Thừa nhận những áp lực cạnh tranh ngày càng tăng từ hàng không giá rẻ và đường cao tốc về vận tải hành khách cũng như vận tải biển, đường thủy đối với hàng hóa, tuy nhiên, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) vẫn đặt mục tiêu năm 2019 sản lượng tăng 8% so với năm 2018, doanh thu tăng từ 7% trở lên.
Thay đổi tư duy
Tại hội nghị tổng kết năm 2018, triển khai nhiệm vụ năm 2019 vào sáng nay (12/1), đại diện VNR cho hay, năm 2018, sản lượng hợp nhất của Tổng công ty đạt hơn 8.367 tỷ đồng (tăng 6,7% so với cùng kỳ), doanh thu đạt hơn 8.260 tỷ đồng (tăng 1,9%), thu nhập bình quân người lao động toàn tổng đạt hơn 8,46 triệu đồng/tháng (tăng 2,9%). Với Công ty mẹ, tổng doanh thu đạt 2.636 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ đạt 2.472 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 124 tỷ đồng.
[Chủ tịch Đường sắt: ‘Nghiến răng’ lỗ để hút ‘thượng đế' quay trở lại]
Để có được kết quả này, theo ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch Hội đồng thành viên VNR, Luật đường sắt năm 2017 và hệ thống văn bản dưới Luật được xây dựng và ban hành đã và đang tạo nền tảng pháp lý cho sự phát triển và tháo gỡ khó khăn của ngành đường sắt.
“VNR đã đổi mới về chất lượng dịch vụ, đóng mới nhiều phương tiện. Ngành đường sắt đã có sự thay đổi khi lúc trước đóng tàu được bao nhiêu ghế nhưng giờ đóng đây là cho bao nhiêu người lên tàu, lấy vận tải làm trung tâm. Cơ khí đường sắt có sự ‘lột xác’ đã góp phần hạ giá thành đóng tàu; điều chỉnh tiền lương cho tuần đường gác chắn tăng lên,” ông Minh cho hay.
Năm 2019, VNR phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao dù khó khăn còn nhiều. Với số vốn đầu tư nâng cấp 7.000 tỷ đồng, theo ông Minh, dù còn một số vướng mắc do chuyển giao quản lý từ Bộ Giao thông Vận tải sang Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước nhưng hy vọng có thể xong thủ tục để đầu tư từ năm nay.
“Dù đường sắt có thời gian trầm là giai đoạn 2015-2017 khi sụt giảm chạm đáy nhưng tới năm 2018 đã bắt đầu phục hồi, tăng trưởng. Chúng tôi sẽ tiếp đà đó trong năm 2019,” ông Minh nói.
Theo vị Chủ tịch VNR, khó khăn nhất của đường sắt không hẳn là vốn, cơ chế mà là tư duy của người đường sắt, với đường sắt phải là chủ đạo dù thị phần vận tải thấp so với các loại hình khác.
Để đạt thành công, VNR xác định sẽ chuyển hướng phát triển thời gian tới, không chạy theo phục vụ số lượng khách mà nâng cao chất lượng phục vụ; thay đổi đầu tư theo hướng tập trung vào nâng cao năng lực vận tải; thay vì tập trung vào khai thác tàu khách đường dài sang các tuyến trung bình hiệu quả cao…
Bước ngoặt mô hình hoạt động
Đánh giá năm 2018 VNR đã đạt nhiều kết quả kinh doanh ấn tượng, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, trong hoạt động kinh doanh vận tải đã tăng trưởng vì có thời gian năm 2016 kết quả kinh doanh vận tải xuống rất thấp và khó khăn tiếp nối các năm sau đó. Hiện tại, VNR đã lấy nhịp cân bằng và hướng tăng trưởng là dấu hiệu tích cực.
“Hoạt động kinh doanh vận tải đường sắt năm 2018 rất đáng hoanh nghênh, đặc biệt trong bối cảnh những khó khăn về đầu máy, toa xe, hạ tầng… từ nhiều năm qua. Cùng với đó, công nghiệp đường sắt đã từng bước tự chủ được một phần,” Thứ trưởng Đông cho biết.
Theo Thứ trưởng Đông, năm 2018, đường sắt có 2 bước ngoặt lớn đó là Luật Đường sắt sửa đổi có hiệu lực từ 1/1/2018 và chuyển VNR từ Bộ Giao thông Vận tải về Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp. Điều này đã tạo nhiều thay đổi trong mô hình hoạt động của VNR.
“Việc chuyển giao này tạo cơ hội nhưng cũng có nhiều thách thức cho VNR, đó là việc giải quyết quan hệ giữa Tổng công ty và Uỷ ban Quản lý vốn cũng như Bộ Giao thông Vận tải như chi phí duy tu bảo dưỡng do Bộ quản lý hay giao về đường sắt. Mặt khác, Uỷ ban quản lý vốn chỉ quản lý phần vốn Nhà nước tại VNR với giá trị khoảng 3.800 tỷ đồng, còn hạ tầng đường sắt vẫn thuộc quản lý của Bộ Giao thông Vận tải,” Thứ trưởng Đông nhìn nhận.
Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cũng lưu ý VNR về công tác tái cơ cấu doanh nghiệp và toàn ngành, trong đó có việc cổ phần hoá, kiện toàn đơn vị, phân tách các lĩnh vực như quản lý hạ tầng, bảo trì, với kinh doanh… để rạch ròi các chủ thể và trách nhiệm các bên. Bên cạnh đó, cần tách bạch mối quan hệ giữa Tổng công ty và đơn vị kinh doanh; giữa đơn vị quản lý hạ tầng và đơn vị kinh doanh vận tải phải là “đối tác,” không phải là quan hệ “cha-con.”
[Ngành đường sắt ‘lên đời’ nhờ được ‘rót’ cả gói 7.000 tỷ đồng]
Về an toàn giao thông, ông Đông biểu dương đường sắt đã giảm tai nạn cả 3 tiêu chí (số vụ, số người chết và số người bị thương), tuy nhiên, theo đánh giá của lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, vẫn còn một số tai nạn liên quan tới lỗi chủ quan, đã phải kỷ luật nhiều cán bộ của VNR và Cục Đường sắt.
“An toàn giao thông là nhiệm vụ thường xuyên liên tục, năm 2019 ngành đường sắt phải duy trì các giải pháp những điểm xung yếu đường ngang lối đi, thu hẹp lối đi tự mở tiến tới xóa đường gom, làm các đường ngang có cảnh báo… Mục tiêu giảm 5% tai nạn giao thông nhưng phải hướng tới bền vững,” ông Đông nói.
Thứ trưởng Đông cũng kỳ vọng năm 2019 VNR sẽ đạt được các mục tiêu đặt ra như tăng trưởng kinh doanh 8%; góp ý hoàn thiện các văn bản pháp luật, phân tách rõ vai trò, trách nhiệm các bên; sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí sự nghiệp 2.900 tỷ đồng dành cho chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt và các dự án đầu tư gói 7.000 tỷ đồng từ nguồn vốn dự phòng của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 vừa được Quốc hội thông qua gần đây…/.