Để bảo tồn thành công nguồn gene các loại nấm Linh chi quý, đồng thời mở ra mô hình phát triển kinh tế mới từ cây nấm Linh chi cho người dân, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phước Bình (Ninh Thuận) đang phối hợp với các cơ quan khoa học nghiên cứu, bảo tồn nguồn gene này; qua đó, giúp người dân nâng cao thu nhập, giảm áp lực khai thác tài nguyên rừng.
Hoạt động nghiên cứu này trên nằm trong khuôn khổ dự án “Bảo tồn nguồn gene nấm Linh chi có nguồn gốc từ Vườn quốc gia Phước Bình” do Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phước Bình chủ trì, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Ninh Thuận, Viện Công nghệ sinh học và Thực phẩm (Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh), Viện Thực phẩm chức năng thực hiện từ tháng 10/2016 đến tháng 9/2019 với tổng kinh phí gần 2 tỷ đồng.
Kỹ sư Lưu Văn Luông, Vườn Quốc gia Phước Bình cho biết, nhóm nghiên cứu đã khảo sát, điều tra trên toàn bộ diện tích Vườn Quốc gia Phước Bình để thu thập các mẫu nấm thuộc nấm Linh chi; đồng thời tiến hành giám định gene DNA cho 8 loài để định danh và bổ sung danh lục thực vật.
Vườn Quốc gia Phước Bình đã tuyển chọn hai loài Linh chi đỏ (Ganoderma Lucidum) và Linh chi đen (Humphreya endertii) phân lập bảo tồn an toàn nguồn gene.
Việc bảo tồn nguồn gene nấm Linh chi được thực hiện theo phương pháp bảo tồn chuyển chỗ tại các phòng thí nghiệm.
Bên cạnh đó, Vườn Quốc gia Phước Bình triển khai mô hình bảo tồn, sản xuất tại chỗ nấm Linh chi đỏ và nấm Linh chi đen trong môi trường nhà nấm và trồng trong điều kiện bán tự nhiên dưới tán rừng để bảo tồn nguồn gene.
Từ đó, Vườn đánh giá, hoàn thiện quy trình kỹ thuật nuôi trồng để chuyển giao cho người dân trồng nhân rộng.
Theo các chỉ số nghiên cứu, thời gian từ khi cấy giống đến lúc thu hoạch đối với nấm Linh chi đỏ là 68 ngày, trong đó thời gian xuất hiện quả thể nấm 35 ngày sau khi cấy giống. Thời gian từ khi xuất hiện quả thể đến thu hoạch 33 ngày.
Đối với nấm Linh chi đen, thời gian từ khi cấy giống đến lúc thu hoạch lứa đầu tiên là 88 ngày, trong đó, thời gian xuất hiện quả thể nấm 38 ngày sau khi cấy giống, thời gian từ quả thể đến thu hoạch 50 ngày.
Khoảng cách giữa lứa thứ nhất và lứa thứ hai cách nhau từ 10-12 ngày (sau khi thu hoạch lứa thứ nhất cách 10-12 ngày, quả thể nấm lứa thứ hai xuất hiện). Nếu chăm sóc tốt, cả hai loại nấm Linh chi đỏ và Linh chi đen có thể cho thu hoạch 3 đợt.
Về năng suất tính trên diện tích 30 mét vuông trồng 1.000 phôi nấm, Linh chi đỏ cho năng suất 23,95kg nấm khô/1.000 phôi nấm; Linh chi đen cho năng suất 11,55kg nấm khô/1.000 phôi (tỷ lệ nấm tươi/khô là 3:1).
[Trồng thử nghiệm cây sâm Ngọc Linh tại Khu bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà]
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó trưởng Phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế, Vườn Quốc gia Phước Bình cho hay, dự án “Bảo tồn nguồn gene nấm Linh chi có nguồn gốc từ Vườn Quốc gia Phước Bình” có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn nguồn gene nấm Linh chi quý hiếm của Ninh Thuận.
Đơn vị đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức nghiên cứu khoa học phân tích, công bố các hoạt chất dược liệu của nấm Linh chi phân bố ở Vườn Quốc gia Phước Bình.
Để bảo tồn nguồn gene nấm Linh chi và phát triển kinh tế cho nhân dân, Vườn Quốc gia Phước Bình đang đẩy mạnh các hoạt động tập huấn cho các hộ dân sống xung quanh vườn quốc gia về kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch nấm Linh chi.
Vườn đã hỗ trợ kinh phí xây nhà trồng, phôi giống cho 5 hộ (500 bịch phôi nấm/hộ) trồng thử nghiệm. Hiện nay, mô hình trồng nấm Linh chi của 5 hộ đều phát triển tốt, chuẩn bị cho thu hoạch đợt đầu tiên.
Việc nuôi trồng nấm Linh chi đỏ và nấm Linh chi đen khá đơn giản với chi phí đầu tư thấp, không cần diện tích lớn, ít tốn công chăm sóc.
Các hộ nghèo có thể áp dụng mô hình trồng nấm Linh chi dưới tán rừng, vườn cây ăn trái, tận dụng vật liệu sẵn có như tre, nứa làm khung đỡ giá thể nấm.
Điều kiện khí hậu dưới tán cây rừng mát mẻ, độ ẩm duy trì ở mức cao, tính cân bằng tự nhiên môi trường rừng ít xuất hiện những bệnh do côn trùng gây ra giúp nấm sinh trưởng, phát triển tốt.
Theo Trung tâm thông tin-ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ (Sở Khoa học và Công nghệ Ninh Thuận), trên thị trường, nấm Linh chi hiện có giá từ vài trăm ngàn đến hàng triệu đồng/kg tùy theo chủng loại.
Nấm Linh chi có giá trị dinh dưỡng cao, hàm lượng protein chiếm 30-40%, giàu khoáng chất, đủ 8 acid amin thiết yếu, nhiều loại vitamin và các nguyên tố vi lượng, các hoạt chất sinh học có tác dụng làm trẻ hóa tế bào, chống béo phì, cao huyết áp, tiểu đường, viêm gan, đặc biệt có khả năng kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư.
Thời gian tới, bên cạnh công tác bảo tồn các loại nấm Linh chi, Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phước Bình tiếp tục hỗ trợ, hướng dẫn kỹ thuật trồng các loại nấm Linh chi cho các hộ dân trong vùng.
Vườn cũng phối hợp với các sở, ban ngành hỗ trợ nguồn vốn giúp người dân phát triển mô hình trồng nấm Linh chi, liên kết với doanh nghiệp xây dựng chuỗi sản xuất, hướng đến phát triển thương hiệu sản phẩm nấm Linh chi đặc sản của Phước Bình./.