Một thực tập sinh Việt Nam ở Công ty TNHH Công nghiệp Taisei thuộc tỉnh Kanagawa. (Ảnh: Đào Thanh Tùng/TTXVM)Kể từ tháng 3/2022 tới nay, đồng yen đã mất giá so với nhiều đồng tiền khác, trong đó có đồng Việt Nam (VND). Điều này đã ảnh hưởng tiêu cực tới thu nhập quy đổi sang tiền Việt của các lao động Việt Nam tại Nhật Bản.
Trong bối cảnh có nhiều dấu hiệu cho thấy đồng yen sẽ chưa thể tăng giá trở lại trong tương lai gần, các lao động Việt Nam ở nước này đang tìm cách thích ứng với đồng yen yếu.
Lao đao vì đồng yen mất giá
Vào cuối năm ngoái, đồng yen vẫn được giao dịch ổn định ở mức 1 USD đổi được khoảng 115 yen. Tuy nhiên, kể từ tháng 3/2022 tới nay, đồng yen đã liên tục mất giá so với đồng bạc xanh của Mỹ.
Hôm 20/10, đồng bản tệ của Nhật Bản đã để mất ngưỡng hỗ trợ tâm lý quan trọng 150 yen/USD, giảm khoảng 30% so với thời điểm đầu năm. Đây là mức thấp nhất chưa từng thấy của đồng yen kể từ tháng 8/1990. Không chỉ mất giá so với đồng USD, đồng yen còn rớt giá so với đồng Việt Nam.
Hôm 7/11, tỷ giá mua-bán giữa hai đồng tiền được niêm yết tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam là 164,36-173,84 VND/yen, giảm khoảng 25% so với thời điểm đầu năm nay.
Nguyên nhân chủ yếu khiến đồng yen mất giá so với USD và VND là do khoảng cách lãi suất giữa Nhật Bản với Mỹ và Việt Nam đang nới rộng khi kể từ đầu năm tới nay, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã sáu lần tăng lãi suất chính sách và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) đã hai lần tăng trần lãi suất huy động để kiềm chế lạm phát, trong khi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) vẫn kiên định với chính sách tiền tệ siêu lỏng để hỗ trợ cho đà phục hồi của nền kinh tế.
Để kiềm chế đà giảm giá của đồng yen, hôm 22/9, Nhật Bản đã can thiệp vào thị trường tiền tệ bằng nghiệp vụ bán USD để mua yen. Đây là lần đầu tiên nước này thực hiện hành động can thiệp như vậy kể từ năm 1998.
Tiếp đó, trong tháng 10, dường như Bộ Tài chính Nhật Bản đã chi tiếp 6.350 tỷ yen (43 tỷ USD) để can thiệp vào thị trường nhưng không công bố. Mặc dù vậy, chuyên gia kinh tế trưởng Izuru Kato của Totan Research cho rằng các hành động can thiệp của Nhật Bản chỉ có thể làm chậm đà mất giá của đồng yen mà thôi.
Việc đồng yen mất giá so với các đồng tiền khác, đặc biệt là VND, đã làm giảm đáng kể thu nhập quy đổi sang tiền đồng của các lao động Việt Nam tại Nhật Bản. Thực tập sinh Võ Nguyên Soái là một trong những người như vậy. Soái sinh năm 1991, quê ở Hà Tĩnh, sang Nhật Bản cách đây hơn hai năm. Em đang làm việc tại Công ty Ebisu Kikou ở tỉnh Kanagawa.
[Nhật Bản chi số tiền kỷ lục để chặn đà giảm giá của đồng yen]
Trao đổi với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam, Soái chia sẻ: “Thu nhập của em rơi vào khoảng từ 30 triệu đồng/tháng đến 40 triệu đồng/tháng. So với trước đây, nếu tính ra tiền Việt để gửi về cho gia đình thì thu nhập của em bị giảm từ 5 triệu đồng/tháng đến 7 triệu đồng/tháng.”
Tương tự, Lương Văn Dưỡng, một thực tập sinh đến từ Hải Phòng và đang làm việc tại Công ty Kaneko Industry ở tỉnh Kanagawa, nói: “Mỗi thực tập sinh qua bên này có mức lương khác nhau, tùy thuộc từng công ty. Như công ty bọn em bây giờ, thu nhập về tay khoảng tầm 14 man (140.000 yen).
Nếu nhân với tỷ giá hiện tại thì chắc được đâu đó tầm 20 triệu đồng. Trước đây, trừ đi chi phí ăn uống thì em còn tiết kiệm được khoảng 10 triệu. Tuy nhiên, do đồng yen giảm giá nên em không còn tiết kiệm được nhiều như trước nữa.”
Theo giới phân tích, nhiều khả năng BoJ có thể sẽ giữ nguyên chính sách tiền tệ cho tới tháng 4/2023, trong khi Fed và SBV có thể sẽ có thêm một số đợt tăng lãi suất khác để kiềm chế lạm phát. Vì vậy, đà mất giá của đồng yen có thể sẽ chưa dừng lại. Hôm 25/10, nguyên Thứ trưởng Tài chính Nhật Bản Eisuke Sakakibara dự báo tỷ giá của đồng yen có thể tụt xuống mức 170 yen/USD.
Ngoài sự mất giá của đồng yen, cuộc sống của các lao động Việt Nam ở Nhật Bản cũng trở nên khó khăn hơn vì giá cả hàng hóa leo thang.
Trong tháng 9/2022, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cơ bản của Nhật Bản tăng 3% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tháng thứ 13 liên tiếp chỉ số này tăng, nhưng là lần đầu tiên chạm ngưỡng 3% kể từ năm 2014.
Các thực tập sinh Việt Nam tại Công ty Cổ phần Carry System ở tỉnh Ibaraki. (Ảnh: Đào Thanh Tùng/TTXVN)Nếu loại trừ tác động của các đợt tăng thuế tiêu dùng, đây là mức tăng CPI cơ bản (không bao gồm biến động giá thực phẩm tươi sống) cao nhất kể từ năm 1991. Tuy nhiên, nhiều khả năng lạm phát ở Nhật Bản sẽ tiếp tục tăng trong các tháng còn lại của năm, chủ yếu do ảnh hưởng của sự đứt gãy của một số chuỗi cung ứng, xung đột tại Ukraine và cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung.
Trong bối cảnh đồng yen yếu và lạm phát tăng, các lao động Việt Nam ở Nhật Bản đang nỗ lực tìm cách để thích ứng. Một số lao động điều chỉnh chi tiêu theo hướng “thắt lưng, buộc bụng”, số khác lại “găm” yen để chờ đồng tiền này tăng giá trở lại.
Thực tập sinh Lương Văn Dưỡng, người đã làm việc ở Nhật Bản được gần bốn năm, chia sẻ: “Bọn em sang đây được một thời gian rồi nên cũng quen với cuộc sống bên này. Vì vậy, khi đồng yen giảm giá và lạm phát tăng, bọn em cũng tự điều chỉnh cuộc sống, điều chỉnh mức chi tiêu sao cho phù hợp hơn với tình hình hiện tại.
Mặc dù không tiết kiệm được nhiều như trước nhưng cũng giảm bớt được phần nào tác động của lạm phát và đồng yen mất giá.”
Về phần mình, Soái nói: “Về việc đồng yên mất giá có tác động tới tất cả mọi người, chứ không chỉ riêng em. Cách chi tiêu hàng ngày thì vẫn vậy thôi, không có ảnh hưởng nhiều. Em sẽ chờ tới khi nào đồng yen lên giá sẽ gửi tất cả tiền tiết kiệm về cho gia đình nên không vấn đề gì cả.”
Không giống như hai thực tập sinh trên, thực tập sinh Phạm Trần Tiến, quê Hà Nội và đang làm việc cho Công ty Tomoe ở tỉnh Ibaraki, lại có suy nghĩa khác. Tiến tâm sự: “Trước kia em có nguyện vọng mua cho gia đình cái này, cái kia nhưng vì đồng yen cao quá nên không mua được. Bây giờ, đồng yen thấp đi thì em nghĩ thoáng lên một chút. Em sẽ chăm chút cho bản thân, gia đình hoặc những người xung quanh nhiều hơn.”
Trong bối cảnh đời sống của thực tập sinh Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn, nhiều người hy vọng việc đồng yen mất giá chỉ là vấn đề tạm thời.
Ông Nguyễn Đức Nam, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Cung ứng Nhân lực Quốc tế và Thương mại (SONA), nói: “Thời gian qua, đồng yen đã mất giá mạnh so với đồng USD. Tuy nhiên, Nhật Bản là một nền kinh tế mạnh và đồng yen cũng là đồng tiền mạnh trên thế giới. Vì vậy, tôi hy vọng việc đồng yen mất giá chỉ là vấn đề tạm thời.”
Tuy nhiên, ngay cả khi việc đồng yen mất giá có thể là vấn đề mang tính tạm thời và nhiều thực tập sinh Việt Nam đã chủ động điều chỉnh để thích ứng, nhưng tại thời điểm hiện nay, họ vẫn cần có sự hỗ trợ từ các công ty tiếp nhận và nghiệp đoàn của Nhật Bản cũng như từ các cơ quan chức năng của hai nước để giảm bớt khó khăn. Nếu không, Nhật Bản sẽ có nguy cơ trở thành điểm đến kém hấp dẫn trong mắt các thực tập sinh Việt Nam./.
(Còn tiếp)
