Sáng 21/4, tại Trụ sở Chính phủ, Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ đã làm việc với các bộ, ngành, các tập đoàn, tổng công ty nhằm đánh giá tình hình thực hiện nhiệm vụ xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án, doanh nghiệp thuộc ngành Công Thương. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác chủ trì cuộc họp.
189 nhiệm vụ để xử lý 12 dự án yếu kém
Theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ xử lý tồn tại, yếu kém của một số doanh nghiệp ngành Công Thương,đã giao các bộ, ngành báo cáo đầy đủ, khách quan về 12 dự án thua lỗ, kém hiệu quả. Đó là 4 dự án phân đạm gồm: đạm Ninh Bình, phân đạm Hà Bắc, DAP Đình Vũ, DAP Lào Cai; 3 dự án sản xuất nhiên liệu sinh học gồm Dung Quất, Phú Thọ, Bình Phước; 2 dự án đầu tư sản xuất thép là dự án liên doanh giữa đối tác tuyển quặng mỏ Quý Sa và Nhà máy Gang thép Lào Cai, dự án mở rộng giai đoạn 2 của Nhà máy Gang thép Thái Nguyên; Nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ, bột giấy Phương Nam và đóng tàu Dung Quất.
[Vinachem: Bốn doanh nghiệp có vốn hàng nghìn tỷ đồng đang thua lỗ]
Theo báo cáo, tổng số nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Trưởng Ban Chỉ đạo Vương Đình Huệ đã giao cho các bộ, ngành, tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp liên quan đến xử lý 12 dự án yếu kém thuộc ngành công thương từ ngày 13/12/2016 đến ngày 14/4/2017 là 189 nhiệm vụ. Trong đó, Bộ Công Thương, các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp, Chủ đầu tư dự án được giao 120 nhiệm vụ; các bộ, ngành, cơ quan có liên quan được giao 69 nhiệm vụ. Qua rà soát, đến nay, 120 nhiệm vụ đã hoàn thành; 54 nhiệm vụ chưa hoàn thành nhưng trong hạn và 15 nhiệm vụ đã quá hạn nhưng chưa hoàn thành.
Trong các nhiệm vụ quá hạn, chưa hoàn thành, Bộ Công Thương có hai nhiệm vụ; Tập đoàn Hóa chất Việt Nam 4 nhiệm vụ; Tổng công ty Thép Việt Nam hai nhiệm vụ và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam một nhiệm vụ; Bộ Tài chính hai nhiệm vụ; Thanh tra Chính phủ hai nhiệm vụ; Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (SBIC) thuộc Bộ Giao thông Vận tải hai nhiệm vụ.
Nêu rõ quan điểm Tổ công tác có trách nhiệm đôn đốc các nhiệm vụ của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao cho các bộ, ngành liên quan đến đánh giá thanh, kiểm tra 12 dự án, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng khẳng định không phải Tổ công tác thanh tra các tập đoàn. Bộ trưởng đề nghị các bộ, tập đoàn, tổng công ty báo cáo tiến độ cụ thể để Tổ công tác báo cáo Thủ tướng tại phiên họp Chính phủ tháng 4/2017 với tinh thần khẩn trương hoàn thành quyết liệt nhiệm vụ Thủ tướng giao cho Ban Chỉ đạo để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội. Đây là vấn đề dư luận xã hội quan tâm, cần đánh giá trách nhiệm của tổ chức, cá nhân.
Chậm do vướng mắc
Tại buổi làm việc, các bộ, ngành, tập đoàn, tổng công ty đã báo cáo về các nhiệm vụ quá hạn mà chưa hoàn thành. Nêu khó khăn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng cho biết, nhiều nội dung nhiệm vụ có tính chất phức tạp. Đặc biệt, là các nhiệm vụ làm rõ và xử lý dứt điểm các tranh chấp, vướng mắc liên quan đến các gói thầu thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình ( EPC) và công tác quyết toán dự án.
Giải trình về hai nhiệm vụ quá hạn, chưa hoàn thành, Thứ trưởng Cao Quốc Hưng cho biết, việc lựa chọn đơn vị tư vấn độc lập đánh giá Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy Giang thép Thái Nguyên có điểm vướng mắc. “Bộ không rõ việc lựa chọn nhà thầu được thực hiện theo hình thức chỉ định thầu (kể cả với giá trị gói thầu trên 500 triệu đồng) hay áp dụng theo Điều 26 Luật Đầu thầu”, ông Hưng nêu và cho biết đã xin ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ. Ngày 5/4, Văn phòng Chính phủ đã truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng về vấn đề này và Bộ sẽ hoàn thành nhiệm vụ này trước ngày 30/6.
Đối với nhiệm vụ thẩm định, xác định dự án giá trị của dự án mở rộng giai đoạn 2 nhà máy Giang thép Thái Nguyên, Thứ trưởng Hưng “hứa” Bộ sẽ hoàn thành trước ngày 30/7. Thứ trưởng khẳng định Bộ đã báo cáo kiểm điểm kỹ, trong đó có quy trách nhiệm tập thể, cá nhân rõ ràng đầy đủ liên quan đến 12 dự án này.
Lý giải việc chậm hoàn thành nhiệm vụ quyết toán hợp đồng EPC tại Nhà máy Phân đạm Hà Bắc, Chủ tịch Hội đồng thành viên Vinachem Nguyễn Anh Dũng thông tin, Tập đoàn đã triển khai việc quyết toán từ năm 2016, song do khối lượng công việc lớn, nhiều vướng mắc nên đến nay chưa hoàn thành. Vướng mắc lớn nhất trong quá trình quyết toán tại dự án này được ông Dũng chỉ ra là hầu hết các nhà máy đã vận hành, bàn giao rồi nhưng hồ sơ thủ tục để quyết toán được hợp đồng EPC còn vướng. Hồ sơ nghiệm thu theo từng giai đoạn là đầy đủ, nhưng để gom lại thành hồ sơ để có thể quyết toán hoàn chỉnh vẫn còn nhiều thủ tục và đang gặp khó khăn. Tập đoàn đã có văn bản xin Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ được lùi thời hạn thực hiện nhiệm vụ này đến hết tháng 9/2017.
Thứ trưởng Cao Quốc Hưng cho hay, nếu xử lý nhanh, gấp hợp đồng EPC tại các dự án thuộc Vinachem nói chung, dự án Nhà máy Phân đạm Hà Bắc nói riêng, chỉ có cách bán đi, nhưng hướng xử lý này không được. Bộ sẽ rà soát và đốc thúc chỉ đạo sát Vinachem xử lý các nhiệm vụ này.
Đề cập tới nhiều dự án đắp chiếu, tang thương nhất là có nhà máy đầu tư xong bán sắt vụn, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Trọng Thừa cho rằng, một số trường hợp cụ thể cần có cơ chế, chính sách tháo gỡ, xử lý các hợp đồng pháp lý có yếu tố nước ngoài, đưa các dự án vào hoạt động sớm.
Xử lý dứt điểm tồn tại
Nhắc lại tinh thần chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ trong xử lý dứt điểm những tồn tại tại các dự án thua lỗ nghìn tỷ, là không gia hạn thêm thời gian cho các nhiệm vụ đã giao, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu rõ việc kéo dài quyết toán là không ổn, không quyết toán xong hợp đồng EPC, không thể triển khai các công việc tiếp theo. Bộ trưởng đề nghị Bộ Công Thương, Vinachem đốc thúc các đơn vị, Ban quản lý dự án Nhà máy phân đạm Hà Bắc sớm hoàn thành.
Trong 12 dự án trên, có 6 dự án ký hợp đồng tổng thầu EPC. Phân tích nguyên nhân chậm của các hợp đồng EPC, Bộ trưởng cho rằng nguyên nhân căn cơ là chưa thực hiện hết nhiệm vụ của hợp đồng EPC, các nội dung nhiệm vụ hai bên đã ký tổng thầu nhưng chưa hoàn thành. Trong quá trình thực hiện có điều chỉnh về tổng mức đầu tư thiết bị, điều chỉnh tiến độ từng giai đoạn, nhưng các công đoạn này làm không chặt chẽ, thiếu thủ tục nên khi tổng quyết toán không thực hiện được.
“Tổng quyết toán cao hơn thực tế rất nhiều... Có dự án âm cả vốn sở hữu. Có dự án lỗ lũy kế lớn hơn vốn chủ sở hữu nhiều, chưa nói đến nợ phải trả,” Bộ trưởng nói.
Theo Bộ trưởng, tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là quyết tâm tạo điều kiện thuận lợi nhất về cơ chế, kể cả bảo hộ cho sản xuất trong nước, điều chỉnh thuế… để các nhà máy hoạt động trở lại. Nếu không hoạt động trở lại được, phải có phương án xử lý.
Bộ Công Thương đã có báo cáo từng phương án của từng nhà máy. Có những dự án đặt phương án phá sản, có những dự án đặt phương án là bán. Muốn thực hiện được, dứt khoát phải hoàn thành quyết toán… Phá sản cũng phải quyết toán được và phải có kiểm toán, Bộ trưởng khẳng định rõ.
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu rõ, trong xử lý vướng mắc, ngay cả vấn đề tăng vốn đầu tư, cần phải có đánh giá toàn bộ tổng thể dự án, thiết bị, công nghệ, tài chính, quản trị... Trong 15 nhiệm vụ quá hạn, yêu cầu các doanh nghiệp, Bộ Công Thương phải đưa ra kế hoạch chi tiết, cụ thể. Tổ công tác của Bộ Công Thương phải xuống thường xuyên xuống kiểm tra, thúc đẩy.
Bộ trưởng cho hay, các kiến nghị của tập đoàn, tổng công ty liên quan đến sự phối hợp của các bộ, ngành, Văn phòng Chính phủ sẽ có trách nhiệm đôn đốc; đề nghị c ác bộ, ngành, cơ quan nghiêm túc triển khai thực hiện các nhiệm vụ mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao trong xử lý 12 dự án. Nếu không thực hiện được là gây khó khăn cho các tập đoàn, tổng công ty.
Tại buổi làm việc, Tổ công tác đã rà soát 54 nhiệm vụ trong hạn lãnh đạo Chính phủ đã giao cho các bộ, ngành, tập đoàn, tổng công ty liên quan đến 12 dự án trên./.