Với sự bùng nổ về công nghệ, báo điện tử ra đời và ngày càng chứng tỏ được vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin nhanh nhạy tới độc giả ở mọi miền của đất nước. Thế nhưng ngày càng có nhiều tờ báo, trang thông tin đăng tải những tin, bài không qua kiểm chứng, giật gân, câu khách và làm “lá cải hóa” báo chí.
Trước thực trạng này, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra những xử phạt khá nặng dành cho những đơn vị báo chí vi phạm.
Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn đã có cuộc trao đổi thẳng thắn về vấn đề này:
- Trong thời gian qua làng báo xuất hiện nhiều ấn phẩm báo chí đăng tải nội dung thiếu lành mạnh, sai sự thật và dẫn đến hiện tượng “lá cải hóa” báo chí ngày một rõ nét. Thứ trưởng có nhận định gì về việc này?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Thời gian gần đây báo chí của chúng ta phát triển rất mạnh, đặc biệt là báo chí điện tử.
Xu hướng gần đây là một số trang báo điện tử, nhất là các trang liên kết lại khai thác, nhặt nhạnh thông tin ở trên các mạng xã hội rồi "xào xáo" lại, thậm chí bê nguyên xi lên trang của mình như bài viết của tờ báo. Việc làm này không chỉ bỏ qua vai trò xã hội của người làm báo mà nó còn vi phạm đạo đức nghề nghiệp người làm báo, bỏ qua quy trình tác nghiệp thông thường, dẫn đến sai phạm rất đáng tiếc. Tôi lấy ví dụ như bài báo “Gái miền Tây 3N” hay “Bức thư gửi bố…” đều lấy trên mạng xã hội. Đây là vấn đề cần cảnh báo đối với báo điện tử hiện nay.
- Như Thứ trưởng nói, có một thực trạng phổ biến là hiện nay thông tin trên một số trang mạng xã hội được cơ quan báo chí sử dụng như một nguồn tin. Bộ Thông tin và Truyền thông đánh giá thế nào về việc kiểm chứng nguồn tin trước khi đăng tải?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Trước hết, phải thấy rằng mạng xã hội phát triển mạnh. Tuy nhiên, đã là người làm báo phải hòa mình vào nhịp thở của cuộc sống, phải lăn vào cuộc sống để có tin bài có chất lượng chứ không phải cách làm báo “tầm gửi” vào Internet, chỉ ngồi trong phòng lạnh lướt mạng, "xào xáo"...
Đây là cảnh báo lớn cho người làm báo, nếu cứ lấy trên mạng, không qua kiểm chứng thành bài của mình thì đó là cách làm báo không có lợi, gây tác hại cho chính cơ quan báo chí. Chúng ta phải khắc phục hạn chế này để lấy được lòng tin của độc giả.
- Trước thực trạng trên, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có những quyết định rất cứng rắn nhằm lập lại trật tự của báo chí với việc xử phạt nặng các vi phạm. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng ngoài việc xử phạt cần phải nêu cao hơn nữa trách nhiệm của người đứng đầu tờ báo và cơ quan chủ quản. Thứ trưởng nghĩ sao về điều này?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Gần đây, các vi phạm xảy ra thường xuyên hơn, nó không chỉ tác động đến xã hội mà còn ảnh hưởng đến đoàn kết dân tộc, gây ảnh hưởng đến chính sách hậu phương quân đội và nó tác động rất mạnh đến từng gia đình nên những xử phạt đó của báo chí là việc đương nhiên.
Đây là bài học cho những người làm báo, không nên rút tít hoặc xào xáo những bài có tính chất giật gân câu khách để đưa lên các trang báo của mình. Đó là cách làm báo kém, không chuyên nghiệp và theo dạng lá cải.
Tôi cho rằng xử phạt vi phạm hành chính chỉ là một cách thức. Bên cạnh đó, chúng tôi còn đề nghị cơ quan chủ quản, các cơ quan báo chí xử lý nghiêm cán bộ, phóng viên để xảy ra tình trạng như vậy.
- Trong một lần trả lời phỏng vấn, Bộ trưởng Nguyễn Bắc Son có nói sẽ xem xét thu hồi ấn phẩm báo chí có xu hướng “lá cải hóa," việc này được tiến hành ra sao? Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ làm gì để làm trong sạch hệ thống báo chí, nhất là trang tin điện tử hiện nay?
Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Hiện nay Bộ Thông tin và Truyền thông đã xử lý được một số trang báo mạng có tính chất lá cải như vậy. Ví dụ như đình bản tạm thời hoặc đình bản hẳn, thu hồi giấy phép...
Tới đây Bộ Thông tin và Truyền thông cũng tiếp tục thực hiện việc này trong quy hoạch báo chí.
Sắp xếp đầu tiên của chúng tôi trong thời gian tới là những báo có nhiều ấn phẩm phụ, nhiều trang liên kết thì cơ quan chủ quản phải chịu trách nhiệm. Một là xem những trang nào mình không quản lý được, những trang không có hiệu quả, nhất là hiệu quả xã hội thì phải tự xin rút. Nếu không, chúng tôi sẽ có biện pháp khác để cùng với các cơ quan chủ quản, cơ quan báo chí lập lại trật tự báo chí…
- Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!