Bộ Giao thông Vận tải nghiên cứu đầu tư xây dựng trước gần 600km đường cao tốc Bắc-Nam trong giai đoạn 1 của dự án vào năm 2022 do không đủ vốn để hoàn thành 1.300km trong giai đoạn này.
Ông Phạm Hữu Sơn, Tổng giám đốc Tổng công ty Tư vấn thiết kế Giao thông vận tải (TEDI) cho biết, trước đây, trong đề án đầu tư tuyến đường bộ cao tốc Bắc-Nam đoạn Hà Nội-Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Giao thông Vận tải đặt mục tiêu đến năm 2022 hoàn thành đầu tư xây dựng 1.372km để nối thông toàn tuyến.
Khi đó, Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị Chính phủ dành một gói ngân sách riêng khoảng 70.000 tỷ đồng để hỗ trợ cho các dự án trên tuyến cao tốc Bắc-Nam thực hiện bằng hình thức PPP (công-tư). Tuy nhiên, trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, Bộ chỉ được phân bổ khoảng 70.000 tỷ đồng vốn trái phiếu Chính phủ trong 5 năm (2016-2020) cho tất cả dự án, bao gồm một số đoạn tuyến của cao tốc Bắc-Nam.
“Nếu dành toàn bộ nguồn tiền này để đầu tư cao tốc Bắc-Nam thì tất cả dự án sẽ phải dừng lại do không có tiền triển khai. Chính vì nguồn vốn bị thiếu nên trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, TEDI đã tính toán và đưa ra mục tiêu hoàn thành 573km vào năm 2022 với nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ khoảng 41.414 tỷ đồng,” ông Sơn tiết lộ.
Theo đó, tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án (2017-2022) khoảng 88.530 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ khoảng 41.414 tỷ đồng, chiếm 46,8% và nguồn vốn huy động từ các nhà đầu tư (vốn BOT) khoảng 47.116 tỷ đồng.
Trong giai đoạn này tận dụng các đoạn cao tốc đang khai thác gồm Pháp Vân-Cao Bồ, Thành phố Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây và các đoạn cao tốc đang triển khai thi công gồm La Sơn-Túy Loan, Đà Nẵng-Quảng Ngãi và đường Hồ Chí Minh hiện hữu đoạn Bùng-Cam Lộ đồng thời mở rộng đoạn Cao Bồ-Mai Sơn quy mô 4 làn xe cao tốc và xây dựng mới đoạn Mai Sơn-Vinh, Vĩnh Hảo-Phan Thiết với quy mô 4 làn xe cao tốc và đoạn Phan Thiết-Dầu Giây.
“Đến năm 2022, đường cao tốc Bắc-Nam sẽ khai thác đoạn Pháp Vân-Vinh, Cam Lộ-Quảng Ngãi và Vĩnh Hảo-Thành phố Hồ Chí Minh với tổng chiều dài 737km, trong đó chiều dài đầu tư xây dựng giai đoạn 1 khoảng 573km,” vị Tổng giám đốc TEDI thông tin.
Giai đoạn 2 (2023-2025), tổng nhu cầu vốn khoảng 114.612 tỷ đồng, nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ 34.340 tỷ đồng (chiếm 30%) và nguồn vốn huy động từ các nhà đầu tư khoảng 80.272 tỷ đồng. Nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước nằm trong nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 được sử dụng để hỗ trợ giải phóng mặt bằng các đoạn tuyến cao tốc theo quy mô quy hoạch, phần còn lại để hỗ trợ công tác khảo sát, lập dự án đầu tư và hỗ trợ đầu tư xây lắp nhằm đảm bảo tính khả thi của phương án tài chính các dự án BOT.
Cụ thể, Bộ Giao thông Vận tải sẽ đầu tư các đoạn còn lại để nối thông tuyến cao tốc Bắc-Nam bao gồm đoạn Vinh-Cam Lộ và đoạn Quảng Ngãi-Vĩnh Hảo với tổng chiều dài 799km với quy mô bốn làn xe.
Giai đoạn 3, sau năm 2025, đầu tư hoàn chỉnh toàn tuyến cao tốc Bắc-Nam theo quy mô phù hợp với quy hoạch được duyệt, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội.
Để triển khai giai đoạn một cao tốc Bắc-Nam, Ban Quản lý đầu tư các dự án đối tác công tư (PPP) Bộ Giao thông Vận tải đang xây dựng các cơ chế chính sách đặc thù đó là kiến nghị Thủ tướng cho phép sử dụng dự phòng ngân sách trong đầu tư công hoặc xin ứng trước vốn trái phiếu Chính phủ để triển khai ngay.
Sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam sẽ hoàn trả dự phòng ngân sách từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ. Theo phương án này, dự án có thể khởi công vào khoảng cuối năm 2017, đầu năm 2018./.