Thủ tướng Australia Tony Abbott dự Lễ tưởng niệm. (Ảnh: Võ Giang/Sydney)Sáng 5/11, tại Tòa thị chính thành phố Sydney, Lễ tưởng niệm quốc gia dành cho cố Thủ tướng Gough Whitlam - chính trị gia chống chiến tranh Việt Nam - đã được tổ chức hết sức trọng thể.
Tới dự Lễ tưởng niệm có đương kim Thủ tướng Australia Tony Abbott cùng saus cựu Thủ tướng khác của Australia là: Paul Keating, Bob Hawke, Malcolm Fraser, Julia Gillard, Kevin Rudd và John Howard.
Bên ngoài Tòa thị chính, hàng ngàn người dân đứng dọc hai bên đường phố theo dõi qua màn hình Lễ tưởng niệm để vĩnh biệt một trong những vị Thủ tướng đáng nhớ nhất trong lịch sử Australia.
Có những người còn giơ cao biểu ngữ “Cám ơn” cố Thủ tướng Gough Whitlam. Người điều hành Lễ tưởng niệm Kerr O’Brien bày tỏ sự kính trọng cố Thủ tướng Gough Whitlam như “một nhân vật lớn, một trái tim lớn, tầm nhìn lớn, kết quả lớn và cuộc đời phục vụ công chúng.”
Cựu Thủ tướng Gough Whitlam qua đời ngày 21/10 ở tuổi 98. Thi thể của ông đã được hỏa táng vào tuần trước.
Ông Gough Whitlam trở thành Thủ tướng thứ 21 của Australia sau khi lãnh đạo Công đảng giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 12/1972, chấm dứt 23 năm cầm quyền của đảng Bảo thủ.
Người dân Australia cám ơn cố Thủ tướng Gough Whitlam. (Ảnh: Võ Giang/Sydney)Chính phủ Công đảng do cố Thủ tướng Gough Whitlam lãnh đạo đã thay đổi Australia một cách nhanh chóng thông qua các chương trình cải cách sâu rộng như thực hiện bình đẳng giới, đưa vào xã hội khái niệm “xã hội đa sắc tộc,” lập ra chế độ bảo hiểm quốc gia, bãi bỏ chế độ nghĩa vụ quân sự, bãi bỏ học phí đại học, hạ độ tuổi đi bầu cử xuống còn 18 tuổi.
Khi còn là lãnh đạo đảng đối lập, ông Gough Whitlam luôn chỉ trích sự dính líu của Australia trong cuộc chiến tranh tại Việt Nam. Ngay sau khi lên cầm quyền vào tháng 12/1972, Thủ tướng Gough Witlam đã tuyên bố rút toàn bộ binh sỹ của Australia khỏi cuộc chiến Việt Nam, chấm dứt 11 năm dính líu tới chiến tranh lâu nhất lịch sử quân sự nước này.
Tháng 2/1973, Thủ tướng Whitlam chính thức công nhận và thiết lập quan hệ với Việt Nam (khi đó có tên gọi là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa).
Tuy nhiên, Chính phủ của Gough Whitlam đã không thể kiềm chế lạm phát kinh tế trong bối cảnh xảy ra cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973. Tháng 11/1975, Chính phủ Công đảng bị Toàn quyền John Kerr giải tán.
Gough Whitlam sau đó đã từ chức lãnh đạo Công đảng và từ giã sự nghiệp chính trị vào năm 1978./.
