Ngày càng có nhiều các sản phẩm thực phẩm, đồ uống ít đường, không đường có mặt trên thị trường. Sự đa dạng này giúp người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn hơn, tạo ra xu hướng, thói quen sử dụng các sản phẩm dinh dưỡng lành mạnh.
Xu hướng giảm đường trong ăn uống
Tại toạ đàm chuyên đề "Xu hướng sử dụng thực phẩm và đồ uống có đường trên thế giới và tại Việt Nam," Tiến sỹ, bác sỹ Bùi Thị Mai Hương, Phó Giám đốc Trung tâm dịch vụ Khoa học kỹ thuật dinh dưỡng, thực phẩm (Viện Dinh dưỡng quốc gia) cho biết sử dụng nhiều đường có tới 45 tác hại đối với cơ thể, tập trung vào các bệnh về răng miệng, béo phì; béo phì dẫn đến bệnh về tim, các vấn đề về khớp, huyết áp cao... Thế nhưng theo khảo sát, mức tiêu thụ đường trung bình của người Việt Nam là 46,5g/ngày, cao hơn rất nhiều so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (25g/ngày).
Theo bà Mai Hương, chế độ ăn nhiều đường có thể dẫn đến lượng glucose dư thừa trong não và các nghiên cứu đã liên kết lượng glucose dư thừa với trí nhớ và các khiếm khuyết về nhận thức. Đặc biệt, một lý do khác khiến đường có hại cho não là vì nó ảnh hưởng đến một số chất dẫn truyền thần kinh, có thể dẫn đến nghiện đường.
Hiện nay, bệnh mãn tính không lây đang ngày càng trẻ hóa do thói quen sử dụng thực phẩm nhiều đường, nhiều muối. Ăn nhiều đường có hại cho sức khỏe nên WHO đã có khuyến cáo giảm lượng đường tự do hấp thụ ở mọi lứa tuổi để bảo vệ sức khỏe. Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo nữ không ăn uống quá 5 thìa càphê đường/ngày.
Đưa ra lời khuyên, bà Mai Hương chia sẻ nên giảm lượng đường thêm vào đồ uống và thực phẩm bao gồm ngũ cốc, cà phê, trà hoặc lựa chọn thực phẩm không đường, giảm đường để giảm dần lượng đường cho đến khi thích nghi. Các loại đồ uống không đường khác có hương vị có thể là lựa chọn tốt.
Những vấn đề về sức khoẻ đã khiến người tiêu dùng hiện đại đang có xu hướng thay đổi về thói quen lựa chọn thực phẩm, đồ uống. Bà Nguyễn Quỳnh Vân, Viện phó Viện Dinh dưỡng TH (Tập đoàn TH) cho biết sau đại dịch COVID-19 người tiêu dùng đặc biệt quan tâm tới các yếu tố liên quan đến sức khoẻ, trong đó những vấn đề quan tâm hàng đầu gồm: Sức khoẻ tim mạch, quản lý cân nặng, sức khoẻ xương khớp, tăng sức đề kháng và sức khoẻ tinh thần. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các thành phần dinh dưỡng trong thực phẩm và có xu hướng giảm đường để tốt cho sức khoẻ.
Tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam tăng mạnh ở mức cảnh báo
Theo bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm, tiêu thụ nhiều đồ uống có đường được xác định là một trong những nguyên nhân gây ra thừa cân, béo phì và các rối loạn chuyển hóa cả ở người trưởng thành và trẻ em.
“Để đáp ứng xu hướng tiêu dùng tốt cho sức khoẻ, Tập đoàn TH đã không ngừng sáng tạo các sản phẩm không bổ sung đường, giảm lượng đường bổ sung, góp phần cân chỉnh thói quen tiêu dùng. Trong những năm gần đây, Tập đoàn TH đã cho ra mắt các sản phẩm sữa hạt dùng chất ngọt từ quả chà là, sữa chua ít đường, sữa chua không đường, sữa không bổ sung đường tinh luyện...,” bà Quỳnh Vân cho hay.
Sẽ bắt buộc phải ghi thành phần đường trên nhãn
Trong xu hướng ngày càng quan tâm đến vấn đề dinh dưỡng trong thực phẩm, đồ uống, bà Mai Hương đã đưa ra lời khuyên rằng người tiêu dùng nên mua sắm một cách khôn ngoan bằng cách so sánh nhãn thực phẩm dinh dưỡng và chọn các sản phẩm có lượng đường bổ sung thấp nhất.
Việc quy định rõ thành phần dinh dưỡng trên dán nhãn đang góp phần quan trọng trong việc lựa chọn sản phẩm, thay đổi xu hướng tiêu dùng. Tại Singapore, Chính phủ Singapore quy định rất chặt chẽ, tất cả đồ uống bán ra tại nước này sẽ được xếp hạng theo hàm lượng đường trên nhãn sản phẩm. Trên nhãn đồ uống sẽ phân loại thực phẩm từ hạng A đến D, trong đó D có lượng đường không tốt cho sức khỏe nhất và bị cấm quảng cáo. Đây là giải pháp để Singapore để hạn chế lượng đường tiêu thụ trên toàn quốc và nâng cao nhận thức, cải thiện thói quen sinh hoạt của người dân.
Ông Argyal Mandal, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Sữa TH cho biết chính cảm giác khi uống sản phẩm có nhiều đường sẽ muốn sử dụng nhiều hơn đã khiến nhiều ngành công nghiệp, doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm sử dụng nhiều đường để tăng sức hấp dẫn với người tiêu dùng. Do đó, các thông tin về việc bổ sung đường trên nhãn sản phẩm cần được quy định để người tiêu dùng khi sử dụng được cảnh báo về cách sản phẩm bổ sung thêm đường. Đã đến lúc, Việt Nam cần có sự can thiệp về các chính sách để ưu tiên phát triển các sản phẩm dinh dưỡng tốt cho sức khoẻ.
Đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao về dinh dưỡng trong thực phẩm, đồ uống, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 29/2023/TT-BYT hướng dẫn nội dung, cách ghi thành phần dinh dưỡng, giá trị dinh dưỡng trên nhãn thực phẩm. Theo đó, nước giải khát, sữa chế biến cho thêm đường và thực phẩm cho thêm đường phải thực hiện ghi 5 thành phần dinh dưỡng (năng lượng, chất đạm, carbohydrat, chất béo, natri) và đường tổng số. Chậm nhất đến ngày 31/12/2025, việc ghi thành phần dinh dưỡng, giá trị dinh dưỡng, trong đó có lượng đường trên nhãn phải được thực hiện.
Không chỉ quy định về việc ghi hàm lượng đường trên dán nhãn, các quy định pháp luật còn tiến tới hạn chế người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm bổ sung nhiều đường. Dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đang xây dựng đã đưa ra đề xuất bổ sung đồ uống có đường theo tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào nhóm đối tượng chịu thuế thuế tiêu thụ đặc biệt.
Cùng với sự thay đổi của người tiêu dùng, doanh nghiệp thì các quy định pháp luật đang được điều chỉnh sẽ góp phần thúc đẩy xu hướng tiêu dùng thực phẩm, đồ uống lành mạnh, tốt cho sức khoẻ./.
