Trong một bước đi phản ánh chiều hướng mâu thuẫn đảng phái tiếp tục căng thẳng trong năm 2015, Tổng thống Mỹ Barack Obama mới đây tuyên bố sẽ phủ quyết mọi dự luật liên quan tới Iran nếu Quốc hội do đảng Cộng hòa nắm quyền lãnh đạo thông qua vào lúc này.
Phóng viên TTXVN tại Washington dẫn phát biểu ngày 1/3 của nữ phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ (NSC), bà Bernadette Meehan cho biết Tổng thống Obama chắc chắn sẽ dùng quyền hiến định dành cho người đứng đầu cơ quan hành pháp để bác bỏ dự luật vừa được trình lên Thượng viện.
Quyền này cho phép Quốc hội Mỹ cân nhắc mọi thỏa thuận mà Mỹ và nhóm P5+1 (gồm 5 nước thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc là Mỹ, Anh, Pháp, Nga và Trung Quốc cùng với Đức) có thể ký kết với Iran liên quan tới chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Tehran.
Nữ phát ngôn NSC khẳng định lại quan điểm của Tổng thống Obama rằng lúc này không phải là thời điểm để Quốc hội Mỹ thông qua một dự luật mới liên quan tới Iran. Nếu một dự luật như thế được lưỡng viện Quốc hội thông qua và gửi lên Nhà Trắng thì Tổng thống Barack Obama “sẽ phủ quyết.”
Bà Meehan hối thúc Quốc hội hãy dành cho các nhà đàm phán Mỹ “cơ hội thành công tốt nhất, thay vì gây phức tạp cho nỗ lực của họ.”
Phát biểu của người phát ngôn NSC được đưa ra sau khi các nhà lập pháp đảng Cộng hòa vừa đệ trình lên Thượng viện “Dự luật rà soát hiệp định hạt nhân với Iran” (Iran Nuclear Agreement Review Act) theo đó yêu cầu Nhà Trắng trong vòng 5 ngày sau khi ký bất kỳ thỏa thuận nào với Iran phải gửi lên Quốc hội văn bản của hiệp định.
Dự luật cũng cấm chính quyền Obama hủy bỏ hoặc trì hoãn các đòn trừng phạt kinh tế chống Iran được Quốc hội thông qua 60 ngày sau khi ký hiệp định trên.
Cũng liên quan tới cuộc đàm phán với Iran, ngày 1/3, cả Mỹ và Israel đều tìm cách hạ nhiệt quan hệ căng thẳng trước bài phát biểu của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại lưỡng viện Quốc hội Mỹ vào đầu tuần này.
Phát biểu với báo giới ngày 1/3 trước khi từ Tel Aviv sang Washington, Thủ tướng Netanyahu nhấn mạnh ông tôn trọng Tổng thống Obama, đồng thời bày tỏ tin tưởng mối quan hệ đồng minh bền chặt Mỹ-Israel sẽ thắng thế những bất đồng hiện nay.
Trong bài phát biểu trước lưỡng viện Quốc hội Mỹ theo lời mời đơn phương của Chủ tịch Hạ viện, nghị sỹ đảng Cộng hòa John Boehner, ông Netanyahu được dự báo sẽ hối thúc các nhà lập pháp Mỹ thông qua dự luật áp đặt thêm các đòn trừng phạt Iran trong lúc nước này đang đàm phán với nhóm P5+1 vì lo ngại chính quyền Obama có nhiều nhượng bộ. Tuy nhiên, chính quyền Obama đã nhiều lần tuyên bố phản đối dự luật này.
Đáp lại tuyên bố trên đây của ông Netanyahu, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry phát biểu trên kênh truyền hình ABC nói rằng Thủ tướng Israel “rõ ràng được hoan nghênh để phát biểu tại Mỹ. Xét về góc độ an ninh, Mỹ hiện có mối quan hệ chặt chẽ hơn với Israel hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong lịch sử.”
Tuy nhiên, ông Kerry cho biết chính quyền Obama không muốn chứng kiến chuyến thăm Mỹ lần này của ông Netanyahu “bị biến thành một trận đấu bóng mang tính chất chính trị.”
Tuần trước, Cố vấn An ninh Quốc gia của Nhà Trắng, Susan Rice mạnh mẽ chỉ trích việc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu quyết định ngày 3/3 sẽ đọc một bài diễn văn trước lưỡng viện Quốc hội Mỹ về cuộc đàm phán giữa nhóm P5+1 với Iran.
Bà Susan Rice cho rằng quyết định đó của ông Netanyahu đã "tiêm nhiễm" tính chất đảng phái vào mối quan hệ giữa Mỹ với Israel, có nguy cơ gây tổn hại cho mối quan hệ đồng minh lâu đời./.