"Quả ngọt" của HLV Martinez khi nắm đội tuyển Bỉ. (Nguồn: Talksports)Tháng 11 năm ngoái, Bỉ đá giao hữu với Mexico ở thủ đô Brussels (Bỉ). Với những ngôi sao trong đội hình, Bỉ nhanh chóng kiểm soát trận đấu mà không gặp khó khăn. Thế nhưng, sau hai lần vươn lên dẫn trước, đội chủ nhà để Mexico gỡ hoà và kết thúc trận đấu với tỷ số 3-3. Có lẽ, với những ai theo dõi trận đấu ở sân King Baudouin, họ không thấy được hình bóng của đội tuyển được dự đoán là một trong những ứng viên vô địch World Cup 2018.
Sau trận đấu, tiền vệ Kevin de Bruyne chỉ trích mạnh mẽ chiến thuật của Bỉ. Luẩn quẩn ở khu vực giữa sân, thiếu sáng tạo trong thế trận tấn công và phải pressing quá nhiều đã dẫn tới một kết quả không mong muốn và khiến De Bruyne cùng nhiều đồng đội không biết xoay sở thế nào để hạ gục Mexico. Ngôi sao của câu lạc bộ Manchester City từng nói: "Mexico rõ ràng chơi chiến thuật hơn. Hệ thống của họ bố trí 5 hậu vệ đứng sâu ở phần sân nhà còn chúng tôi thì chỉ tập trung ban đập ở phần giữa sân. Hãy nhìn thử vào những tài năng mà Bỉ đang có. Dĩ nhiên, chúng tôi cần phải bảo đảm thế trận phòng ngự song tuỳ tình huống, đội cũng cần có thêm các cầu thủ tấn công. Chừng nào đội chưa có được 1 hệ thống chiến thuật tốt, chúng tôi sẽ còn gặp khó khăn trước những đội bóng chơi như kiểu của Mexico".
Rõ ràng, lời phàn nàn của De Bruyne được xem là thông điệp gửi tới huấn luyện viên Roberto Martinez. Dù cho đã giúp Bỉ dễ dàng giành vé dự World Cup 2018 sau chiến dịch vòng loại khu vực châu Âu song việc "Quỷ Đỏ" chưa định hình được lối chơi rõ nét là điều còn thiếu của chiến lược gia người Tây Ban Nha này. Tất nhiên, với 1 đội bóng nhiều sao như Bỉ, ghép để họ ra sân cùng vận hành chiến thuật là điều không khó. Nhưng nhiệm vụ chính với cựu huấn luyện viên của Everton là làm sao có thể "xoay" được tất cả các cầu thủ cùng nhìn một hướng.
"Quả ngọt" về sự đoàn kết
Trong tối 7/7 ở thành phố Kazan, Bỉ cuối cùng cũng đã tìm thấy sức mạnh của mình. Chiến thắng 2-1 đã đưa đội bóng châu Âu lần đầu tiên vào tới vòng Bán kết World Cup sau 32 năm. Trong chiến thắng này, nổi rõ lên nhất là tinh thần thi đấu của cả tập thể, gồm những cầu thủ sẵn sàng thi đấu cho nhau và vì nhau. Các tuyến của Bỉ được kết nối tốt với hàng tiền vệ, trong khi hàng phòng ngự cũng luôn là nơi phát động nhanh những đường phản công. Trong trận đấu đó, mỗi khi bóng được đưa tới De Bruyne, Romelu Lukaku hay Eden Hazard, các cơ hội ăn bàn đều có thể xảy đến. Chiến thắng trước Brazil đã đưa Bỉ vào gặp Pháp ở vòng Bán kết, một giấc mơ có hậu đang chờ đợi "Quỷ Đỏ".
Vậy điều gì đã "xoay chuyển" tuyển Bỉ trong 8 tháng qua. Điều có thể nhận thấy rõ ràng nhất chính là cách vận hành chiến thuật trên sân của Bỉ. Khi có bóng, sơ đồ chiến thuật được dùng sẽ là 3-4-3 và khi mất bóng, sơ đồ chuyển về 4-3-3 để gia cố hàng phòng ngự. Đây là điều đã được hậu vệ cánh Thomas Meunier - người đã phải đối diện với trục tấn công chính bên cánh trái của Brazil gồm Neymar, Coutinho và Marcelo, thừa nhận. Anh cho biết: "Chúng tôi đã tổ chức các sơ đồ chiến thuật hiệu quả. Tôi luôn nhận được sự hỗ trợ từ Marouane Fellaini rồi Toby Alderweireld. Chúng tôi biết họ tấn công rất mạnh bên cánh trái và chúng tôi đã hoàn thành nhiệm vụ".
Dĩ nhiên, để các cầu thủ có thể linh hoạt thay đổi sơ đồ chiến thuật tuỳ vào tình huống trên sân không phải là việc có thể làm xong trong giai đoạn ngắn. Theo nhiều đánh giá, huấn luyện viên Martinez đã mất gần 2 năm qua để thay đổi văn hóa chơi bóng của nhiều cầu thủ dưới quyền ông. Đơn giản, chiến lược gia này đã phải hướng dẫn lại thay vì huấn luyện, ông trao cho họ những phương thức để giải quyết các vấn đề trên sân. Nhờ vậy, Bỉ đang có chiến dịch World Cup 2018 thành công hơn hẳn chiến dịch Euro 2016 dưới thời huấn luyện viên Marc Wilmots.
[Kevin De Bruyne - Chìa khóa mang đến thành công cho tuyển Bỉ]
Tại Pháp, trong 4 ngày chuẩn bị cho cuộc đấu với xứ Wales ở vòng Tứ kết Euro 2016, chuyên gia phân tích qua video của đội - ông Herman de Landtsheer đã cung cấp báo cáo về các mối nguy hiểm từ những tình huống cố định của đối thủ. Tuy nhiên, không ai trong số những cầu thủ của Bỉ quan tâm tới cách phòng ngự chống lại kiểu xếp hàng đá phạt như trò "rồng rắn lên mây" của xứ Wales. Và thực tế trên sân, không lâu sau giờ nghỉ giải lao, Ashley Williams đã lập công, mở ra chiến thắng 3-1 cho xứ Wales. Đây rõ ràng là một trận thua đầy tủi hổ của Bỉ. Các nguồn tin nội bộ tiết lộ rằng huấn luyện viên Wilmots không có những phương án phòng ngự hiệu quả trước khả năng không chiến của đối phương. Ông chỉ đơn giản là đưa một cầu thủ có ngoại hình to lớn như Yannick Carrasco vào đá với Marouane Fellaini và hối thúc các học trò "chơi nhiệt hơn".
Và khi huấn luyện viên Wilmots bị sa thải và ông Martinez được lựa chọn, công việc của chiến lược gia này không chỉ là xây đắp lên một đội bóng mà còn phải lựa chọn lại những mảnh ghép và tìm ra phương hướng phát triển toàn diện. Trong khi huấn luyện viên Wilmots có xu hướng gọi tất cả những ngôi sao danh tiếng của Bỉ lên tuyển thì ông Martinez lại muốn những cầu thủ có khát khao thực sự. Trên thực tế, có nhiều ngôi sao của Bỉ đang làm việc với các huấn luyện viên danh tiếng ở cấp câu lạc bộ. Vì vậy, việc họ có quá nhiều "kiến thức" về chiến thuật hay cách chơi là điều không lạ nên huấn luyện viên Martinez cần những người sẵn sàng hy sinh, để cùng ông tìm ra sự cân bằng giữa tấn công và phòng ngự cho Bỉ.
Trong thời gian qua, huấn luyện viên Martinez đã nghiên cứu kỹ lưỡng và các đối thủ và chuẩn bị những buổi tập xoay quanh các phương án tấn công hay phòng thủ cho từng kiểu đội. Kế hoạch cho trận gặp Brazil rõ ràng đã được nhắm đến vào hành lang trái - nơi Marcelo có xu hướng dâng cao dẫn tới một không gian đủ lớn để các cầu thủ Bỉ khai thác trong trường hợp đưa được quả bóng nhanh vào khu vực này. Các bài tập tấn công bên cánh phải, nơi Lukaku có nhiệm vụ "đè" cặp tiền vệ trung tâm Brazil còn các cầu thủ còn lại đưa quả bóng nhanh ra cánh phải cho Hazard hoặc De Bruyne, đã được tổ chức trong 2 ngày tập kín trước trận Brazil.
Tiền vệ Alderweireld tiết lộ: "Mỗi huấn luyện viên đều có phương pháp riêng. Giờ đây, cả đội phải ngồi phân tích các trận đấu của đối thủ để phát hiện xem đâu là yếu điểm của họ. Chúng tôi thường thảo luận về chiến thuật và triển khai tập trong các buổi tập kín. Chúng tôi có định hướng rõ ràng và biết rõ mình cần làm gì. Sau đó, một vấn đề khác là triển khai những gì đã tập trong trận đấu".
Sự tập trung vào chiến thuật của huấn luyện viên Martinez đã cho phép Bỉ có thể triển khai nhiều loại đội hình dựa vào tình huống trên sân. Người được hưởng lợi và thể hiện rõ nhất chính là Kevin De Bruyne. Trong trận đấu gặp Nhật Bản, sau khi để thua 0-2, huấn luyện viên Martinez buộc phải đẩy De Bruyne chơi cao và dùng Fellaini và Chadli cho nhiệm vụ phòng ngự. Từ đây, De Bruyne đã toả sáng và trong trận gặp Brazil, chính một pha phản công mẫu mực hướng sang bên cánh phải đã giúp ngôi sao này có được bàn thắng quan trọng. Đây là một tình huống tổ chức phản công mất có 17 giây sau khi Brazil thực hiện đá phạt góc.
Với việc vào tới vòng Bán kết sau hàng chục năm chờ đợi, cả nước Bỉ đang nín thở chờ đợi những bước chân của cầu thủ nhà trong trận đấu tới với Pháp. Có lẽ họ cũng không ngờ được rằng quyết định bổ nhiệm ông Martinez còn gây xôn xao dư luận trước kia nay đang giúp "Quỷ Đỏ" đứng trước cơ hội lớn. Trong một kỳ World Cup không có Italy hay Hà Lan, rồi Argentina, Brazil, Tây Ban Nha, Đức và Uruguay đều đã chia tay, lịch sử bóng đá có thể chứng kiến 1 cái tên mới lên ngôi và thậm chí là 1 quyền lực thống trị mới trên bản đồ bóng đá thế giới./.
