Lò phản ứng hạt nhân nước nặng Arak ở phía Nam thủ đô Tehran, Iran. (Ảnh: AFP/TTXVN)Ngày 21/9, người phát ngôn Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) Behrouz Kamalvandi tuyên bố việc Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với một số nhà khoa học Iran vì tham gia chương trình hạt nhân của nước này là hành động vô nghĩa.
Hãng thông tấn ISNA của Iran dẫn lời ông Kamalvandi nêu rõ: "Biện pháp này sẽ không có hiệu quả đối với các hoạt động của AEOI."
Theo người phát ngôn AEOI, Washington đang cố gắng né tránh một loạt thất bại trong việc khôi phục các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Tehran.
[Mỹ sẽ mở rộng trừng phạt đến khi Iran sẵn sàng đàm phán]
Cùng ngày, Chỉ huy đơn vị Không gian vũ trụ thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) Amir Ali Hajizadeh cho biết quốc gia này sẵn sàng xuất khẩu vũ khí ngay sau khi lệnh cấm vận của Liên hợp quốc hết hiệu lực vào tháng 10 tới.
Theo phóng viên TTXVN tại Trung Đông, trao đổi với báo giới, ông Hajizadeh cho biết lệnh cấm vận vũ khí của Liên hợp quốc được dỡ bỏ sẽ là một thắng lợi chính trị quan trọng của Iran, sau khi Mỹ không thể vận động Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc gia hạn lệnh cấm này.
Hoạt động xuất khẩu trang thiết bị quân sự của Iran sẽ được thúc đẩy ngay sau khi kết thúc lệnh cấm vận vũ khí trên.
Tuyên bố của các quan chức Iran được đưa ra sau khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trước đó cùng ngày thông báo áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với Bộ Quốc phòng Iran cũng như các cá nhân, thực thể khác liên quan tới chương trình vũ khí và hạt nhân của Tehran.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo thông báo lệnh trừng phạt nhằm vào 2 nhân vật Hamid Reza Ghadirian và Ahmad Asghari Shiva'i, cho rằng hai nhân vật này nắm vai trò trung tâm trong chương trình làm giàu urani của Iran.
Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin thông báo các biện pháp trừng phạt nhằm vào AEOI.
Tổng thống Trump cũng đã ký một sắc lệnh "bật đèn xanh" cho các biện pháp trừng phạt kinh tế mạnh mẽ đối với các nước, công ty và cá nhân vi phạm lệnh cấm vận vũ khí của Liên hợp quốc đối với Tehran.
Lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran sẽ hết hiệu lực vào ngày 18/10 tới theo Nghị quyết 2231 của Hội đồng Bảo an ủng hộ thỏa thuận hạt nhân mang tên Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) ký giữa Tehran và Nhóm P5+1 năm 2015.
Mỹ đã đưa ra dự thảo nghị quyết gia hạn lệnh cấm vận này nhưng Hội đồng Bảo an đã phủ quyết ngày 15/8 vừa qua.
Sau đó, ngày 19/9, Mỹ đơn phương tuyên bố các biện pháp trừng phạt của Liên hợp quốc áp dụng với Iran trước năm 2015 đã được khôi phục, với lý do Tehran không tuân thủ các nghĩa vụ trong thỏa thuận hạt nhân JCPOA.
Mỹ viện dẫn điều khoản về quy trình "tái áp đặt trừng phạt" trong Nghị quyết 2231, theo đó cho phép bất kỳ nước nào trong nhóm P5+1 kích hoạt tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc nếu Iran không tuân thủ các điều khoản trong thỏa thuận.
Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu về chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell ngày 20/9 đã bác bỏ tuyên bố trên của Mỹ. Ông Borrell nêu rõ Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận JCPOA tử năm 2018, do đó Washington không được kích hoạt khôi phục các lệnh trừng phạt theo Nghị quyết 2231 của Hội đồng Bảo an.
Trong diễn biến khác, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif mới đây khẳng định nước này sẵn sàng trao đổi tất cả tù nhân với Mỹ.
Người đứng đầu ngành ngoại giao Iran cũng bác bỏ những cáo buộc cho rằng Tehran tìm cách can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sắp tới, nhấn mạnh "những cáo buộc cho rằng Iran đang cố xâm nhập vào hệ thống bầu cử của Mỹ là vô nghĩa."
Washington lâu nay đã yêu cầu Tehran phóng thích công dân Mỹ bị bắt giữ. Cựu binh hải quân Mỹ Michael White bị giam giữ tại Iran năm 2018 đã được phóng thích và về nước tháng 6 vừa qua.
Tháng 12/2018, Mỹ và Iran cũng tiến hành trao đổi tù nhân, trong đó Tehran trả tự do cho công dân Mỹ Xiyue Wang, còn Washington trả tự do cho công dân Iran Massoud Soleimani./.
