Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và người đồng cấp Iran Hassan Rouhani (phải). (Ảnh: AFP/TTXVN)Tổng thống Iran Hassan Rouhani ngày 26/9 cho biết nước ông không muốn chiến tranh với Mỹ, đồng thời bày tỏ tin tưởng rằng nước Mỹ "sớm hay muộn" cũng sẽ lại ủng hộ thỏa thuận hạt nhân Iran.
Phát biểu tại một cuộc họp báo được tổ chức trên quy mô lớn, ông Rouhani cho rằng quyết định của Mỹ hồi tháng 5/2018 rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 là "một sai lầm" vì nó không mang lại lợi ích cho người dân Mỹ, Iran, châu Âu hay bất kỳ quốc gia nào khác.
Ông nhấn mạnh: "Sớm hay muộn, một ngày nào đó nước Mỹ sẽ trở lại thỏa thuận này." Rouhani cũng nói rằng chính quyền Trump đã phạm phải sai lầm "thứ hai" khi chủ trì cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sáng 26/9, mà trong cuộc họp đó, 14 nước - dù trực tiếp hay gián tiếp, đều ủng hộ thỏa thuận hạt nhân Iran - hay còn được biết đến với tên gọi Kế hoạch Hành động chung Toàn diện (JCPOA). Chỉ duy nhất Tổng thống Trump chống lại thỏa thuận. Kết quả là, ông dường như đã bị cô lập.
Phát biểu tại Hội đồng Bảo an, ông Trump gọi JCPOA là thỏa thuận "phiến diện đáng sợ," đồng thời tuyên bố rằng Iran "không bao giờ được phép sở hữu vũ khí hạt nhân" và cáo buộc chính phủ Iran xuất khẩu "bạo lực, khủng bố và bất ổn."
Ông Rouhani nói "thật lạ lùng, chưa từng có tiền lệ và đáng kinh ngạc" là trong khi chủ trì phiên họp Hội đồng Bảo an trên cương vị chủ tịch hội đồng này, Tổng thống Trump lại đưa ra một đề nghị mà có khả năng sẽ khiến bốn nước thành viên còn lại của hội đồng vi phạm một nghị quyết ràng buộc về mặt pháp lý, nghị quyết phê chuẩn JCPOA mà Hội đồng Bảo an đã nhất trí thông qua năm 2015, trong đó có một phiếu "thuận" của Mỹ. Tổng thống Iran nói thêm rằng ông Trump không những bất đồng với nghị quyết đó mà còn cho rằng bất cứ ai thực thi nó "sẽ bị trừng phạt."
[Cuộc chiến pháp lý Mỹ-Iran: Washington hủy bỏ Hiệp ước Hữu nghị]
Trả lời câu hỏi liệu những ngôn ngữ cay nghiệt mà Tổng thống Trump và giới chức cấp cao của chính quyền Trump đã sử dụng để nói về Iran có thể dẫn đến một cuộc chiến hay không, ông Rouhani nói rằng kể từ cuộc cách mạng năm 1979, Iran đã quen với những ngôn từ như vậy." Tuy nhiên, ông cho rằng giới chức chính quyền Tổng thống Trump "đã phát ngôn với một phong cách khác, có lẽ vì họ mới tham gia chính trường."
Còn về cuộc chiến, ông Rouhani nói: "Chúng tôi không muốn chiến tranh với Mỹ ở bất kể nơi nào trong khu vực. Chúng tôi không muốn tấn công họ. Chúng tôi cũng không muốn gia tăng căng thẳng. Tuy nhiên, chúng tôi đề nghị nước Mỹ tuân thủ luật pháp và tôn trọng chủ quyền của các nước. Mỹ cần phải nghĩ lại về sự hiện diện của họ trong khu vực, tại Vịnh Ba Tư, Biển Oman, Afganistan, Iraq và những nơi khác."
Ông Trump đã thề sẽ tiếp tục cô lập Iran thông qua các lệnh trừng phạt của Mỹ, vốn được tái áp đặt sau khi Mỹ rút khỏi thỏa thuân hạt nhân Iran hồi tháng 5/2018. Vòng trừng phạt tiếp theo sẽ có hiệu lực vào đầu tháng 11.
Tuy nhiên, phát biểu trước báo giới, Tổng thống Rouhani cho rằng các biện pháp trừng phạt - "vốn được cho là sẽ có hiệu lực vào tháng 11/2018, trên thực tế đã được thực thi từ tháng 9/2018, do vậy sẽ không có thêm lệnh trừng phạt nào khác được áp dụng vào tháng 11." Ông phàn nàn rằng Mỹ đã "không tiếc nỗ lực" để gia tăng áp lực với những giao dịch dầu mỏ và ngân hàng của Iran. Theo ông, chính quyền Trump đã trừng phạt Iran trong hầu hết các lĩnh vực.
Ông Rouhani cho biết Iran sẽ tiếp tục hợp tác với các nước ủng hộ thỏa thuận hạt nhân. Ông gọi quyết định ngày 24/9 của năm nước đã ký thỏa thuận hạt nhân trước đây mà hiện vẫn tiếp tục ủng hộ văn kiện này (gồm Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức), theo đó sẽ thiết lập cơ chế tài chính tại Liên minh châu Âu (EU) để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thanh khoản hoạt động xuất-nhập khẩu dầu của Iran, là một "bước tiến tốt đẹp."
Tổng thống Rouhani nói: "Chúng tôi đã tuân thủ nghiêm ngặt JCPOA tính đến thời điểm này, thời điểm chúng tôi chuẩn bị thu được những lợi ích như cam kết mà thỏa thuận đem lại cho đất nước và nhân dân của chúng tôi. Chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì thỏa thuận này." Tuy nhiên, ông nói thêm: "Nếu tình hình này thay đổi, chúng tôi sẽ phải chọn những con đường và giải pháp khác, và chúng tôi sẽ bắt tay vào thực hiện chúng"./.
