Trong dòng chảy biến đổi không ngừng của thế giới, Việt Nam đang mạnh dạn bước vào cuộc cách mạng số. Chuyển đổi số đã trở thành mục tiêu chiến lược quốc gia, hứa hẹn thay đổi toàn diện nền kinh tế-xã hội và cuộc sống của người dân.
Tiềm năng từ mô hình kinh doanh mới
Tại hội thảo Chuyển đổi số 2024: Động lực phát triển kinh tế số Việt Nam, ngày 30/9, Tổng Biên tập Báo Đầu tư Lê Trọng Minh nhấn mạnh giữa dòng chảy biến đổi, Việt Nam đang tạo nên những bước chuyển mình mạnh mẽ. Trong đó, việc phát triển số sẽ tạo ra tăng trưởng kinh tế dựa trên yếu tố đầu vào là công nghệ và dữ liệu. Điều này trở thành một trong những phương thức chủ đạo mới để Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, bao trùm, thích ứng và kiên cường trước các thách thức trong thế giới nhiều biến động và khó dự báo trước.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chứng kiến lễ ký thỏa thuận hợp tác về chuyển đổi số
Trước sự chứng kiến của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, Petrovietnam đã ký các Bản ghi nhớ hợp tác với các Tập đoàn Kellogg Brown & Root và GE Digital International LLC (thuộc Tập đoàn GE).
“Kinh tế số sử dụng công nghệ và dữ liệu làm yếu tố đầu vào chính và môi trường số làm không gian hoạt động chính đồng thời sử dụng công nghệ thông tin-viễn thông để tăng năng suất lao động, đổi mới mô hình kinh doanh và tối ưu hoá cấu trúc nền kinh tế,” ông Lê Trọng Minh chia sẻ.
Trước đó, Việt Nam đã đặt mục tiêu đến năm 2025 và 2030, trong đó kinh tế số sẽ đóng góp tương ứng 20% và 30% GDP. Tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10% vào năm 2025, tăng lên gấp đôi vào năm 2030 và nằm trong số 30 quốc gia dẫn đầu về công nghệ thông tin, chỉ số cạnh tranh-đổi mới sáng tạo vào cuối thập kỷ này.
Theo đó, ông Lê Trọng Minh cho rằng các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam cần hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ lớn trên thế giới để nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, tiên phong áp dụng công nghệ mới, mô hình mới vào Việt Nam. Trong các nhiệm vụ, giải pháp tạo nền móng chuyển đổi số, việc phát triển hạ tầng số, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu bùng nổ về kết nối và xử lý dữ liệu có vai trò rất quan trọng.
Trên thực tế, chuyển đổi số đã và đang tạo ra nhiều mô hình kinh doanh mới, phá vỡ những rào cản truyền thống, mang đến cho doanh nghiệp Việt Nam cơ hội phát triển vượt bậc. Thời gian qua, lĩnh vực thương mại điện tử không còn là xu hướng mà đã trở thành kênh phân phối chủ đạo, giúp doanh nghiệp tiếp cận khách hàng trên toàn quốc và quốc tế một cách nhanh chóng, hiệu quả. Bên cạnh đó, hệ thống dữ liệu đã trở thành nguồn tài nguyên có giá trị lớn. Việc khai thác dữ liệu khách hàng giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về nhu cầu, hành vi và sở thích của khách hàng, từ đó đưa ra các chiến lược kinh doanh hiệu quả nhờ vào cá nhân hóa dịch vụ và tối ưu hóa hoạt động. Các công nghệ phân tích dữ liệu như Big Data, AI… được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực từ bán lẻ, tài chính, dịch vụ và sản xuất. Thêm vào đó, chuyển đổi số đã thúc đẩy sự phát triển của các mô hình kinh doanh chia sẻ (như Grab, Gojek, Be…). Ngoài ra, chuyển đổi số đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển các nền tảng công nghệ kết nối người dùng, nhà cung cấp dịch vụ và đối tác. Các nền tảng này có thể bao gồm mạng xã hội, thanh toán điện tử, dịch vụ đặt chỗ, chia sẻ thông tin…
Ông Nguyễn Tuấn Huy, Trưởng ban Chuyển đổi số, Tổng công ty Viễn thông MobiFone, chỉ ra mục tiêu chung của chuyển đổi số là tăng cường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, từ đó tăng năng suất lao động, hiệu suất làm việc và nâng cao chất lượng dịch vụ cho khách hàng. Chuyển đổi số giúp tối ưu hóa các quy trình nghiệp vụ trong tất cả các bộ phận đồng thời loại bỏ các công việc không đem lại giá trị cho doanh nghiệp.
"Chuyển đổi số không đơn thuần là việc dùng công nghệ số vào các hoạt động kinh tế-xã hội mà còn là quá trình xác lập một phương thức sản xuất mới tiên tiến hiện đại. Trong đó AI, IOT, Big Data, Cloud… đang trở thành những công cụ sản xuất quan trọng trong nhiều ngành nghề, lĩnh vực. Dữ liệu là ‘xăng’, AI giống như là ‘cỗ xe’ và con người là những tài 'xế tài' năng lái cỗ xe này đi vào kỷ nguyên phát triển mới," ông Nguyễn Tuấn Huy chia sẻ về tầm nhìn của kinh tế số.
Theo đó, ông Nguyễn Tuấn Huy chia sẻ MobiFone đang nỗ lực trong hành trình chuyển đổi số, từ nhà mạng truyền thống trở thành công ty công nghệ. Hiện nay, trung tâm công nghệ thông tin của MobiFone có khoảng 500 người, trung tâm kinh doanh công nghệ số tại các tỉnh, thành phố. Hiện, công ty này đã có hơn 20.000 khách hàng doanh nghiệp trong nước, trong đó có nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong đó, công ty đang cung cấp hai giải pháp được đánh giá là nền tảng chuyển đổi số quốc gia tiềm năng, là nền tảng họp trực tuyến Meet và nền tảng giáo dục số Moocs.
Cơ hội từ mạng 5G
Chuyển đổi số không chỉ mang đến những mô hình kinh doanh mới mà còn mở ra không gian phát triển mới cho Việt Nam, tạo động lực cho sự phát triển bền vững và nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Nhấn mạnh về hạ tầng mạng 5G sẽ là động lực phát triển kinh tế số, bà Rita Mokbel, Chủ tịch Ericsson Việt Nam, chia sẻ về những bước tiến của Việt Nam từng bước xây dựng hạ tầng số hiện đại để hỗ trợ 5G. Dấu ấn quan trọng là việc đấu giá các băng tần 5G gần đây từ Bộ Thông tin và Truyền thông. Theo đó, các băng tần 2600 MHz và 3700 MHz đã được cấp phép, đánh dấu những bước tiến quan trọng trong hành trình này.
"Nhằm khai thác tối đa tiềm năng của 5G, sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhà mạng và các nhà cung cấp công nghệ là vô cùng quan trọng, từ đó xây dựng nền tảng vững chắc, giúp Việt Nam tiến xa trên con đường trở thành cường quốc về kinh tế số," bà Rita Mokbel chỉ ra vai trò của hợp tác quốc tế trước những đòi hỏi từ thực tiễn.
Theo đó, bà Rita Mokbel chia sẻ Ericsson cam kết là đối tác tin cậy của Việt Nam trong hành trình số hóa suốt nhiều năm qua. Cụ thể, từ năm 2019 đến nay, Ericsson đã tham gia vào các dự án thử nghiệm 5G với các nhà mạng viễn thông trong nước, qua đó hiểu rõ tiềm năng và nhu cầu của thị trường Việt Nam.
“Hiện nay, Ericsson được công nhận là một trong những nhà phát triển dẫn đầu về 5G với việc triển khai 166 mạng 5G đang hoạt động (trong tổng số 320 mạng 5G được triển khai trên toàn thế giới). Với kinh nghiệm toàn cầu và vị thế dẫn đầu trong việc triển khai mạng 5G, Ericsson sẵn sàng để hỗ trợ việc thương mại hóa 5G tại Việt Nam," bà Rita Mokbel nói.
Theo bà Rita Mokbel, mạng 5G sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy Công nghiệp 4.0, thu hút đầu tư nước ngoài và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam. Cụ thể, 5G có tiềm năng trở thành một nhân tố chuyển đổi quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp, cho phép tự động hóa, nâng cao năng suất và tối ưu hóa quản lý tài nguyên. Theo đó, các ngành được hưởng lợi nhiều nhất, như sản xuất, logistics và thành phố thông minh... Nhìn chung, mạng 5G sẽ là công cụ quan trọng để Việt Nam đạt được mục tiêu xây dựng nền kinh tế số, dự kiến sẽ đóng góp 20% GDP của đất nước vào năm 2025.
Ở khía cạnh khác, các diễn giả chỉ ra vai trò của trí tuệ nhân tạo (AI) trong chuyển đổi số. Trong bối cảnh mới, công nghệ đang không ngừng phát triển và trí tuệ nhân tạo có vị thế tái định hình cách thức hoạt động, tương tác và đổi mới trong các doanh nghiệp.
Chia sẻ lịch sử 10 năm của Grab tại Việt Nam, ông Alejandro Osorio, Giám đốc điều hành, Grab Việt Nam cho biết doanh nghiệp đã có sự chuyển đổi và chấp nhận nhanh chóng đối với các dịch vụ số trong những năm qua. Và tương lai, Grab nhận định có nhiều việc phải làm để thúc đẩy nhiều hơn nữa việc áp dụng, thúc đẩy nhiều hơn nữa sự thâm nhập, không chỉ ở các thành phố chính (như Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội) mà còn ở các tỉnh, thành phố khác trên toàn quốc. Hiện nay, tiềm năng là rất lớn nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm để nâng cao nhận thức cũng như tạo lòng tin, giúp những người ít am hiểu và nhận thức về công nghệ hiểu được những lợi ích mà họ có thể nhận được từ một nền kinh tế số.
Đề xuất cho Việt Nam, ông Alejandro Osorio kiến nghị cần có môi trường thân thiện hơn đối với các dịch vụ số. Trước đó, Chính phủ đã đặt số hóa là ưu tiên hàng đầu trong các chương trình nghị sự và luồng công việc rất rõ ràng đối với từng bộ, ngành. Tuy nhiên, công nghệ đang phát triển rất nhanh và nền kinh tế số cũng đang đổi mới “chóng mặt.” Do đó, các cấp quản lý cần bổ sung những chính sách cũng như môi trường (kiểu sandbox) để đón nhận các công nghệ tiềm năng mới khi chúng xuất hiện. Thêm vào đó, các cấp quản lý cần thường xuyên xem xét và đánh giá lại các chính sách hiện có. Bởi, công nghệ tiến bộ và các dịch vụ số đổi mới và tiến lên, sẽ đòi hỏi phải có hệ thống luật pháp và quy định phù hợp với thời đại.
Nhận định chuyển đổi số, kinh tế số, thị trường số, đặc biệt là sự phát triển của AI tại Việt Nam sẽ phát triển như “vũ bão” trong vài năm tới. Ông Hoàng Viết Tiến, Phó Tổng Thư ký, Hội Truyền thông số Việt Nam, chia sẻ với sự phát triển đó, Việt Nam cần có nền tảng số, đặc biệt là các giải pháp hỗ trợ phát triển hạ tầng số, trong đó cần chú trọng đến đào tạo, giáo dục và người dùng cuối.
"Để triển khai chuyển đổi số và hạ tầng số trong giai đoạn mới cần sự tham gia của tất cả các bên. Trong đó, người tiêu dùng cuối cần có sự đào tạo. Và, đơn vị cung cấp giải pháp-hạ tầng cần đưa ra các giải pháp thân thiện với người dùng. Cơ quan quản lý Nhà nước cần ban hành các nghị định thông tư, hướng dẫn cụ thể và phù hợp," ông Hoàng Viết Tiến nói.
Các chuyên gia cho rằng với sự quyết tâm của Chính phủ và sự đồng lòng của các doanh nghiệp và sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế, Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số, tận dụng tối đa cơ hội từ cuộc cách mạng công nghệ 4.0, góp phần thực hiện mục tiêu trở thành một quốc gia số, ổn định và thịnh vượng./.