Đề cập đến thực trạng các dự án nhà ở xã hội, ký túc xá công nhân hiện còn thiếu trầm trọng, tại phiên thảo luận tổ về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 diễn ra sáng 24/7, đại biểu Nguyễn Đình Khang, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (Đoàn Quốc hội tỉnh Ninh Thuận) đề xuất Quốc hội đưa “danh mục phát triển nhà ở xã hội” vào kế hoạch.
Cùng với đó, Chính phủ, Quốc hội cần sửa đổi đồng bộ quy định về việc dành quỹ đất cho phát triển nhà công nhân khu công nghiệp trong các pháp luật đất đai, đầu tư, nhà ở.
Cả nước hiện có 214 dự án nhà ở dành cho công nhân
Đại biểu Nguyễn Đình Khang cho biết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã xác định mục tiêu giai đoạn 2021-2025, là phát triển và mở rộng các loại hình nhà ở, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê, nhà ở giá rẻ, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp; phấn đấu đến năm 2025, diện tích nhà ở bình quân toàn quốc khoảng 27-27,5m2 sàn/người.
Theo tinh thần đó, ngày 12/6/2021, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 02-NQ/TW về việc “đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới.” Một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng được xác định, đó là: “Nhà nước, chính quyền các cấp có cơ chế huy động, bố trí nguồn lực tài chính thoả đáng để nâng cao phúc lợi xã hội, chăm lo, giải quyết những vấn đề khó khăn, bức xúc của người lao động nhất là nhà ở, trường học, bệnh viện, nơi vui chơi, giải trí, xử lý các tình huống đột xuất gây ảnh hưởng đến việc làm, thu nhập.”
Cùng với chủ trương, định hướng của Đảng, Chỉ thị 16/CT-TTg ngày 14/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ về “đảm bảo việc làm bền vững, nâng cao mức sống, cải thiện điều kiện làm việc của công nhân lao động” cũng yêu cầu: Chủ động xây dựng, điều chỉnh bổ sung các quy hoạch, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở theo quy định, đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội, nhất là nhà ở, thiết chế văn hoá-thể thao cho công nhân tại các khu công nghiệp, khu chế xuất vào kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm của bộ, ngành, địa phương; triển khai các giải pháp gỡ khó khăn, phát triển nhà ở cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp.
[Cải tạo chung cư cũ: Việc cấp thiết, cần Nhà nước sắm vai ‘trọng tài"]
Từ Nghị quyết và Chỉ thị nêu trên, đại biểu Nguyễn Đình Khang cho rằng các chủ trương của Đảng, Quốc hội, Chính phủ về nhà ở xã hội nói chung, nhà ở cho công nhân nói riêng đã đề cập là hết sức rõ ràng. Tuy nhiên, nhìn vào thực tế cho thấy cả nước hiện có 214 dự án nhà ở dành cho công nhân với quy mô sử dụng đất khoảng 600ha (trong đó đã hoàn thành 116 dự án với diện tích đất hơn 250ha và đang tiếp tục triển khai 98 dự án).
Theo ông Khang, với diện tích kể trên thì cả nước mới chỉ có khoảng 41% diện tích đất được đầu tư xây dựng đưa vào sử dụng. Riêng đối với nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, đến nay trên địa bàn cả nước, số lượng mới đủ bố trí cho hơn 330.000 người lao động, đáp ứng khoảng 39% mục tiêu về nhà ở công nhân khu công nghiệp đến năm 2020.
Về bố trí nguồn vốn, theo báo cáo, hiện Ngân hàng Chính sách xã hội đã được phân bổ 2.163/9.000 tỉ đồng, chỉ chiếm 27% nhu cầu giai đoạn 2016-2020, để cho các đối tượng cá nhân vay vốn để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.
Từ thực tế trên, đại biểu Nguyễn Đình Khang cho rằng mặc dù Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có nhiều nỗ lực, tuy nhiên các dự án nhà ở xã hội, ký túc xá công nhân còn thiếu trầm trọng, cách xa với nhu cầu nhà ở cho người lao động.
Trong khi đó, hầu hết công nhân, người lao động phải thuê nhà tại các khu nhà trọ do các hộ gia đình, cá nhân tự đầu tư xây dựng gần các khu công nghiệp cũng như pháp luật chưa có quy định cụ thể về tiêu chuẩn cho loại hình nhà trọ này nên chất lượng nhà ở thường không đồng đều.
Hiện nay, nhiều khu nhà là những dãy phòng cấp bốn, diện tích mỗi phòng chỉ rộng khoảng 9-10m2, thiếu nước sạch, môi trường ô nhiễm, giá thuê trọ cao, không có hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật kèm theo dẫn đến không đảm bảo chất lượng sống của người lao động.
Cần dành quỹ đất phát triển nhà ở công nhân
Để giải quyết những khó khăn nêu trên, đại biểu Nguyễn Đình Khang, đề xuất Quốc hội đưa danh mục phát triển nhà ở xã hội vào Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; xem xét, bổ sung kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 để thực hiện chính sách nhà ở xã hội theo nhu cầu và kế hoạch vốn do Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam báo cáo, đề xuất.
Cùng với đó, Chính phủ, Quốc hội cần tiếp tục tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách về phát triển nhà ở công nhân khu công nghiệp như: Quy định các ưu đãi cho chủ đầu tư thực hiện dự án nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở công nhân khu công nghiệp; sửa đổi pháp luật thuế để các chủ đầu tư các dự án nhà ở xã hội cho thuê được hưởng ưu đãi, đảm bảo đồng bộ với pháp luật về nhà ở; bổ sung hình thức bán nhà cho doanh nghiệp hoặc cho doanh nghiệp trong khu công nghiệp thuê để doanh nghiệp cho công nhân của mình thuê lại.
Ngoài ra, Quốc hội cần sửa đổi đồng bộ quy định về việc dành quỹ đất cho phát triển nhà công nhân khu công nghiệp trong các pháp luật đất đai, đầu tư, nhà ở theo hướng bố trí quỹ đất phát triển nhà ở cho công nhân ngay trong khu công nghiệp, coi nhà ở công nhân là một hạ tầng thiết yếu của khu công nghiệp.
Theo đại biểu Nguyễn Đình Khang, việc đưa danh mục phát triển nhà ở xã hội vào Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 là cơ hội, điều kiện chăm lo cho công nhân-lực lượng đang trực tiếp sản xuất ra của cải vật chất nhưng rất dễ bị tổn thương, hướng đến xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện đại, lớn mạnh theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị Quyết 02 NQ/TW của Bộ Chính trị.
“Điều này chính là sự thể hiện tính ưu việt của chế độ nhà nước xã hội chủ nghĩa trong chăm lo đời sống vật chất, tinh thần và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Tôi tin tưởng với sự quan tâm của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và toàn xã hội đến công nhân lao động, chắc chắn công nhân lao động cả nước sẽ yên tâm hăng say lao động sản xuất, đóng góp ngày càng nhiều cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,” đại biểu Nguyễn Đình Khang nhấn mạnh./.