"Tủ sách tiếng Việt" dành cho người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài là sáng kiến do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài và Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam thực hiện nhằm hưởng ứng Đề án "Ngày Tôn vinh tiếng Việt" của Chính phủ và lan tỏa mạnh mẽ tình yêu tiếng Việt trong cộng đồng kiều bào.
Mới đây, "Tủ sách tiếng Việt" đã được trao giải Giải Nhì hạng mục Sáng kiến sản phẩm có giá trị thông tin đối ngoại tại Lễ trao Giải thưởng Toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ X.
Từ năm 2022, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài và Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã lên phương án xây dựng "Tủ sách tiếng Việt" cho cộng đồng người Việt ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ.
Đại diện Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cùng Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã tham gia các hội thảo, diễn đàn về dạy và học tiếng Việt ở các cộng đồng trên thế giới để khảo sát, nắm bắt nhu cầu học tiếng Việt, xây dựng cơ sở để triển khai sáng kiến "Tủ sách tiếng Việt."
Việc thực hiện mô hình "Tủ sách tiếng Việt" phục vụ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài được triển khai qua ba giai đoạn gồm: giai đoạn thử nghiệm, giai đoạn lập mẫu và giai đoạn triển khai đại trà.
Để xây dựng "Tủ sách tiếng Việt," Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cùng với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài tiến hành khảo sát nhu cầu tại một số địa bàn mẫu, xây dựng danh mục tủ sách cơ bản.
Sau đó, tùy vào từng địa bàn cụ thể, hai bên điều chỉnh danh mục tủ sách cho phù hợp (với xu hướng tăng về số lượng sách và đầu sách) cũng như hướng dẫn quy trình vận hành tủ sách linh hoạt và hiệu quả.
Thông thường, các đầu sách trong "Tủ sách tiếng Việt" gồm nhiều thể loại: tài liệu dạy và học tiếng Việt; truyện tranh cho trẻ em (những câu chuyện phát triển trí tuệ, truyền cảm hứng; truyện khoa học thường thức,…); tài liệu tham khảo, bổ trợ nâng cao (gồm các sách tham khảo giúp nâng cao khả năng đọc hiểu tiếng Việt, đưa người đọc đến với kho tàng văn học dân gian, văn học đương đại của Việt Nam); sổ tay, từ điển tra cứu, tài liệu chuyên khảo về tiếng Việt dành cho những người dạy và nghiên cứu tiếng Việt…
Ngoài ra, "Tủ sách tiếng Việt" cũng được cập nhật, bổ sung liên tục các ấn phẩm, tài liệu mới nhất nhằm đáp ứng nhu cầu học tập, tìm hiểu về Việt Nam ngày càng đa dạng của bà con.
Các "Tủ sách tiếng Việt" được trao tặng là sự kết hợp của nhiều thể loại sách, tài liệu nhằm đáp ứng đa dạng nhu cầu của bà con người Việt Nam ở nước ngoài.
Ngày 20/8/2023, lễ ra mắt "Tủ sách tiếng Việt" đã diễn ra tại Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Fukuoka, Nhật Bản. Tủ sách cung cấp tài liệu cho các bé mới học lớp "Tiếng Việt của em" tại Fukuoka và các giảng viên dạy tiếng Việt nhằm hỗ trợ cộng đồng người Việt tại Nhật Bản giữ gìn và phát huy tiếng mẹ đẻ.
Là tủ sách tiếng Việt đầu tiên dành cho người Việt Nam ở nước ngoài, "Tủ sách tiếng Việt" tại Fukuoka mang lại nhiều lợi ích to lớn cho bà con kiều bào tại đây.
Theo ông Nguyễn Duy Anh, Chủ tịch Hội người Việt Nam tại Fukuoka, Phó Chủ tịch Liên hiệp hội Hội người Việt Nam ở Nhật Bản, tủ sách không chỉ giúp duy trì và phát triển tiếng Việt cho thế hệ trẻ mà còn là cầu nối văn hóa giúp cộng đồng người Việt gắn kết và tự hào về nguồn cội.
Ông Nguyễn Duy Anh khẳng định tủ sách là nguồn tài liệu quý báu, thúc đẩy tình yêu và niềm tự hào về tiếng Việt trong cộng đồng người Việt tại Fukuoka.
Sau 2 năm triển khai, đã có 6 "Tủ sách tiếng Việt" cho người Việt Nam ở nước ngoài được xây dựng tại 5 quốc gia và vùng lãnh thổ có đông cộng đồng người Việt Nam như tại Fukuoka (Nhật Bản), Budapest (Hungary), Đài Loan (Trung Quốc), Paris (Pháp), Prague và Brno (Séc).
Không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển văn hóa đọc và nâng cao khả năng sử dụng tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, "Tủ sách tiếng Việt" còn góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, thúc đẩy các hoạt động giao lưu văn hóa, quảng bá hình ảnh Việt Nam với quốc tế.
Tham dự lễ khai trương "Tủ sách tiếng Việt" tại thủ đô Paris (Pháp) ngày 20/7/2024, bà Lê Thị Thu Hằng - Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài cảm ơn Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã luôn đồng hành cùng Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài trong việc duy trì, dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng người Việt.
Theo Tiến sỹ Phạm Vĩnh Thái - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, nhu cầu xuất bản phẩm tiếng Việt trong cộng đồng ở nước ngoài là rất lớn, ở phạm vi rộng, trong khi hiện tại Nhà xuất bản mới chỉ hỗ trợ được một số địa điểm tập trung đông cộng đồng. Đối tượng người đọc cũng rất đa dạng. Chính vì vậy, khi xây dựng cơ cấu tủ sách, Nhà xuất bản cố gắng đáp ứng nhu cầu của những người đang học tập, giảng dạy và nghiên cứu tiếng Việt nhưng chủ yếu tập trung cho các em nhỏ từ 4 đến 15 tuổi.
"Cùng với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, chúng tôi liên tục lắng nghe các ý kiến phản hồi, tham gia các hội thảo về việc dạy và học tiếng Việt trong cộng đồng trên toàn thế giới… để có thể lựa chọn, bổ sung các đầu sách phù hợp với nhu cầu của bà con.
Việc vận chuyển sách và tủ sách đến các địa điểm ở nước ngoài cũng là một thách thức không nhỏ do thủ tục phức tạp, cần phải tính toán kỹ lưỡng về chi phí, thời gian và đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài cũng như cộng đồng sở tại. Tuy nhiên, với tinh thần trách nhiệm phụng sự vì cộng đồng, sự phối hợp tích cực của cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, chúng tôi đã vượt qua những khó khăn ban đầu và từng bước triển khai sáng kiến này một cách hiệu quả," Tiến sỹ Phạm Vĩnh Thái - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho biết.
Trong gần 70 năm hình thành và phát triển, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam luôn chú trọng và duy trì những chương trình mang tính cộng đồng nhằm đem lại những lợi ích thiết thực cho xã hội. Các sản phẩm của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã gắn bó với biết bao thế hệ học sinh; vượt qua bao khó khăn, vất vả để trở thành người bạn đồng hành với học sinh, giáo viên và bạn đọc mọi vùng miền của Tổ quốc.
Không chỉ vậy, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam còn chủ động tổ chức biên soạn tài liệu dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài; phối hợp cùng Ban Truyền hình đối ngoại (VTV4)-Đài Truyền hình Việt Nam sản xuất chương trình truyền hình dạy tiếng Việt cho trẻ em Việt Nam ở nước ngoài; phối hợp tập huấn, hỗ trợ giáo viên và cung ứng tài liệu dạy tiếng Việt đến với cộng đồng ở nhiều nơi trên thế giới.
Bên cạnh sách giáo khoa, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã và đang biên soạn, xuất bản nhiều tác phẩm phục vụ việc tìm hiểu về văn hóa, địa lý, lịch sử truyền thống... của Việt Nam cũng như phục vụ việc học tập, nghiên cứu, giảng dạy tiếng Việt cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Đồng thời, Nhà xuất bản chủ động triển khai nhiều hoạt động tập huấn, hỗ trợ nghiệp vụ, hỗ trợ sách và thiết bị dạy học cho các học sinh Việt Nam và các cơ sở giáo dục dạy tiếng Việt ở nước ngoài.
Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã xây dựng nền tảng sách điện tử và hướng dẫn sử dụng nền tảng đến đông đảo bà con, hỗ trợ cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có thể truy cập miễn phí vào hệ thống sách giáo khoa theo Chương trình Giáo dục phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam cũng như chương trình dạy tiếng Việt cho trẻ em Việt Nam ở nước ngoài trên truyền hình.
Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cũng tiếp tục triển khai các cấp độ tiếp theo của bộ sách "Chào tiếng Việt" để đảm bảo đầy đủ tài liệu dạy học theo 6 bậc năng lực trong chương trình do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; nghiên cứu một số phương án dạy tiếng Việt cho học sinh Việt Nam, học sinh nước ngoài có mong muốn học tiếng Việt ở một số địa bàn đặc thù; phát triển một hệ sinh thái các sản phẩm có thể hỗ trợ cho công tác dạy, học tiếng Việt tại nước ngoài.
Từ nay đến năm 2030, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam sẽ tiếp tục trao tặng các "Tủ sách tiếng Việt" đến cộng đồng người Việt ở nước ngoài, hướng tới mục tiêu trao tặng tối thiểu 3 tủ sách mỗi năm.
Về những định hướng trong thời gian tới, Tiến sỹ Phạm Vĩnh Thái - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho biết trong thời gian tới, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cường phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài để mở rộng quy mô và nâng cao chất lượng của sáng kiến trao tặng "Tủ sách tiếng Việt" và một số hoạt động khác.
Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2030, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam sẽ tiếp tục trao tặng các "Tủ sách tiếng Việt" đến cộng đồng người Việt ở nước ngoài, hướng tới mục tiêu trao tặng tối thiểu 3 tủ sách mỗi năm.
"Chúng tôi sẽ cố gắng đa dạng hóa nội dung sách, bổ sung thêm các tựa sách mới về ngôn ngữ, văn học, lịch sử, văn hóa, kinh tế-xã hội Việt Nam. Trên cơ sở những sản phẩm đã làm được, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam sẽ đẩy mạnh công tác chuyển đổi số, giới thiệu và hướng dẫn sử dụng hệ sinh thái các sản phẩm số của nhà xuất bản trong quá trình triển khai Tủ sách, tạo thuận lợi cho việc tiếp cận của bà con người Việt Nam ở nước ngoài," Tiến sỹ Phạm Vĩnh Thái nhấn mạnh.
Với những kết quả đã đạt được, "Tủ sách tiếng Việt" đã chứng minh đây là một sáng kiến hữu ích, góp phần gìn giữ và phát triển tiếng Việt trong cộng đồng người Việt trên toàn thế giới./.
Vinh danh sáng kiến Tủ sách tiếng Việt tại Giải thưởng về Thông tin đối ngoại
Việc triển khai Tủ sách Tiếng Việt ở các nước đã trở thành cầu nối để người Việt ở nước ngoài có cơ hội tìm hiểu về đất nước, con người, văn hóa, truyền thống dân tộc, kết nối với cội nguồn.