Việc định giá đất theo cơ chế thị trường đã được quy định trong Luật Đất đai, thế nhưng khung giá đất (cơ sở để Nhà nước thu thuế với quyền sử dụng đất, giao dịch mua bán và giải quyết quyền lợi cho người có đất bị thu hồi) do Nhà nước ban hành trong những năm qua vẫn còn chênh lệch lớn so với giá thị trường.
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, hiện khung giá đất ở nước ta chưa theo kịp biến động của thị trường (kể từ khi có Luật Đất đai năm 2003 đến nay mới chỉ điều chỉnh khung giá đất một lần vào năm 2007), trong khi từ năm 2007 đến nay, đồng tiền đã trượt giá nhiều lần.
Không những vậy, việc chênh lệch giá giữa mức tối đa và tối thiểu ở nhiều loại đất vẫn còn rất lớn như từ 1,5 triệu đồng lên đến 81 triệu đồng/m2 đối với đất ở tại đô thị loại đặc biệt. Cùng với đó, thời gian qua, sự chênh lệch giữa giá tối đa của khung giá đất so với giá thị trường, đặc biệt ở các khu vực đô thị cũng còn khoảng cách lớn.
Đơn cử như tại thành phố Hà Nội, giá đất đô thị cao nhất là 81 triệu đồng/m2, nhưng trên thực tế giá chuyển nhượng còn gấp nhiều lần, thậm chí tại một số tuyến đường giá đất còn lên đến hơn 800 triệu đồng/m2.
Cho đến nay, khung giá đất của Chính phủ ban hành vẫn chưa theo kịp so với giá thị trường nên dẫn tới tình trạng giảm thu ngân sách Nhà nước từ đất đai.
Cũng vì có khoảng cách lớn về giá, tại nhiều địa phương, người dân thường sẵn sàng ghi giá bán đất trên hợp đồng chuyển nhượng rất thấp so với giá thực bán, thậm chí thấp hơn so với cả bảng giá quy định của Ủy ban Nhân dân tỉnh.
Từ thực tế nêu trên, ông Lê Thanh Khuyến, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, hiện Tổng cục đã và đang điều tra về giá đất tại một số địa phương tại các vùng kinh tế đồng thời rà soát bảng giá của các địa phương, tổng hợp các đề xuất về khung giá đất làm căn cứ xây dựng nghị định về khung giá đất.
Xung quanh vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang cho rằng, để đảm bảo giao dịch mua bán và giải quyết quyền lợi cho người có đất bị thu hồi, Tổng cục Quản lý đất đai cần phải xây dựng Nghị định quy định về khung giá đất tiến tới sát giá thị trường.
“Theo tôi, khoảng cách giữa mức tối thiểu và tối đa phải gần nhau, không để lớn như hiện nay để đảm bảo quyền lợi của người dân khi Nhà nước thu hồi đất. Còn vấn đề mà các địa phương lo ngại giá cao khó thu hút đầu tư thì có thể giải quyết bằng chính sách,” Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cũng chia sẻ./.