(Ảnh minh họa: Hoàng Hùng/TTXVN)Nhằm góp phần thực hiện thành công đường lối đối ngoại của Đảng và Chiến lược phát triển Kiểm toán Nhà nước đến năm 2020, những năm qua, Kiểm toán Nhà nước đã kiên trì theo đuổi mục tiêu đa dạng hóa, đa phương hóa hoạt động đối ngoại, từng bước khẳng định vị thế, uy tín và trách nhiệm trong quá trình thiết lập quan hệ hợp tác với hầu hết các Cơ quan kiểm toán tối cao thành viên (SAI) có bề dày lịch sử và kinh nghiệm, các tổ chức nghề nghiệp quốc tế uy tín.
Thành viên tích cực của các tổ chức khu vực, quốc tế
Ngay từ khi Kiểm toán Nhà nước ra đời năm 1994, trong bối cảnh vừa thực hiện nhiệm vụ kiểm toán vừa xây dựng mô hình tổ chức, phát triển bộ máy... lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước rất quan tâm đến hoạt động đối ngoại, coi đó là một lĩnh vực quan trọng không thể thiếu trong quá trình phát triển của Kiểm toán Nhà nước và tích cực mở rộng các mối quan hệ hợp tác với các Cơ quan kiểm toán tối cao thành viên, các tổ chức quốc tế nhằm tăng cường học hỏi kiến thức, kinh nghiệm kiểm toán.
Một trong những dấu mốc quan trọng đầu tiên đánh dấu quá trình hội nhập của Kiểm toán Nhà nước vào cộng đồng kiểm toán thế giới chính là việc Kiểm toán Nhà nước Việt Nam gia nhập Tổ chức Quốc tế các Cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI) vào năm 1996 khi Kiểm toán Nhà nước chưa tròn 2 năm tuổi.
Tiếp đó, năm 1997, với việc gia nhập Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á (ASOSAI) đã đánh dấu bước trưởng thành của Kiểm toán Nhà nước Việt Nam.
Đặc biệt, Kiểm toán Nhà nước cũng là một trong ba cơ quan đồng sáng lập Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao khu vực Đông Nam Á (ASEANSAI) vào năm 2011.
Tiến sỹ Hà Thị Mỹ Dung, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Kiểm toán Nhà nước) cho biết từ khi gia nhập các tổ chức khu vực và quốc tế này, Kiểm toán Nhà nước luôn thể hiện là một thành viên tích cực, có những đóng góp nhất định vào hoạt động của các ban, nhóm chuyên môn, góp phần không nhỏ vào sự phát triển chung của cả 3 tổ chức.
Với Tổ chức Quốc tế các Cơ quan Kiểm toán tối cao, Kiểm toán Nhà nước tích cực nghiên cứu, học tập kinh nghiệm và kiến thức chung hiện có của tổ chức này; duy trì và phát huy hiệu quả hoạt động của Nhóm Công tác về kiểm toán các ngành công nghiệp khai khoáng của Kiểm toán Nhà nước trong khuôn khổ hoạt động của INTOSAI, Nhóm công tác tham dự Chương trình IDI (Tổ chức Sáng kiến phát triển INTOSAI).
Kế thừa những thành quả đã đạt được, nhằm tích lũy kiến thức và tăng cường học hỏi kinh nghiệm từ các bạn đồng nghiệp quốc tế, Kiểm toán Nhà nước đã tích cực tham dự nhiều hoạt động và có những đóng góp quan trọng trong các ban, nhóm chuyên môn và tham gia với vai trò là thành viên điều hành, lãnh đạo của Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á.
Theo Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Hà Thị Mỹ Dung: Kiểm toán Nhà nước đã và đang hoàn thành xuất sắc vai trò dẫn dắt khi nắm giữ cương vị Chủ tịch Ủy ban Kế hoạch chiến lược của Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao khu vực Đông Nam Á trong 2 nhiệm kỳ 2015-2017 và 2017-2019. Kiểm toán Nhà nước có vai trò quyết định trong việc hoạch định kế hoạch và có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của Tổ chức này.
Đẩy mạnh hợp tác, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Thông qua hoạt động đối ngoại, đặc biệt là việc tăng cường học hỏi, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm quốc tế nhằm lựa chọn, áp dụng linh hoạt vào thực tiễn của ngành, phù hợp với điều kiện và thông lệ Việt Nam, năng lực chuyên môn nói chung, đặc biệt là năng lực kiểm toán của công chức, kiểm toán viên Kiểm toán Nhà nước ngày càng được nâng cao và chuyên nghiệp.
Đóng góp quan trọng đầu tiên của hoạt động đối ngoại là giúp nâng cao địa vị pháp lý, tính độc lập của Kiểm toán Nhà nước.
Thông qua việc học tập kinh nghiệm quốc tế về việc hiến định địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nước và Tổng Kiểm toán Nhà nước vào Hiến pháp, năm 2013, địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nước đã được hiến định trong Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Qua hơn 3 năm tập trung trí tuệ của các chuyên gia trong và ngoài nước nghiên cứu Hệ thống chuẩn mực kiểm toán quốc tế của Tổ chức Quốc tế các Cơ quan Kiểm toán tối cao, tháng 7/2016, Kiểm toán Nhà nước hoàn thành việc xây dựng và đã ban hành Hệ thống chuẩn mực Kiểm toán Nhà nước với 39 chuẩn mực theo thông lệ quốc tế.
Hệ thống chuẩn mực này đã được xây dựng trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc thông lệ quốc tế, tuân thủ pháp luật và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam cũng như môi trường hoạt động của Kiểm toán Nhà nước Việt Nam.
[Cơ hội mới để Kiểm toán Nhà nước Việt Nam hợp tác, phát triển]
Ngoài Hệ thống chuẩn mực này, với sự hỗ trợ và học hỏi kinh nghiệm quốc tế, đúc rút kinh nghiệm thực tiễn kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước cũng đã và đang xây dựng hướng dẫn về chuyên môn kiểm toán theo từng lĩnh vực cụ thể như: kiểm toán môi trường, kiểm toán công nghệ thông tin, kiểm toán hoạt động, kiểm toán báo cáo tài chính dành cho các dự án được tài trợ…
Bên cạnh đó, nhằm tăng cường năng lực cho đội ngũ công chức, kiểm toán viên, Kiểm toán Nhà nước đã chú trọng đổi mới hình thức hợp tác với các SAI, các tổ chức quốc tế.
Trong khuôn khổ các dự án hỗ trợ kỹ thuật, thỏa thuận hợp tác song phương, nhằm tối đa hóa lợi ích đồng thời khai thác thế mạnh của các SAI, những năm gần đây, Kiểm toán Nhà nước đẩy mạnh hoạt động mời chuyên gia nước ngoài sang trao đổi kinh nghiệm, giảng dạy về kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ, phương pháp luận kiểm toán đối với các lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước quan tâm.
Theo Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc: Tính đến nay, có hơn 900 lượt công chức Kiểm toán Nhà nước tham gia các khoá đào tạo, bồi dưỡng do chuyên gia nước ngoài giảng dạy về kiến thức và kinh nghiệm kiểm toán mới như: kiểm toán điều tra, phát hiện gian lận và tham nhũng, kiểm toán tài nguyên khoáng sản, kiểm toán hoạt động, kiểm toán môi trường, kiểm toán công nghệ thông tin, trong số đó có 14 kiểm toán viên đào tạo dài hạn về kiểm toán hoạt động tại Canada, là lĩnh vực kiểm toán hoàn toàn mới đối với Kiểm toán Nhà nước.
Bên cạnh đó với hơn 300 lượt chuyên gia ngắn và dài hạn sang Việt Nam để đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm về các lĩnh vực kiểm toán mới phù hợp với từng giai đoạn phát triển của Kiểm toán Nhà nước.
Trong những năm qua, Kiểm toán Nhà nước cũng thực hiện nhiều cuộc kiểm toán đối với các chương trình dự án có nguồn kinh phí từ Ngân hàng Thế giới, Cơ quan Phát triển quốc tế Đan Mạch, Cơ quan Phát triển quốc tế Úc, Cơ quan Phát triển quốc tế Canada, Bộ Ngoại giao và Thương mại Ai-len…
Khẳng định vai trò trong cộng đồng kiểm toán quốc tế
Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết được sự đồng ý của Ban Bí thư Trung ương Đảng và quyết tâm của Kiểm toán Nhà nước, một trong những dấu mốc quan trọng đánh dấu sự hội nhập sâu rộng của Kiểm toán Nhà nước vào cộng đồng kiểm toán quốc tế là sự kiện tháng 2/2015, tại Kuala Lumpur (Malaysia), Đại hội lần thứ 13 của ASOSAI phê chuẩn Kiểm toán Nhà nước Việt Nam là thành viên Ban Điều hành ASOSAI nhiệm kỳ 2015-2018, đăng cai tổ chức Đại hội ASOSAI 14 năm 2018 và là Chủ tịch ASOSAI nhiệm kỳ 2018-2021.
Như vậy, Kiểm toán Nhà nước đã xác lập được một vị thế mới đó là vai trò dẫn dắt tổ chức quốc tế chuyên môn chuyên nghiệp trong lĩnh vực kiểm toán công.
Đây là sự kiện đối ngoại mang tính bước ngoặt của Kiểm toán Nhà nước, góp phần quan trọng vào việc nâng cao vị thế của Kiểm toán Nhà nước không chỉ ở trong nước mà còn mở rộng ra phạm vi khu vực và trên trường quốc tế; đồng thời mang lại những cơ hội lớn hơn trong quá trình hội nhập và hợp tác quốc tế.
Thông qua hoạt động hội nhập và hợp tác quốc tế, Kiểm toán Nhà nước Việt Nam đã không ngừng phát triển, nâng cao vị thế cả về địa vị pháp lý, tổ chức bộ máy, phạm vi, quy mô và năng lực thực hiện nhiệm vụ chính trị, trở thành cơ quan có uy tín và trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước, nhân dân, trong Cộng đồng INTOSAI, ASOSAI, ASEANSAI và các tổ chức quốc tế khác.
Tăng cường các hoạt động đối ngoại không chỉ góp phần tích cực vào quá trình hội nhập sâu rộng của nước ta mà còn kịp thời nắm bắt thời cơ để quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam trong sự nghiệp đổi mới với các quốc gia trong khu vực và thế giới./.
