Lực lượng cứu hộ chuyển nạn nhân ra khỏi đống đổ nát sau trận động đất tại tỉnh Idlib, Syria ngày 6/2/2023. (Ảnh: AFP/TTXVN)Rạng sáng 6/2, một trận động đất có độ lớn 7,8 với tâm chấn ở độ sâu 17,9km đã làm rung chuyển và làm sập nhiều tòa nhà ở miền Trung Thổ Nhĩ Kỳ và miền Tây Bắc Syria.
Tính đến tối 6/2 (giờ Việt Nam), trận động đất đã khiến 2.316 người thiệt mạng và hàng nghìn người bị thương.
Số nạn nhân thương vong sẽ còn tăng mạnh khi lực lượng cứu hộ đang ra sức tìm kiếm người bị nạn trong những đống đổ nát.
Kể từ năm 1960, thế giới đã trải qua nhiều trận động đất kinh hoàng. Gần đây nhất là tại Afghanistan, vào sáng 22/6/2022, một trận động đất có độ lớn 6,1 làm rung chuyển khu vực cách thành phố Khost - gần biên giới Pakistan, 44km về phía Tây Nam.
Tâm chấn của trận động đất ở độ sâu 50,83km khiến hơn 1.000 người thiệt mạng, 3.000 người bị thương và 10.000 ngôi nhà bị phá hủy.
Vào ngày 14/8/2021, một trận động đất có độ lớn 7,2 đã làm rung chuyển miền Tây Haiti, làm ít nhất 304 người thiệt mạng, hàng trăm người bị thương và mất tích, phá hủy khoảng 950 ngôi nhà, 7 nhà thờ, 2 khách sạn và 3 trường học.
Trước đó, tại Indonesia, vào tháng 9/2018, một trận động đất có độ lớn 7,5 kéo theo sóng thần đã xảy ra ở thành phố Palu, nằm trên đảo Sulawesi của Indonesia, cướp đi sinh mạng của hơn 4.300 người.
Trận động đất này còn “nuốt chửng” hàng nghìn ngôi nhà và các tài sản khác, phá hủy nhiều tàu đánh cá, các cửa hàng và hệ thống tưới tiêu,… của người dân nơi đây.
Tại Nepal, vào ngày 25/4/2015, một trận động đất có độ lớn 7,9 xảy ra tại vùng Gorkha, ở giữa thủ đô Kathmandu và thành phố Pokhara của Nepal, với các dư chấn lên có độ lớn lên đến 6,7.
Trận động đất kinh hoàng đã làm hơn 4.000 người thiệt mạng và khoảng 6.500 người bị ảnh hưởng; đồng thời kéo theo một vụ lở tuyết trên đỉnh núi Everest làm 17 nhà leo núi thiệt mạng, hơn 60 người bị thương.
Tháng 3/2011, một trận động đất kinh hoàng trong lịch sử nhân loại có độ lớn 9 đi kèm các đợt sóng thần khổng lồ đã tàn phá khu vực Đông Bắc Nhật Bản.
Trong vòng 1 giờ xảy ra động đất, các thị trấn dọc bờ biển đều bị những đợt sóng khổng lồ san phẳng. Những ngọn sóng cao 4-5m liên tiếp ập lên nhà cửa và những cánh đồng. Ở mức cao nhất, sóng thần tại Miyako, Iwate, được ước tính cao đến 40m.
Thảm họa động đất-sóng thần đã xóa sổ nhiều thị trấn, cướp đi sinh mạng của gần 20.000 người. Số người bị thương là gần 2.400.
Khoảng 100.300 ngôi nhà bị phá hủy hoàn toàn hoặc hư hại một phần do động đất và sóng thần.
Sóng thần tràn vào nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi ở thị trấn Okuma, tỉnh Fukushima, Nhật Bản, ngày 11/3/2011. (Ảnh: AFP/TTXVN)Thảm họa động đất và sóng thần cũng là tác nhân trực tiếp gây ra các sự cố hạt nhân tồi tệ nhất trong lịch sử Nhật Bản tại Nhà máy Điện hạt nhân Fukushima số 1 và 2, đồng thời khiến nhiều nhà máy điện hạt nhân khác phải ngừng hoạt động.
Số người bị nhiễm phóng xạ sau thảm họa là 190 người. Thảm họa kép đã khiến toàn bộ đất nước Nhật Bản rơi vào tình trạng tồi tệ nhất kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ 2.
Tại Haiti, vào tháng 1/2010, một trận động đất có độ lớn 7 và tâm chấn ở độ sâu khoảng 13km, kéo dài 55 giây, đã san phẳng hầu như toàn bộ thủ đô Port-Au-Prince của Haiti, làm hàng chục nghìn người thiệt mạng và khoảng 1,5 triệu người mất nhà ở.
Trận động đất khiến khoảng 4.000-6.000 người dân Haiti bị tàn tật vĩnh viễn và cho đến nay họ vẫn đang chật vật để khôi phục lại cuộc sống.
Tại Trung Quốc, một trận động đất có độ lớn 8,0 xảy ra ở tỉnh Tứ Xuyên vào ngày 12/5/2008, làm 87.000 người thiệt mạng, và 10 triệu người mất nhà cửa, phá hủy hàng triệu công trình dân sinh và xã hội.
[Cập nhật động đất mạnh tại Thổ Nhĩ Kỳ: Đã có 1.200 người thiệt mạng]
Dù tâm chấn ở tỉnh Tứ Xuyên nhưng cả Thượng Hải và Bắc Kinh đều cảm nhận thấy mặt đất rung chuyển khi động đất xảy ra. Đây là thảm họa lớn nhất của Trung Quốc sau trận động đất Đường Sơn năm 1976.
Vào tháng 10/2005, khu vực Kashmir của Pakistan phải hứng chịu một trận động đất có độ lớn 7,6 làm 80.000 người thiệt mạng, 4 triệu người mất nhà cửa.
Tâm chấn của động đất ở thủ phủ Muzaffarabad của vùng Kashmir. Nhiều thị trấn trong khu vực chỉ còn lại là những đống đổ nát hoang tàn sau động đất kinh hoàng này.
Năm 2004, một trận động đất có độ lớn 9,3 kéo theo sóng thần ở ngoài khơi đảo Sumatra, Tây Indonesia, đã cướp đi sinh mạng của 220.000 người ở các quốc gia ven bờ Ấn Độ Dương, trong đó có 168.000 người Indonesia.
Đây là một trong những thảm họa thiên nhiên tàn khốc nhất lịch sử nhân loại. Không có cảnh báo về trận sóng thần sắp xảy ra, khiến người dân không có thời gian để sơ tán, dù thời gian con sóng tấn công các châu lục cách nhau nhiều giờ.
Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), năng lượng khổng lồ tỏa ra từ trận động đất này được ví tương đương với năng lượng của 23.000 quả bom nguyên tử từng thả xuống Hiroshima, Nhật Bản.
Năm 2001, tại bang Gujarat, Tây Bắc Ấn Độ xảy ra trận động đất có độ lớn 7,9 làm 20.000 người thiệt mạng, hơn 500 tòa nhà bị phá hủy hoàn toàn, các hệ thống cung cấp điện và điện thoại bị phá hủy trên diện rộng.
Tháng 7/1998, Papua New Guinea rung chuyển bởi hai trận động đất, mỗi trận đều có độ lớn 7.
Hai trận động đất dưới đáy biển với cường độ 7 độ đã tạo ra 3 đợt sóng thần, làm chết ít nhất 2.100 người ở gần thị trấn Aitape trên bờ biển phía Bắc của Papua New Guinea - nơi được cho là nằm trong "vành đai lửa" Thái Bình Dương thường xảy ra động đất và núi lửa.
Tháng 8/1976, một trận động đất có độ lớn 7,9 xảy ra gần các đảo Mindanao và Sulu của Philippines, gây sóng thần cao đến 5 m ở điểm cao nhất, cuốn trôi hàng nghìn người dân khi họ đang chìm trong giấc ngủ. Khoảng từ 5.000 đến 8.000 người đã thiệt mạng, khiến đây trở thành một trong những thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất lịch sử Philippines.
Trước đó một tháng, trận động đất có độ lớn 7,8 xảy ra ở Đường Sơn, Trung Quốc, chỉ kéo dài 10 giây nhưng đã làm 500.000 người thiệt mạng. Đây được coi là trận động đất kép bởi cơn dư chấn xảy ra 16 tiếng sau cơn rung chuyển đầu tiên cũng mạnh 7,8 độ.
Tháng 5/1960, một trận động đất có cường độ mạnh nhất từng xảy ra trên thế giới (độ lớn 9,5) xảy ra tại Chile khiến gần 5.000 người thiệt mạng và bị thương, hơn 2 triệu người mất nhà cửa.
Sau động đất, sóng thần xuất hiện và tàn phá cảng Puerto Saavedra. Thảm họa gây thiệt hại khoảng 550 triệu USD cho Chile, trong khi 170 người ở Nhật Bản và Philippines thiệt mạng khi sóng thần tràn qua bờ biển các nước này. Một ngày sau, núi lửa Volcán Puyehue phun trào, tạo thành cột tro bụi 6.000 m và kéo dài thảm kịch thêm nhiều tuần sau đó./.
