Bản Hua Cuổi, xã Nậm Cuổi, huyện biên giới Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu có hơn 100 hộ dân tộc Thái đen, với hơn 500 nhân khẩu sinh sống. Là một bản thuộc vùng sâu, vùng xa, đời sống của bà con nơi đây còn gặp nhiều khó khăn.
Hiện nay, người dân bản Hua Cuổi đang đứng trước tình thế: phía núi sau lưng bản có nhiều chỗ nứt, sạt lở, vòng cung dài hàng trăm mét, ôm trọn bản; phía trước mặt bản là suối Nậm Cuổi ngày đêm gầm réo; hai phía bên phải, trái của bản có hai đường đi ra trung tâm xã và liên thông với các bản khác nhưng các lối đi này đều là đường đất rộng chừng hơn một mét, mùa mưa chỉ có thể đi bộ...
Nếu tình huống xấu nhất xảy ra, bản bị lũ quét, sạt lở lớn, người dân nơi đây lo rằng thiệt hại còn hơn cả thảm họa lũ quét đã từng xảy ra với bản Nậm Coóng, cùng xã Nậm Cuổi, cách đây 15 năm, khiến gần 40 người chết, hàng chục người bị thương.
Những ngày cuối tháng Bảy, đầu tháng Tám này, mưa nhiều, sạt lở đất, đá xảy ra ở nhiều nơi trên địa bàn tỉnh miền núi Lai Châu. Đường vào bản Hua Cuổi, xã Nậm Cuổi trơn trượt, nhão nhoét. Chỉ hơn 4km từ trung tâm xã vào đến bản nhưng chúng tôi đi xe máy phải mất một tiếng rưỡi mới vào được đến nơi.
Anh Quàng Văn Puấn, trưởng bản Hua Cuổi cho biết: "Những ngày mưa, đi ra trung tâm xã, bà con ở đây chỉ đi bộ thôi, đi bộ còn nhanh hơn đi xe máy." Còn một đường nữa hơn 10km, từ bản Hua Cuổi đi qua bản Nậm Coóng, rồi ra trung tâm xã Nậm Cuổi, nhưng lối này hiện nay cũng bị sạt lở, đường trơn, không đi được xe máy, chỉ đi bộ.
Chỉ tay về phía núi sau lưng bản, Bí thư Chi bộ bản Hua Cuổi Lò Văn Ún cho biết thêm, trên đó có nhiều chỗ bị sạt lở, sụt lún, vòng cung dài hàng trăm mét, ôm trọn cả bản.
Cung sạt, sụt lún này bắt đầu xuất hiện từ sau trận mưa lớn, gây ra trận lũ quét kinh hoàng đối với bản Nậm Cóong, hơn chục năm về trước. Lúc đầu những chỗ sạt, sụt này nhỏ chỉ một, hai gang tay người lớn nhưng mỗi năm nó lại càng dài, to và sâu hơn.
Đến nay, nhiều chỗ miệng của cung sạt đã ngoác ra đến cả sải tay, sâu vài sải tay... Phía trước bản, dòng suối Nậm Cuổi suốt ngày gầm réo, nhất là những ngày mưa này, nước từ thượng nguồn đổ về đỏ ngầu.
Có đêm, nước lũ đã dâng lên đến nền nhà của một số hộ dân trong bản, ở ven suối. Hầu hết các hộ dân trong bản mong muốn được Nhà nước hỗ trợ để chuyển nhà đến nơi ở khác, bởi cứ đêm nào có mưa to là bà con dân bản lại sợ không dám ngủ, có ngủ giấc cũng chập chờn.
Nhiều năm qua, cấp ủy, chính quyền bản Hua Cuổi đã không ít lần kiến nghị với xã và các đoàn tiếp xúc cử tri các cấp, xin được hỗ trợ, chuyển ra khỏi khu vực nguy hiểm này nhưng đến nay, nguyện vọng của bà con nơi đây vẫn chưa được thực hiện.
Vì vậy, trong vòng hai năm qua, 16 hộ dân của bản Hua Cuổi có điều kiện kinh tế nhất bản, đã phải chủ động mua đất nương, cách bản khoảng 1km, dựng nhà ở để đảm bảo an toàn. Hơn 30 hộ dân bản Hua Cuổi cũng dự định cuối năm nay đến đầu năm sau sẽ tự túc chuyển nhà ra khỏi khu vực trên.
Ông Lù Văn Ín, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Nậm Cuổi cho biết xã cũng đã nhiều lần trình Ủy ban Nhân dân huyện Sìn Hồ, xin được di chuyển người dân bản Hua Cuổi ra khỏi khu vực ngã ba suối Nậm Cuổi, khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét và sạt lở cao, đến hai điểm Phương Pá Hốc và Ná Khoa Luông, để bà con ổn định cuộc sống, đảm bảo tài sản, tính mạng...
Tuy nhiên, theo ông Đồng Văn Liệt, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Sìn Hồ, huyện đã lập dự án di chuyển dân bản Hua Cuổi nhưng đầu năm 2015, huyện khảo sát lại thì đánh giá mức độ nguy hiểm không lớn lắm nên đã tạm dừng dự án này.
Ủy ban Nhân dân huyện Sìn Hồ đang xin tỉnh Lai Châu không chuyển bản Hua Cuổi nữa mà tiến hành khoanh nuôi bảo vệ rừng toàn bộ khu vực bản và xin làm đường nối thông từ bản này ra bản Nậm Cóong và nối liền với xã Nậm Sỏ, huyện Tân Uyên (Lai Châu).
Vậy là để phòng tránh thiên tai, sạt lở, lũ quét cận kề, người dân bản Hua Cuổi đã và đang phải chủ động, tự túc chuyển nhà đến nơi ở mới, trong điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn.
Chính quyền các cấp, các ngành chức năng địa phương cũng cần có sự khảo sát kỹ lưỡng khu vực nguy cơ thiên tai này để có sự hỗ trợ, giúp đỡ người dân nơi đây sớm ổn định cuộc sống.../.