Ngày 3/6, phát biểu trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Ba Lan Bronislaw Komorowski, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã kêu gọi các nước đồng minh châu Âu gia tăng chi tiêu quốc phòng.
Ông Obama cho rằng, các nước châu Âu có trách nhiệm tăng chi tiêu quốc phòng trong bối cảnh xuất hiện những nguy cơ bất ổn mới ở châu Âu hiện nay, nhất là sau sự kiện Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào thành phần liên bang; đổi lại, Mỹ cam kết sẽ đảm bảo an ninh, ổn định trong khu vực.
Tổng thống Obama cũng khẳng định củng cố quan hệ và đảm bảo an ninh cho các nước thành viên Trung và Đông Âu của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là một trong những "nền tảng" trong chiến lược an ninh quốc gia của Mỹ.
Tuy nhiên, các nước NATO cũng cần thực hiện "đầy đủ trách nhiệm thành viên" của mình; trong đó có việc đảm bảo chi tiêu quốc phòng ở mức tối thiểu 2% GDP.
Trước đó, Tổng thống Obama đã đề xuất sáng kiến củng cố an ninh châu Âu ("European Reassurance Initiative") trị giá 1 tỷ USD. Theo đó, Mỹ sẽ tăng cường triển khai quân đội và vũ khí, khí tài tới các nước Đông Âu, kể cả các quốc gia không phải là thành viên NATO như Ukraine và Gruzia nhằm giúp các nước này nâng cao năng lực quốc phòng.
Các chuyên gia phân tích nhận định trong chuyến công du châu Âu lần này, Tổng thống Mỹ Obama phải đối mặt với nhiều thách thức lớn, trong đó có việc giúp ổn định tình hình Ukraine.
Ông Obama sẽ có cuộc gặp với Tổng thống mới đắc cử của Ukraine Petro Poroshenko vào ngày 4/6 trong bối cảnh bạo lực ở miền Đông nước này tiếp tục gia tăng.
Hy vọng về một cuộc gặp song phương Nga-Mỹ đang được đặt vào lễ kỷ niệm 70 năm sự kiện quân đội Đồng minh đổ bộ lên Normandy (Pháp) vào ngày 6/6 tới khi mà cả ông Obama và Tổng thống Nga Vladimir Putin cùng tham dự.
Mặc dù cả Điện Kremlin và Nhà Trắng đều khẳng định không có chương trình nghị sự về một cuộc gặp chính thức song phương giữa ông Obama với ông Putin bên lề sự kiện trên, song không loại trừ khả năng sẽ có một cuộc trao đổi ngắn, không chính thức giữa hai nhà lãnh đạo khi mà Tổng thống Mỹ đang tích cực kêu gọi Moskva tổ chức đối thoại với Tổng thống đắc cử Ukraine Petro Poroshenko.
Trong khi đó, phía Nga cũng vừa quyết định sẽ tiếp tục cung cấp khí đốt cho Ukraine - dấu hiệu cho thấy sự hạ nhiệt trong cuộc khủng hoảng khí đốt Nga-Ukaine hiện nay.
Tổng thống Mỹ Obama hiện đang có chuyến công du kéo dài 5 ngày tới Ba Lan, Bỉ và Pháp nhằm thảo luận với các nhà lãnh đạo châu Âu về nỗ lực chung ủng hộ chính phủ mới được bầu lên tại Ukraine; tăng cường và củng cố NATO; tìm cách đa dạng hóa nguồn cung năng lượng của châu Âu và tiếp tục thúc đẩy tiến trình đàm phán về Hiệp định đối tác đầu tư và thương mại (TTIP) giữa Mỹ và châu Âu./.