Bên trong cơ sở làm giàu urani Fordow của Iran tại thành phố Qom. (Ảnh: AFP/TTXVN)Iran phải đảo ngược quyết định làm giàu urani ở các cấp độ cao hơn và tạo cơ hội để cứu vãn thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), văn kiện mà Tehran đã ký năm 2015 với Nhóm P5+1 (gồm 5 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức).
Trong tuyên bố đưa ra tối 11/1, Liên minh châu Âu (EU) nêu rõ: "Việc Iran bắt đầu quá trình làm giàu urani tới 20% tại cơ sở hạt nhân ngầm Fordow… là một diễn biến rất nghiêm trọng và gây quan ngại sâu sắc. Vào thời điểm quan trọng hiện nay, hành động của Iran có nguy cơ phá hoại những nỗ lực được xây dựng dựa trên tiến trình ngoại giao. Chúng tôi hối thúc Iran kiềm chế leo thang và ngay lập tức dừng hành động này".
Về phía Iran, cùng ngày Cố vấn cấp cao của Nhà lãnh đạo Tối cao Iran Ali Khamenei, ông Ali Akbar Velayati tuyên bố, trong mọi cuộc đàm phán hạt nhân mới với các cường quốc, Iran sẽ yêu cầu loại bỏ khỏi JCPOA cơ chế được gọi là "quy trình đảo ngược."
[Iran khẳng định đủ năng lực làm giàu uranium ở độ tinh khiết 90%]
Trong cuộc trả lời phỏng vấn được đăng trên trang web của ông Khamenei, ông Velayati nhấn mạnh: "Cơ chế (kích hoạt) này phải bị loại bỏ vì đó là nguyên tắc bất hợp lý trong trường hợp tiến hành đàm phán thêm".
Theo thỏa thuận JCPOA, Iran đã nhất trí hạn chế phát triển chương trình hạt nhân để đổi lấy việc Mỹ giảm các biện pháp trừng phạt. Thỏa thuận này bao gồm lựa chọn cơ chế kích hoạt các biện pháp trừng phạt của LHQ nếu Iran vi phạm thỏa thuận, yêu cầu Tehran đình chỉ tất cả hoạt động hạt nhân liên quan đến làm giàu và tái chế, bao gồm nghiên cứu và phát triển.
Căng thẳng liên quan JCPOA gia tăng kể từ tháng 5/2018, khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận này và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt Iran nhằm gây áp lực buộc Tehran đàm phán lại thỏa thuận. Đáp lại, Iran đã giảm một số cam kết trong thỏa thuận, đồng thời tăng mức làm giàu uranium. JCPOA quy định Iran chỉ được làm giàu uranium ở mức 3,67%, thấp hơn mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết. Mức làm giàu urani để chế tạo vũ khí hạt nhân là 90%. Iran khẳng định nước này đủ năng lực làm giàu urani ở độ tinh khiết 90%./.
