Một số tục kiêng kỵ từ ngày xưa vẫn còn được lưu truyền đến hôm nay cũng tạo nênnhững nét riêng cho ngày Tết. Tuy nhiên, những tập tục mê tín, những quan niệmkhông có tính khoa học cũng nên được loại bỏ.
1. Những điềm lành:
Hoa mai: Nhân dân ta quan niệm rằng, sau Giao thừa nếu hoa mai (loại 5cánh) nở thêm nhiều và đầy đặn thì đó là một điềm may. Và may mắn hơn nữa khi cómột hoặc vài bông hoa 6 cánh.
Hoa đào: Nếu như ở miền Nam, người dân đón Tết với cái nắng xuân ấm áp vànhững cành mai tươi tắn sắc vàng thì ở miền Bắc vẫn có những bông hoa đào khoesắc thắm để xua tan cái không khí lạnh lẽo xứ Bắc. Hoa mai và đào là hai loàihoa được các gia đình người Việt Nam ưa chuộng nhất trong ngày Tết.
Quan niệm đối với hoa mai như thế nào thì hoa đào cũng như thế: nếu hoatrổ bông có nhiều cánh kép (hoa kép) 3 lớp (hàng) trên đài hoa và có hình dángnhư bông hồng thì sẽ có nhiều phúc lộc.
Cây quất: Cây cối đâm chồi nảy lộc vào mùa xuân là lẽ tự nhiên, nên nếunhà bạn có thứ cây xanh nhiều chồi xanh mọc thì năm đó sẽ có nhiều “lộc.” Đặcbiệt, đối với cây quất, nếu có đủ “tứ quý”: Quả chín, quả xanh, hoa và lộc thìsẽ may mắn cả năm.
Tục mua muối đầu năm: “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vẫn là câu nóitruyền miệng từ bao nhiêu đời nay. Cuối năm để chuẩn bị cho các bà các mẹ cơitrầu đầy đủ, con cháu vẫn thường sắm chút ít vôi cho miếng trầu thêm đậm đà, rồimỗi sáng mồng 1 Tết, khi thấy cô hàng muối rao qua nhà, các bà các mẹ sẽ gọi lạiđể mua thêm ít mặn mà cho gia đình một năm thêm mặn mà bền chặt.
Tục lệ đi chùa cầu may: Đi chùa lễ đầu năm trở thành một thói quen của cáctăng ni phật tử và phần lớn người dân. Vào chùa, mọi người đều kính cẩn cúi đầutrước tượng phật uy nghiêm mà hành lễ, xin đức phật từ bi hỉ xả phù hộ cho giađình, cho bạn bè, cho toàn bộ người thân yêu bên mình một năm đủ đầy hạnh phúcvà gặp nhiều may mắn.
2. Những kiêng kỵ:
Kỵ mai táng: Ngày Tết Nguyên đán là ngày vui của toàn dân tộc, ngày mở đầucho vận hội hanh thông của cả một năm, có ý nghĩa rất thiêng liêng. Gia đìnhphải tạm gác mối sầu riêng để hoà chung với niềm vui toàn dân tộc.
Vì vậy có tục lệ cất khăn tang trong ba ngày Tết. Nhà nào có đại tangkiêng đi chúc Tết, mừng tuổi bà con, xóm giềng, ngược lại bà con xóm giềng lạicần đến chúc Tết và an ủi gia đình bất hạnh.
Kỵ người khác đến xin lửa nhà mình ngày mồng 1 Tết: Vì quan niệm lửa làđỏ, là may mắn nên cho người khác cái đỏ trong ngày mồng 1 Tết thì cả năm đótrong nhà sẽ gặp nhiều điều không may.
Kiêng cho nước đầu năm: Cũng như lửa, nước được ví như “nguồn tài lộc”trong câu chúc “tiền vô như nước,” nếu cho nước thì coi như … mất lộc. Thườngthì trước khi bước sang năm mới ở nông thôn nhà nào cũng lo đổ đầy nước vào bể,vào chum hoặc vại. Từ trong tâm thức người ta tin rằng năm mới đến sẽ đem theocủa cải nhiều như nước.
Kiêng quét nhà trong 3 ngày Tết: Vì người Việt cho rằng nếu quét nhà trong3 ngày đầu năm mới thì Thần Tài sẽ…”đi mất,” tiền bạc sẽ ra khỏi nhà, mang lạiđiềm xấu, không may mắn cho gia đình. Do đó, ngày 30 tết, dù bận rộn đến đâu mọingười cũng phải dọn dẹp nhà cửa, vườn tược, bàn thờ sạch sẽ trước lúc giao thừavà những ngày Tết thì mọi người phải hết sức giữ gìn nhà cửa không vứt rác bừabãi.
Ở Nam bộ sau khi quét dọn phải cất hết chổi, nếu trong ngày Tết bị mấtchổi có nghĩa là năm đó nhà sẽ bị trộm vào vét sạch của cải. Ở nông thôn ngàyTết, hiện nay còn có một số nhà vẫn giữ tục lệ rắc vôi bột ở bốn góc vườn, rồivẽ mũi tên hướng ra cổng để xua đuổi ma quỷ.
Kiêng việc vay mượn hay trả nợ, cho vay: Chỉ trong hoàn cảnh túng thiếuhoặc cấp bách, người ta mới nghĩ đến chuyện vay mượn tiền bạc hoặc đồ dùng củangười khác. Người xưa quan niệm không nên vay tiền hoặc mượn đồ đạc vào nhữngngày đầu năm mới, điều đó có thể làm chúng ta rơi vào cảnh túng thiếu cả năm.
Kiêng ăn thịt chó, cá mè, thịt vịt… Nếu ăn những thứ này vào dịp đầu nămhay đầu tháng sẽ xúi quẩy.
Kiêng làm vỡ các đồ vật: Ông bà ta quan niệm, từ “vỡ”, “bể” là những từtạo nên sự chia cắt, đứt lìa, đó có thể là vật dụng trong nhà hoặc thậm chí làcác mối quan hệ trong gia đình và xã hội. Do đó, người già thường khuyên concháu trong những ngày này không được đánh vỡ bát đĩa, ấm chén.
Người ta thường kiêng không nói tới điều rủi ro hoặc xấu xa trong dịp Tết.
Kiêng ra đường vào ngày xấu: Theo quan niệm của ông cha ta thì ngày mồng 5tháng giêng Âm lịch là ngày nguyệt kỵ “Mùng năm, mười bốn, hăm ba/ Đi chơi cònthiệt nữa là đi buôn”, người Việt thường tin rằng ngày này không thích hợp choxuất hành hay các cuộc du xuân.
Kiêng mặc quần áo màu trắng, đen: Theo quan niệm của người xưa, màu trắngvà đen là màu của tang lễ, chết chóc, vì vậy những ngày đầu năm thì phải mặctrang phục với những màu sắc sặc sỡ như: màu hồng, đỏ, vàng, xanh… để tạo nên sựhưng phấn và vui vẻ.
Một số tục kiêng kỵ từ ngày xưa vẫn còn được lưu truyền đến hôm nay cũngtạo nên những nét riêng cho ngày Tết. Tuy nhiên, những tập tục mê tín, nhữngquan niệm không có tính khoa học cũng nên được loại bỏ./.
1. Những điềm lành:
Hoa mai: Nhân dân ta quan niệm rằng, sau Giao thừa nếu hoa mai (loại 5cánh) nở thêm nhiều và đầy đặn thì đó là một điềm may. Và may mắn hơn nữa khi cómột hoặc vài bông hoa 6 cánh.
Hoa đào: Nếu như ở miền Nam, người dân đón Tết với cái nắng xuân ấm áp vànhững cành mai tươi tắn sắc vàng thì ở miền Bắc vẫn có những bông hoa đào khoesắc thắm để xua tan cái không khí lạnh lẽo xứ Bắc. Hoa mai và đào là hai loàihoa được các gia đình người Việt Nam ưa chuộng nhất trong ngày Tết.
Quan niệm đối với hoa mai như thế nào thì hoa đào cũng như thế: nếu hoatrổ bông có nhiều cánh kép (hoa kép) 3 lớp (hàng) trên đài hoa và có hình dángnhư bông hồng thì sẽ có nhiều phúc lộc.
Cây quất: Cây cối đâm chồi nảy lộc vào mùa xuân là lẽ tự nhiên, nên nếunhà bạn có thứ cây xanh nhiều chồi xanh mọc thì năm đó sẽ có nhiều “lộc.” Đặcbiệt, đối với cây quất, nếu có đủ “tứ quý”: Quả chín, quả xanh, hoa và lộc thìsẽ may mắn cả năm.
Tục mua muối đầu năm: “Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” vẫn là câu nóitruyền miệng từ bao nhiêu đời nay. Cuối năm để chuẩn bị cho các bà các mẹ cơitrầu đầy đủ, con cháu vẫn thường sắm chút ít vôi cho miếng trầu thêm đậm đà, rồimỗi sáng mồng 1 Tết, khi thấy cô hàng muối rao qua nhà, các bà các mẹ sẽ gọi lạiđể mua thêm ít mặn mà cho gia đình một năm thêm mặn mà bền chặt.
Tục lệ đi chùa cầu may: Đi chùa lễ đầu năm trở thành một thói quen của cáctăng ni phật tử và phần lớn người dân. Vào chùa, mọi người đều kính cẩn cúi đầutrước tượng phật uy nghiêm mà hành lễ, xin đức phật từ bi hỉ xả phù hộ cho giađình, cho bạn bè, cho toàn bộ người thân yêu bên mình một năm đủ đầy hạnh phúcvà gặp nhiều may mắn.
2. Những kiêng kỵ:
Kỵ mai táng: Ngày Tết Nguyên đán là ngày vui của toàn dân tộc, ngày mở đầucho vận hội hanh thông của cả một năm, có ý nghĩa rất thiêng liêng. Gia đìnhphải tạm gác mối sầu riêng để hoà chung với niềm vui toàn dân tộc.
Vì vậy có tục lệ cất khăn tang trong ba ngày Tết. Nhà nào có đại tangkiêng đi chúc Tết, mừng tuổi bà con, xóm giềng, ngược lại bà con xóm giềng lạicần đến chúc Tết và an ủi gia đình bất hạnh.
Kỵ người khác đến xin lửa nhà mình ngày mồng 1 Tết: Vì quan niệm lửa làđỏ, là may mắn nên cho người khác cái đỏ trong ngày mồng 1 Tết thì cả năm đótrong nhà sẽ gặp nhiều điều không may.
Kiêng cho nước đầu năm: Cũng như lửa, nước được ví như “nguồn tài lộc”trong câu chúc “tiền vô như nước,” nếu cho nước thì coi như … mất lộc. Thườngthì trước khi bước sang năm mới ở nông thôn nhà nào cũng lo đổ đầy nước vào bể,vào chum hoặc vại. Từ trong tâm thức người ta tin rằng năm mới đến sẽ đem theocủa cải nhiều như nước.
Kiêng quét nhà trong 3 ngày Tết: Vì người Việt cho rằng nếu quét nhà trong3 ngày đầu năm mới thì Thần Tài sẽ…”đi mất,” tiền bạc sẽ ra khỏi nhà, mang lạiđiềm xấu, không may mắn cho gia đình. Do đó, ngày 30 tết, dù bận rộn đến đâu mọingười cũng phải dọn dẹp nhà cửa, vườn tược, bàn thờ sạch sẽ trước lúc giao thừavà những ngày Tết thì mọi người phải hết sức giữ gìn nhà cửa không vứt rác bừabãi.
Ở Nam bộ sau khi quét dọn phải cất hết chổi, nếu trong ngày Tết bị mấtchổi có nghĩa là năm đó nhà sẽ bị trộm vào vét sạch của cải. Ở nông thôn ngàyTết, hiện nay còn có một số nhà vẫn giữ tục lệ rắc vôi bột ở bốn góc vườn, rồivẽ mũi tên hướng ra cổng để xua đuổi ma quỷ.
Kiêng việc vay mượn hay trả nợ, cho vay: Chỉ trong hoàn cảnh túng thiếuhoặc cấp bách, người ta mới nghĩ đến chuyện vay mượn tiền bạc hoặc đồ dùng củangười khác. Người xưa quan niệm không nên vay tiền hoặc mượn đồ đạc vào nhữngngày đầu năm mới, điều đó có thể làm chúng ta rơi vào cảnh túng thiếu cả năm.
Kiêng ăn thịt chó, cá mè, thịt vịt… Nếu ăn những thứ này vào dịp đầu nămhay đầu tháng sẽ xúi quẩy.
Kiêng làm vỡ các đồ vật: Ông bà ta quan niệm, từ “vỡ”, “bể” là những từtạo nên sự chia cắt, đứt lìa, đó có thể là vật dụng trong nhà hoặc thậm chí làcác mối quan hệ trong gia đình và xã hội. Do đó, người già thường khuyên concháu trong những ngày này không được đánh vỡ bát đĩa, ấm chén.
Người ta thường kiêng không nói tới điều rủi ro hoặc xấu xa trong dịp Tết.
Kiêng ra đường vào ngày xấu: Theo quan niệm của ông cha ta thì ngày mồng 5tháng giêng Âm lịch là ngày nguyệt kỵ “Mùng năm, mười bốn, hăm ba/ Đi chơi cònthiệt nữa là đi buôn”, người Việt thường tin rằng ngày này không thích hợp choxuất hành hay các cuộc du xuân.
Kiêng mặc quần áo màu trắng, đen: Theo quan niệm của người xưa, màu trắngvà đen là màu của tang lễ, chết chóc, vì vậy những ngày đầu năm thì phải mặctrang phục với những màu sắc sặc sỡ như: màu hồng, đỏ, vàng, xanh… để tạo nên sựhưng phấn và vui vẻ.
Một số tục kiêng kỵ từ ngày xưa vẫn còn được lưu truyền đến hôm nay cũngtạo nên những nét riêng cho ngày Tết. Tuy nhiên, những tập tục mê tín, nhữngquan niệm không có tính khoa học cũng nên được loại bỏ./.
Trà Vinh (TTXVN)
