Nếu Tổng thống Trump vẫn không hài lòng, rõ ràng đây không còn là vấn đề an ninh quốc gia. Nếu là trường hợp thứ hai thì các thảo luận về quy tắc kinh doanh lại không còn nhiều ý nghĩa.
Theo hãng tin AFP, trong bối cảnh thời hạn chót đang đến gần, các nhà đàm phán vội vàng tìm kiếm một cấu trúc sở hữu mới cho TikTok vốn sẽ làm hài lòng cả Washington và Bắc Kinh.
Tuy nhiên, một số chuyên gia nhận định rằng dường như khó có thể đưa ra một thỏa thuận giúp dung hòa quan ngại của cả hai bên về vấn đề an ninh, vấn đề thuật toán và các vấn đề công nghệ quan trọng khác mà TikTok sử dụng.
Bà Betsy Cooper, Giám đốc Trung tâm Chính sách Công nghệ thuộc Viện Aspen và từng là quan chức Bộ An ninh Nội địa Mỹ, bình luận: "Dường như đây sẽ là cuộc chơi không đem lại lợi ích cho bất kỳ bên nào vì cả Mỹ và Trung Quốc đều không đạt được những lợi ích về sở hữu trí tuệ và vấn đề an ninh trong khi đó, lại không có một phương thức nào để hai bên chia sẻ những vấn đề này."
Bà Cooper cũng nói thêm rằng thỏa thuận được biết đến hiện nay, trong đó, Oracle sẽ phụ trách lưu trữ dữ liệu người dùng Mỹ với tư cách là cổ đông thiểu số có vẻ không giải quyết được những lo ngại về an ninh mà Tổng thống Trump và các quan chức khác của Mỹ nêu ra.
Tuy nhiên, ông James Lewis, phụ trách mảng chính sách công nghệ tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho rằng Oracle vẫn có thể đạt được sự chấp thuận cho thỏa thuận của mình, song cần thay đổi bằng cách chứng minh được rằng họ sẽ thiết kế được một gói biện pháp đảm bảo an ninh tốt và cũng sẽ dễ dàng để Oracle trở thành đối tác vận hành ứng dụng TikTok nếu Bytedance trở thành cổ đông thiểu số.
Trong khi đó, chuyên gia phân tích công nghệ độc lập Richard Windsor cho rằng việc Oracle có quyền truy cập vào các thuật toán và mã nguồn của TikTok sẽ làm tăng đáng kể cơ hội thỏa thận được chính phủ Mỹ thông qua. Tuy nhiên, điều này cũng làm tăng đáng kể nguy cơ Trung Quốc ngăn chặn thỏa thuận.
Trong khi chưa rõ số phận của thỏa thuận, thì một bản tin của Reuters lại đưa ra một thách thức lớn khác mà TikTok đang đối mặt là cách thức quản lý nội dung của mình trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới.
Được biết đến là nền tảng chia sẻ video rất phổ biến trong giới trẻ, TikTok đang ngày càng trở thành "điểm đến" cho những người sử dụng mạng xã hội để chia sẻ những nội dung chính trị. Các chuỗi ký tự như "Trump 2020" và "Biden 2020" hiện đã thu hút được hơn 12 tỷ lượt xem trên ứng dụng này.
Ông Eric Han, người đứng đầu bộ phận an toàn nội dung của TikTok tại Mỹ, khẳng định mục tiêu của nhóm công tác của ông là đảm bảo giới hạn ứng dụng này phục vụ mục đích giải trí.
TikTok đang đưa ra cách tiếp cận của riêng mình đối với thông tin và tài liệu liên quan bầu cử Mỹ, tính toán đến điều mà ông Han gọi là "những câu chuyện cảnh báo" của các đối thủ là những nền tảng mạng xã hội lâu đời khác./.